بازار؛ گروه استان ها: کرمان سهم بزرگی از پسته تولیدی در کشور و حتی بازارهای بین المللی دارد. تنها رفسنجان ۳۴ درصد پسته تولیدی کشور را همچنان در اختیار دارد و استان کرمان نیز ۵۴ درصد محصول تولیدی کشور را به خود اختصاص داده است.
این در حالی است که تا سال ۹۶ این سهم بیش از ۸۰ درصد بود اما در همان سال محسن جلالی رئیس سابق اتاق ایران و تولید کننده پسته در کرمان پیش بینی کرده بود که در صورتیکه وضعیت خشکسالی در کرمان تداوم یابد تا ۱۰ سال دیگر استان نقش خود را در بازار از دست خواهد داد.
حالا در سال ۱۴۰۲ در حالیکه مخاطره اقلیمی باغهای پسته را تحت تاثیر قرار داده سهم استان از محصول تولیدی در کشور کمی بیشتر از ۵۰ درصد شده است و این زنگ خطری است که مسئولان آن را جدی نمی گیرند اما به مرور پایه اقتصاد استان را نابود می کند.
پسته همیشه دومین محصول ارزآور کرمان بعد از مس بوده است و در زمینه محصولات ارزآوری کشاورزی کشور نیز رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.
حمایت هایی که آب می رود
هر چه کشاورزان و فعالان پسته در کرمان به مسئولان در خصوص خشکسالی، تغییرات اقلیمی و عدم حمایت از پسته کاران هشدار دادند اما میزان حمایتها کمتر و کمتر شد.
حالا کار به جایی رسیده که به دلیل خشکسالی و کمبود آب برخی از کشاورزان برای نگه داشتن باغهای مرغوب اقدام به خشک کردن باغهای قدیمی می کنند.
در دشت انار و رفسنجان اما مشکل بسیار حاد شده است بسیاری از کشاورزان در کنار پمپ های آب کشاورزی آب شیرین کن نسبت کرده اند زیرا آب به قدری شور شده است که درختان مقاوم پسته را نیز از بین می برد
در دشت انار و رفسنجان اما مشکل بسیار حاد شده است بسیاری از کشاورزان در کنار پمپ های آب کشاورزی آب شیرین کن نسبت کرده اند زیرا آب به قدری شور شده است که درختان مقاوم پسته را نیز از بین می برد.
هر چند بارها کشاورزان از مسئولان خواستند برای مقابله با خشکسالی و حراست و نگهداری از باغهای پسته کاری انجام دهند اما در دولتهای مختلف برخورد با کشاورزان پسته کار مختلف بوده است.
هر چند که اکثرا گمان می کنند پسته داران بسیار متمول هستند اما ۸۰ درصد از کشاورزان پسته کار خرده مالک هستند و میزان درآمد آنها فقط کفاف زندگی یک ساله شان را می دهد و ۲۰ درصد باقیمانده جزو مالکان عمده هستند که اکثرا در خارج از کشور زندگی می کنند.
تغییرات اقلیمی گسترده در رفسنجان طی دو سال گذشته موجب شد میزان تولید پسته تا ۹۰ درصد کاهش یابد و عملا خسارتهای شدید به مردم و کشاورزان وارد شد.
عملا به نظر می رسد سال به سال بر میزان مخاطراتی که محصول پسته را تهدید می کند افزوده می شود و هیچ جایگزینی نیز برای محصول پسته در کرمان وجود ندارد.
میلیونها نفر در این استان شغل و درآمدشان به صورت مستقیم و غیر مستقیم به پسته وابسته است و در صورتیکه این محصول از بین برود بسیاری از شهرهای این استان به خصوص در شمال شاهد موج جدی مهاجرت مردم خواهند بود.
خشکسالی و تغییرات اقلیمی چالش کشاورزان
محسن جلال پور، رئیس سابق اتاق ایران و تولید کننده پسته به خبرنگار بازار گفت: پسته یکی از مزیتهای جدی اقتصادی در استان کرمان است که با توجه به مزیتهای تولیدی و صادراتی که دارد در سالهای مختلف و حتی در اوج تحریمها هم بازار مناسبی در سطح بین المللی داشته است.
وی افزود: نگهداری از باغها و تاسیسات پسته بسیار مهم است و باید سعی کنیم اقدامات حمایتی را از کشاورزان انجام دهیم.
جلال پور بیان کرد: خشکسالی و تغییرات اقلیمی از مهمترین مشکلات کشاورزان محسوب می شود و باید برای رفع دغدغه ها و حمایت از تولید کار جدی انجام شود.
وی با اشاره به ارزآوری و چرخش مالی پسته در استان کرمان گفت: نمی توان صبر کرد و منتظر ماند که تغییرات اقلیمی و خشکسالی چه بر سر صنعت پسته می آورد و باید همکاری و همراهی با کشاورزان با کاهش مشکلات و رفع موانع تولید انجام شود و مهمترین مشکلات نیز کمبود آب و خشکسالی است.
در سالهای اخیر شاهد هستیم که میزان ایجاد باغهای پسته در استانها دیگر در حال افزایش است اما مسلما با وجود تولید پسته در استانها و کشورهای دیگر اما پسته رفسنجان و استان کرمان از کیفیت و طعم بسیار مطلوب تری برخوردار است
محمد محسنی، استاد دانشگاه و صادر کننده پسته در کرمان به خبرنگار بازار گفت: در سالهای اخیر شاهد هستیم که میزان ایجاد باغهای پسته در استانها دیگر در حال افزایش است اما مسلما با وجود تولید پسته در استانها و کشورهای دیگر اما پسته رفسنجان و استان کرمان از کیفیت و طعم بسیار مطلوب تری برخوردار است.
وی افزود: برخی از پسته داران کرمانی حتی به کالیفرنیا مهاجرت کرده اند و ترکیه نیز کشت پسته را توسعه داده است و به رقیب جدی پسته ایران تبدیل شده اند به همین دلیل کشاورزان کرمانی سعی می کنند کشت پسته را در استانهای دیگر گسترش دهند تا بتوانند بازار خارجی را حفظ کنند.
عدم کشت پسته در کرمان برابر با بیکاری گسترده است
وی ادامه داد: باید با دید اقتصادی و تخصصی و به کشت پسته در کرمان نگاه کرد، هزاران هکتار باغ پسته و تاسیساتی مانند ترمینالهای ضبط و فرآوری پسته میلیاردها دلار ارزش دارند و باید با استفاده از کشاورزی مدرن و علمی زمینه را برای ادامه کشت محصول در کرمان مهیا کنیم زیرا عدم کشت پسته یعنی بیکاری گسترده در استان کرمان.
محسنی افزود: باید مراکز تحقیقاتی پسته را توسعه دهیم و عملکرد این مراکز را طی سالهای گذشته بررسی کنیم و ببنیم دقیقا چه اقدامی انجام داده اند.
وی گفت: استفاده از شرکتهای دانش بنیان نیز بسیار اهمیت دارد، باید دید برای تولید ارقام جدید پسته که در مقابل خشکسالی و تغییرات اقلیمی مقاوم باشند و باردهی بیشتر انجام دهند چه کاری انجام شده است، به نظر می رسد در این خصوص بسیار عقب مانده ایم و هیچ کار مشخصی صورت نگرفته است.
وی گفت: برخی از مراکز دانشگاهای در این زمینه تحقیقات و کارهایی انجام داده اند اما هیچ کار منسجمی نشده و همین امر سبب شده کشاورزی که از سوی دولت حمایت نشده، خشکسالی آزارش می دهد و کار تحقیقاتی نیز برای کمک به او نشده تنها راه خود را مهاجرت ببیند.
فرماندار رفسنجان نیز در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه ۳۴ درصد پسته کشور در باغهای کشاورزی رفسنجان تولید و برداشت می‌شود، گفت: امسال قرار است ۲۰۰ هزار تن محصول پسته از باغ های کشور برداشت شود که ۶۵ هزار تن از این محصول در رفسنجان تولید می شود.
حسین رضایی با بیان این که پسته کالای ارزآوری است، افزود: ۲۵ درصد پسته تولیدی از باغ های کشور، از گمرک رفسنجان خارج و به کشورهای دیگر ازجمله چین، و کشورهای اروپایی صادر می شود.
حمایت از کشاورزان برای حراست از صنعت پسته در استان کرمان ضرورتی انکار ناپذیر است که علیرغم وعده های مسئولان تاکنون میسر نشده است به نظر می رسد مسئولان استانی و در سطح ملی باید برای حفظ پتانسیلهای اقتصادی استان کرمان برنامه ریزی جدی تری داشته باشند.
