تهمینه قزخور; گروه بین الملل: دومین نشست سازوکار منطقه ای «3+3» با عنوان «نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی» بعدازظهر دیروز با حضور وزرای امور خارجه پنج کشور ایران در تهران برگزار شد. روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان در پایان این نشست بیانیه ای شامل 9 بند منتشر شد. در حالی که در کل بیانیه بر احترام به مرزهای بین المللی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه قفقاز تاکید شده است.
در این راستا، بندهای بیانیه مشترک به شرح زیر است:
1) با توجه به اهمیت توسعه روابط دوستانه بین کشورها بر اساس منافع متقابل و حسن همجواری، از این حیث با توجه به اهمیت حل مسالمت آمیز اختلافات بر اساس منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی. و تخطی ناپذیر بودن مرزهای بین المللی شناخته شده. آنها بر عدم مداخله در امور داخلی، ممنوعیت تهدید یا توسل به زور و احترام به حقوق بشر تاکید کردند. 2) وی با بیان دیدگاه‌های خود در خصوص موضوعات مختلف بین‌المللی، مهم‌ترین موضوعات منطقه را مورد بررسی قرار داد و بر اهمیت مکانیسم‌هایی مانند سازوکار مشورتی منطقه‌ای «3+3» در فراهم‌کردن فرصت‌های گفت‌وگوی سازنده و ایجاد همکاری‌های دوجانبه سودمند میان دو طرف تاکید کرد. . کشورهای منطقه که زمینه نقش اصلی را ایفا می کند، تاکید کردند. 3) آنها بر نقش مثبت همکاری های اقتصادی در تقویت اعتماد متقابل، رفاه ملت ها و ثبات منطقه تاکید کردند. 4) همکاری های فرهنگی، روابط عمومی و اجرای پروژه های مشترک در زمینه های آموزشی، علمی، گردشگری، فرهنگی و ورزشی را مورد تاکید قرار دادند. 5) برای ایجاد صلح پایدار و توسعه اقتصادی در منطقه، رایزنی ها و تعاملات دوجانبه و چندجانبه را تقویت می کنند. 6) روند فعلی عادی سازی و توسعه روابط بین همه کشورهای منطقه مورد استقبال قرار گرفت. 7) ضمن اینکه نتایج این نشست را مثبت ارزیابی کردند، باز هم بر باز بودن این نشست برای مشارکت برابر گرجستان در آن تاکید کردند. 8) در مورد وضعیت غزه نیز گفتگو کردند. آنها بر ضرورت پایان فوری حملات به غیرنظامیان بی گناه تاکید کردند. 9) وزرای امور خارجه جمهوری ارمنستان، جمهوری آذربایجان، جمهوری ترکیه و فدراسیون روسیه از استقبال محترمانه وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و برگزاری موفقیت آمیز این دیدار قدردانی کردند.
بر این اساس خبرنگار بازار درباره این دیدار با «سیدعلی قائم مگی» کارشناس مسائل ترکیه گفت وگویی داشته است که در ادامه می خوانید.
سید علی قائم مگی ابتدا گفت: ایران با داشتن موقعیت جغرافیایی منحصربفرد و مرز مشترک با جمهوری آذربایجان و ارمنستان از هر سازوکاری برای حل مشکلات منطقه قفقاز جنوبی حمایت می کند و روابط خوبی با گرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان دارد. آذربایجان. . همچنین جمهوری اسلامی ایران همواره اشغال اراضی جمهوری آذربایجان توسط ارمنستان را محکوم کرده و سعی در حل مسالمت آمیز این موضوع داشته است. علاوه بر این، ایران حمله روسیه به گرجستان و اشغال اوستیای جنوبی گرجستان و آبخازیا توسط روسیه را محکوم کرده است.
وی افزود: پس از حمله روسیه به گرجستان در اوایل اکتبر 2007، ایران مدل جایگزین «3+3» را برای قفقاز پیشنهاد کرد. منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران نیز پس از دیدار در مسکو و باکو به گرجستان سفر کرد و با رئیس جمهور و وزیر امور خارجه این کشور دیدار کرد. متکی در آن مذاکرات تاکید کرده بود که صلح و امنیت در منطقه قفقاز باید بر اساس فرمول 3+3 تضمین شود.
این کارشناس مسائل ترکیه ادامه داد: در این فرمول علاوه بر کشورهای قفقاز جنوبی، مشارکت و حضور ایران، روسیه و ترکیه نیز مد نظر بود. با این حال رجب طیب اردوغان ایده «ائتلاف قفقاز» با مشارکت ارمنستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان، روسیه، آمریکا و ترکیه را در سر داشت و تلاش کرد آمریکا و ناتو را در این امر مشارکت دهد. بحران در منطقه قفقاز و ایران از دور. طرح آنکارا با استقبال سرد مسکو روبرو شد. بنابراین ترکیه نتوانست طرح ائتلاف برای حل بحران قفقاز را اجرا کند و شکست خورد.
قائم مقگی در ادامه گفت: مهدی صفری معاون سابق وزیر امور خارجه اروپا گفت: جمهوری اسلامی ایران طرحی را در قالب 3+3 برای حل مسئله گرجستان ارائه کرد. اگرچه این طرح برای همکاری های منطقه ای تدوین شد. ایران چند سال قبل از سال 2007 این طرح را برای حل مسئله جمهوری آذربایجان و ارمنستان در رابطه با مسئله قره باغ کوهستانی و توافقات امنیتی منطقه ای مطرح کرده بود و در سال 2007 آن را احیا کرد.
این کارشناس افزود: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه پیشین ایران پس از سفر و گفت و گو با همتایان خود از جمهوری آذربایجان، ارمنستان، روسیه و گرجستان، 19 فوریه 2019 به ترکیه سفر و با مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه دیدار و گفتگو کرد. . در خصوص همکاری های 3+3 و همکاری و هماهنگی سازمان یافته بین ایران، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، روسیه و گرجستان بر اجرای این طرح بحث و تاکید شد.
وی تصریح کرد: در نهایت رجب طیب اردوغان، ولادیمیر پوتین و الهام علی اف بر اجرای طرح 3+3 برای قفقاز و اولین اجلاس سران طرح همکاری منطقه ای 3+3 در قفقاز جنوبی در دسامبر 2021 به همت این وزارتخانه تاکید کردند. روابط خارجی امور روسیه در مسکو پایتخت برگزار شد و در این نشست معاونان وزرای خارجه ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و ایران حضور داشتند. اما گرجستان در آخرین لحظه اعلام کرد که در این مذاکرات شرکت نخواهد کرد. وزیر امور خارجه گرجستان در دومین نشست همکاری منطقه ای قفقاز 3+3 در اول نوامبر در تهران شرکت نکرد. زیرا او با ادامه اشغال و تقسیم گرجستان توسط روسیه مخالف بود.
ترکیه و جمهوری آذربایجان باید روند عادی سازی با ارمنستان را تسریع کنند و حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای منطقه قفقاز به ویژه ارمنستان توسط جمهوری آذربایجان و ترکیه و در نتیجه حاکمیت الهام علی اف به رسمیت شناخته شود. ادعای ارضی علیه ارمنستان تحت عنوان آذربایجان غربی نیز حل و فصل خواهد شد.
علی قائم مگی افزود: در بیانیه دومین نشست 3+3 در تهران؛ اهمیت توسعه روابط دوستانه بین کشورها بر اساس منافع متقابل و حسن همجواری، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بر اساس منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی، تخطی از مرزهای شناخته شده بین المللی، عدم مداخله در امور داخلی، ممنوعیت تهدید یا توسل به زور و احترام به حقوق بشر مورد تاکید قرار گرفته است. منظور از این بند این است که ترکیه و جمهوری آذربایجان باید روند عادی سازی روابط با ارمنستان را تسریع کنند و حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای منطقه قفقاز به ویژه ارمنستان توسط جمهوری آذربایجان و ترکیه به رسمیت شناخته شود. در نتیجه ادعای ارضی الهام علی اف علیه ارمنستان تحت عنوان آذربایجان غربی نیز حل خواهد شد.
کارشناس مسائل ترکیه گفت: یکی دیگر از بند های توافقنامه دیدار تهران اهمیت سازوکارهایی مانند سازوکار مشورتی منطقه ای «3+3» را برای ایجاد فرصت برای گفت وگوی سازنده و ایجاد همکاری های دوجانبه سودمند بین کشورهای منطقه برجسته می کند. تاکید شده است. منظور از این بند این است که شش کشور باید به گفت‌وگوی سازنده ادامه دهند و به‌ویژه جمهوری آذربایجان از ادامه تبلیغات منفی و مخرب علیه ایران خودداری کند و به همکاری‌های سازنده متوسل شود.
توافق 3+3 نماد همکاری جهان مسیحیت و جهان اسلام است و در این زمینه نیز بسیار حائز اهمیت است.
قائم مگی افزود: در بند دیگری آمده است: بر اهمیت همکاری های فرهنگی، روابط عمومی و اجرای طرح های مشترک در حوزه های آموزشی، علمی، گردشگری، فرهنگی و ورزشی تاکید شده است. بر اساس این بند، ایران با روسیه، ترکیه، گرجستان و ارمنستان مشکلی ندارد. اما باکو علیرغم لغو روادید جمهوری آذربایجان، از لغو روادید برای شهروندان ایرانی خودداری کرد که این امر مانع توسعه همکاری های فرهنگی، ارتباطات مردمی و اجرای پروژه های مشترک در زمینه های آموزشی، علمی می شود. ، گردشگری، فرهنگ و ورزش بین دو کشور مسلمان اکثریت شیعه است. توافق 3+3 نیز نماد همکاری جهان مسیحیت و جهان اسلام است و در این زمینه نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی گفت: مشکلات پیش رو این است که ترکیه و جمهوری آذربایجان روابط گسترده ای با اسرائیل نژادپرست دارند. این سه کشور قفقاز با مرکزیت باکو قراردادهای همکاری اقتصادی، نظامی، اطلاعاتی و صنایع دفاعی امضا کرده و باعث نفوذ رژیم صهیونیستی به منطقه قفقاز شده اند. در حالی که به غیر از کشورهای 3+3، نیروهای خارجی نباید هیچ نقشی در سیاست امنیتی و همکاری های منطقه ای داشته باشند.
نفت جمهوری آذربایجان از طریق خط لوله باکو – تفلیس – جیهان ترکیه به اسرائیل صادر می شود و سوخت هواپیماها، تانک ها و خودروهای نظامی رژیم اشغالگر قدس را تامین می کند و به نسل کشی مردم فلسطین و غزه کمک می کند.
این کارشناس ادامه داد: علاوه بر این، نفت جمهوری آذربایجان از طریق خط لوله باکو – تفلیس – جیهان ترکیه به اسرائیل صادر می شود و سوخت هواپیماها، تانک ها و خودروهای نظامی رژیم قدس اشغالی را تامین می کند و به نسل کشی کمک می کند. از مردم فلسطین و غزه. آمریکا و رژیم صهیونیستی به همراه فرانسه و انگلیس مخالف توافق مذاکرات صلح قفقاز با حضور شش کشور ایران، آذربایجان، ارمنستان، روسیه، گرجستان و ترکیه هستند، زیرا منجر به تحقق صلح پایدار و در نهایت جلوگیری از نفوذ و دخالت آن در معادلات قفقاز. و آسیای مرکزی خواهد بود.
در نهایت قائم مقایی در کریدور شمال به جنوب یعنی خلیج فارس و دریای عمان با دریای سیاه گرجستان اهمیت ویژه ای دارد. گرجستان همچنین نقش مهمی در کریدور شرق به غرب ایفا می کند، زیرا کریدور شرق به غرب در سال های اخیر راه اندازی شده است. ترکیه و جمهوری آذربایجان در تلاش هستند تا کریدور زنگزور را به ارمنستان تحمیل کنند. این کریدور به نوعی از حمایت چین برخوردار است. اما این به ضرر ایران، گرجستان و تا حدودی روسیه است. در پروژه کریدور زنگزور و حتی در کریدور ترانسکاسپین-باکو-تفلیس-ترکیه باید به محیط زیست و ایمنی انسانی دریای خزر و رود ارس توجه زیادی شود.
