شوک دیگری به عرضه مواد غذایی جهان؟

به گزارش خبرآنلاین، روسیه روز دوشنبه اعلام کرد که مشارکت خود در قرارداد صادرات غلات را تعلیق می کند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت که روسیه فعلاً این پیمان را تمدید نخواهد کرد و این پیمان فسخ شده است. پسکوف شکایت مداوم روسیه از این توافق را تکرار کرد و استدلال کرد که ایالات متحده و سایر شرکای بین المللی اوکراین با غیرممکن کردن صادرات برخی محصولات کشاورزی برای روسیه، اجازه اجرای عادلانه این پیمان را نمی دهند. وی افزود: متأسفانه بخشی از توافق دریای سیاه در رابطه با روسیه تاکنون اجرایی نشده است و به محض تحقق بخشی روسی این توافق، بخش روسی بلافاصله به اجرای این توافقنامه بازمی گردد.

لازم به ذکر است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه پنجشنبه گذشته در مصاحبه‌ای در مقابل دوربین گفت: «در این معامله هیچ چیزی در رابطه با منافع فدراسیون روسیه حاصل نشده است». با این حال بارها این قرارداد را به صورت داوطلبانه تمدید کرده ایم. اما همین کافی است.”

بیشتر بخوانید:

روسیه از تعلیق توافق غلات با اوکراین خبر داد

زلنسکی: روسیه عمدا زیرساخت های صادرات غلات را هدف قرار داده است

قرارداد غلات دریای سیاه چیست؟

قرارداد غلات با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل در ژوئیه 2022 امضا شد. هدف از این قرارداد کاهش اختلال شدید ناشی از جنگ در اوکراین در تامین غلات، غذا و کودهای شیمیایی جهان بود. این قرارداد به اوکراین اجازه داد غلات خود را با کشتی‌هایی صادر کند که از محاصره روسیه در بنادر آبی دریای سیاه عبور کرده بودند و از طریق بندرهای آبی امن دریای سیاه می‌رفتند. این کشتی ها قبل از رسیدن به اوکراین توسط مقامات روسیه، اوکراین و ترکیه بازرسی شدند تا مطمئن شوند که هیچ سلاحی به اوکراین قاچاق نمی شود.

این پیمان از زمان امضای آن در جولای 2022، عبور ایمن تقریباً 33 میلیون تن محصولات کشاورزی از دریای سیاه را تضمین کرده و به کاهش قیمت جهانی مواد غذایی کمک کرده است. این توافق سه بار تمدید شده است، اما روسیه بارها تهدید کرده است که از آن خارج خواهد شد و استدلال می‌کند که مسکو در صادرات محصولات خود با مشکل مواجه است. شرط روسیه برای موافقت با این معامله، تضمین کشورهای غربی برای تسهیل صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیایی روسیه به اروپا و کشورهای ثالث با حذف یا کاهش محدودیت‌هایی مانند محدودیت واردات، تهدید به تحریم‌های ثانویه و محدودیت‌های بانکی بود.

واکنش های بین المللی به تعلیق توافق

تعلیق قرارداد غلات دریای سیاه بار دیگر نگرانی ها را در مورد تامین مواد غذایی جهان افزایش داده و موجی از واکنش های بین المللی را برانگیخته است. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین روز دوشنبه در پستی در صفحه تلگرام خود گفت: این تلاش دیگری از سوی روسیه برای بی ثبات کردن بازار جهانی مواد غذایی است. روسیه با اتخاذ چنین تصمیم مهمی جان 400 میلیون نفر را در بسیاری از کشورهایی که به صادرات مواد غذایی اوکراین وابسته هستند، به خطر انداخته است. بحرانی ترین وضعیت در کشورهای آفریقایی و آسیایی است.

دیمیترو کولبا وزیر امور خارجه اوکراین گفت: قیمت غلات در سراسر جهان افزایش خواهد یافت و مردم آن را در آسیب پذیرترین مناطق آسیا و آفریقا احساس خواهند کرد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز دوشنبه گفت که توافق دریای سیاه راه نجاتی برای امنیت غذایی جهانی و چراغ امید در جهان آشفته است. وی خاطرنشان کرد که این توافق از مارس 2022 به کاهش بیش از 23 درصدی قیمت مواد غذایی کمک کرده است. گوترش گفت: “تصمیم امروز فدراسیون روسیه ضربه سنگینی به مردم نیازمند در همه جا وارد خواهد کرد.”

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که روسیه در حال استفاده از مواد غذایی است. وی گفت: امیدوارم همه کشورها این موضوع را از نزدیک تماشا کنند. آنها خواهند دید که روسیه مسئول جلوگیری از رسیدن مواد غذایی به افرادی است که شدیداً به آن نیاز دارند و روسیه در زمانی که بسیاری از کشورها هنوز تورم بسیار شدیدی را تجربه می کنند به افزایش قیمت ها کمک می کند.

در همین حال، آدام هاج، سخنگوی شورای امنیت ملی در بیانیه ای گفت: تصمیم روسیه برای تعلیق مشارکت در ابتکار غلات دریای سیاه، ناامنی غذایی را بدتر می کند و به میلیون ها انسان آسیب پذیر در سراسر جهان آسیب می رساند. ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو تصمیم روسیه برای تعلیق توافق غلات را محکوم کرد. وی در توییتی نوشت: جنگ غیرقانونی روسیه علیه اوکراین همچنان به میلیون‌ها انسان آسیب‌پذیر در سراسر جهان آسیب می‌زند.

جیمز کلورلی، وزیر خارجه بریتانیا نیز این اقدام کرملین را محکوم کرد. وی در توییتی نوشت: پوتین از غذا به عنوان سلاح استفاده می کند، این تصمیم به فقیرترین مردم جهان آسیب می زند. زبیگنیو رائو، وزیر امور خارجه لهستان، در توییتی این اقدام را “چیزی کمتر از یک اقدام تهاجم اقتصادی علیه کشورهای جنوب جهانی که بیشترین وابستگی به غلات اوکراینی دارند” توصیف کرد.

جورجیا ملونی نخست وزیر ایتالیا گفت: این تصمیم روسیه آزمونی است برای اینکه چه کسی دوست و چه کسی دشمن فقیرترین کشورها است. ووپکه هوکسترا، وزیر امور خارجه هلند نیز در توییتر خود نوشت: “این کاملا غیراخلاقی است که روسیه به استفاده از غذا به عنوان سلاح ادامه دهد. این ناامیدکننده است که روسیه مانع از تمدید ابتکار غلات دریای سیاه می شود. تمدید قرارداد برای جلوگیری از افزایش قیمت مواد غذایی و جلوگیری از بی ثباتی بازار مهم است.”

تعلیق توافق و افزایش جهانی قیمت غلات

تأثیر شروع جنگ در اوکراین بر بازارهای جهانی مواد غذایی به قدری دردناک بود که سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در آن زمان هشدار داد که 47 میلیون نفر ممکن است از ناامنی غذایی حاد ناشی از جنگ رنج ببرند.

انعقاد قرارداد غلات از دریای سیاه مانع از تحقق پیش بینی فائو شد و مسیر صادرات محصولات اوکراینی به جهان را دوباره باز کرد. صادرات غلات به تثبیت قیمت جهانی کالاها که پس از تهاجم روسیه افزایش یافته بود، کمک کرد. سال گذشته، زمانی که طرح غلات دریای سیاه اجرا شد، قیمت جهانی غلات 20 درصد کاهش یافت. تأثیر این توافق به حدی بود که کمیته بین المللی نجات این توافق را راه نجاتی برای 79 کشور و 349 میلیون نفری که در خط مقدم ناامنی غذایی قرار دارند، نامید.

اما روز دوشنبه با اعلام تعلیق این قرارداد از سوی روسیه، جهان بار دیگر شاهد افزایش قیمت غلات بود. معاملات آتی گندم در بورس شیکاگو با 2.7 درصد افزایش به 6.80 دلار در هر بشل و معاملات آتی ذرت با 0.94 درصد افزایش به 5.11 دلار در هر بشل رسید.

تأثیر عظیم تعلیق این توافق بر قیمت غلات در جهان به این دلیل است که طبق گزارش کمیسیون اروپا، اوکراین 10 درصد از بازار جهانی گندم، 15 درصد از بازار ذرت و 13 درصد از بازار جو را در اختیار دارد. بر اساس گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، قبل از جنگ، اوکراین پنجمین صادرکننده بزرگ گندم در جهان بود. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، این کشور همچنین بزرگترین صادرکننده روغن آفتابگردان است که 46 درصد از صادرات جهانی را به خود اختصاص داده است.

عمده صادرات غلات اوکراین از طریق دریا است. البته مسیرهای جایگزینی برای صادرات غلات و دانه های روغنی از اوکراین از طریق راه آهن اروپای شرقی وجود دارد، اما استفاده از راه آهن برای جابجایی حجم زیادی از غلات مناسب نیست زیرا روش بسیار گرانی است. به گفته وزیر سیاست کشاورزی اوکراین، میکولا سولسکی، “حمل و نقل غلات از طریق دریا کارآمدترین راه برای انتقال غلات از اوکراین است.” مشکل دیگر این است که جریان صادرات غلات اوکراین از طریق اتحادیه اروپای شرقی باعث ناراحتی کشاورزان این منطقه شده است که می‌گویند ورود غلات اوکراینی به این منطقه باعث کاهش قیمت محصولات آنها می‌شود و این امر دولت‌های بلغارستان، مجارستان، لهستان، رومانی و اسلواکی را با مشکلات اجتماعی مواجه کرده و آنها را برای همکاری با اوکراین در این زمینه بی‌میل کرده است.

۳۱۱۳۱۱