بر اساس آمار وزارت بهداشت، سالانه 50 هزار مرگ و میر در ایران به دلیل مستقیم مصرف دخانیات رخ می دهد و میلیاردها دلار برای درمان بیماری های ناشی از آن هزینه می شود.
بیماری هایی که به مشکلات قلبی عروقی و ریوی محدود نمی شوند، اما تحقیقات جدید حداقل هشت سرطان خطرناک مرتبط با سیگار را نشان داده است. اما این داستان زمانی که محصولات جدید تنباکو مانند سیگارهای الکترونیکی و قلیان (VAP) پیدا شد و شرکت‌های تولیدکننده ایمنی آنها را اعلام کردند، نگرانی بیشتری ایجاد کرد. سیگارهایی که به نظر جایگزین ایمن برای سیگارهای تنباکو هستند. اما بر خلاف تصور عمومی و تبلیغات گمراه کننده، ضرر آن کمتر از سیگارهای سنتی اگر نگوییم بیشتر نیست!
تخیل نادرست!
در حالی که چندین شرکت فروش سیگار الکترونیکی و بخارساز در تبلیغات خود بر ایمنی این محصولات تاکید دارند، تحقیقات علمی چیز دیگری را نشان می دهد. آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا در گزارشی اعلام کرد که خطر ابتلا به سرفه، خس‌خس سینه و تشدید آسم در جوانانی که سیگار الکترونیکی مصرف می‌کنند، افزایش می‌یابد.
علاوه بر این، مطالعه دیگری از دانشگاه کارولینای شمالی نشان می دهد که سیگارهای الکترونیکی و مواد موجود در آنها می تواند باعث آسیب حاد ریه، COPD، آسم، سرطان ریه و همچنین افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی شود. به همین دلیل، برخلاف تصور رایج که این نوع سیگار راه حلی برای ترک سیگار سنتی است، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هیچ سیگار الکترونیکی (ویپ، پاد، مد و غیره) را ایمن نمی شناسد. موثر برای کمک به ترک سیگار نداد.
سلامت روان کمتر، سیگار کشیدن بیشتر
اگرچه بسیاری از سیگاری ها برای سال ها معتقد بودند که سیگار راهی برای بهبود اضطراب است، تحقیقات علمی خلاف این را ثابت می کند. چندی پیش، Healthday News به نقل از امیلی استوکینگ، یکی از محققان دانشگاه سیدنی، نوشت: افرادی که سطح استرس متوسطی دارند 74 درصد بیشتر به سیگارهای الکترونیکی روی می آورند. علاوه بر این، افرادی که سطح استرس بالایی دارند، 64 درصد بیشتر احتمال دارد این سیگار را مصرف کنند. علاوه بر این، مصرف سیگار الکترونیکی در میان نوجوانانی که سلامت روان خود را پایین ارزیابی کرده بودند، 105 درصد بیشتر از آنهایی بود که آن را بالا ارزیابی کردند.
70 درصد از کسانی که از سیگار الکترونیکی استفاده می کنند، سیگار سنتی نیز مصرف می کنند
سیگارهای الکترونیکی در ابتدا به عنوان راهی جدید برای کمک به ترک سیگارهای سنتی معرفی شدند، اما به تدریج مشخص شد که پشت صحنه این ادعا تنها جنبه تجاری ماجرا است. علیرضا شاهسون دبیر طرح ملی POD (پیشگیری از استعمال دخانیات) در گفتگو با جام جم گفت: سیگار الکترونیکی نمی تواند جایگزین سیگار واقعی شود، زیرا حدود 70 درصد از مصرف کنندگان سیگار الکترونیکی از سیگار سنتی نیز استفاده می کنند.
وی با اشاره به اثرات منفی این نوع سیگار بر سلامت افراد می افزاید: سیگارهای الکترونیکی به طور مستقیم نیکوتین را وارد بدن انسان می کنند، بنابراین تصور بی خطر بودن این نوع سیگارها اشتباه است. شاهسون ادامه می دهد: متأسفانه این ایده ایمن بودن باعث شده است که این نوع سیگارها در بین نوجوانان محبوبیت زیادی داشته باشد و خانواده ها با این ایده حساسیت کمتری نسبت به این موضوع داشته باشند. اما برخلاف این تصورات، باید گفت که سیگارهای الکترونیکی نیز حاوی نیکوتین هستند و از آنجایی که نیکوتین اعتیادآور است، متأسفانه ترک آن بسیار دشوار خواهد بود، زیرا یک زنجیره عصبی در مغز ایجاد می کند.
دانش آموزان؛ هدف اصلی سیگارهای الکترونیکی
دبیر طرح ملی POD (پیشگیری از استعمال دخانیات) سیگارهای الکترونیکی را دلیل گرایش جوانان به سیگار می داند و می گوید: شرکت های مختلف از روش های مختلفی برای تشویق مردم به ویژه دختران به مصرف این سیگارها استفاده می کنند. و می افزاید: توصیه جدی به نوجوانان این است که از قلیان و سیگار الکترونیکی استفاده نکنند و آن را به عنوان یک سرگرمی نبینند، زیرا ماده مضر نیکوتین دروازه ورود سایر مواد مخدر است.
و ادامه می دهد: متاسفانه سن استفاده از سیگار الکترونیکی و قلیان به 15 سال رسیده است. در تحقیقی که در پروژه POD (پیشگیری از استعمال دخانیات در دانش آموزان، نوجوانان و جوانان) انجام دادیم، مشخص شد که متأسفانه هدف اصلی سیگارهای الکترونیکی این دانش آموزان هستند، زیرا به نوعی توجیه می کنند که این سیگارها بو ندارند و بو ندارند. می توانند راحت تر از آنها استفاده کنند.
ممنوعیت تبلیغات مواد افیونی
شاهسون راه حل ساماندهی و بهبود این وضعیت را افزایش سطح آگاهی خانواده ها و فرزندانشان می داند. وی در همین راستا بیان می کند: خانواده ها و دانش آموزان در مراکز آموزشی باید از مضرات این نوع دخانیات و خطر ایجاد عادت و اعتیاد به نیکوتین مطلع و یادآور شوند. همچنین سازمان های مختلف باید از ترویج این مواد افیونی و آسیب هایی که برای جامعه دارند جلوگیری کنند. علاوه بر این باید جایگزین های مناسبی مانند فعالیت های ورزشی، کلاس های آموزشی و … ایجاد کنیم. در مدارس به گونه ای که دانش آموزان کمتر به سیگار کشیدن علاقه مند شوند.
