با روی کار آمدن دولت سیزدهم به نظر می رسد روند نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده، سکونتگاه های غیررسمی و مرمت بافت های تاریخی سرعت گرفته است. شرکت نوسازی شهری ایران با حضور 21 نهاد و سازمان سیاست های دولتی را که به تصویب ستاد ملی نوسازی شهری می رسد اجرا می کند.
طبق آخرین آمار، 167 هزار هکتار زمین بایر در کشور وجود دارد که حدود 20 میلیون نفر را در خود جای داده است. دو وزارتخانه راه و شهرسازی و کشور به عنوان دو بال اصلی اجرای برنامه های بازآفرینی شهری به ترتیب پیگیر مسائل کالبدی و اجتماعی هستند.
در طرح مسکن مهر دولت نهم و دهم که عمدتاً بر شهرها متمرکز بود، بیش از دو برابر هزینه ساخت واحدهای مسکونی صرف ایجاد زیرساخت ها، خدمات، تسهیلات و توسعه حمل و نقل شد و تسهیلات مسکن در این مکان ها آنطور که باید و شاید تکمیل نشده است. بررسی ها نشان می دهد با توجه به دوری سایت های مسکن مهر از مادر شهرها، طرف تقاضا ترجیح می دهد در شهرهای بزرگ مسکن مهر را اجاره کند.
طی دو سال گذشته زیرساخت های لازم از طریق قوانین و مقررات و همچنین تسهیلات برای تسریع روند نوسازی و بهسازی ایجاد شده است. ابلاغ بسته تشویقی توسعه شهری 19، تصویب سند ملی سکونتگاه‌های غیررسمی، افزایش دو برابری سقف تسهیلات ودیعه مسکن در بافت‌های فرسوده، پاک‌سازی اراضی واقع در بافت‌های فرسوده با اراضی خارج از محدوده شهر، هم‌افزایی با شهرداری‌های سراسر کشور و کاهش زمان صدور پروانه‌های ساخت و ساز به 0 واحد به 01 واحد رسیده است. که نسبت به گذشته بیش از 13 برابر افزایش نشان می دهد.
رئیس جمهور در آخرین جلسه شورای عالی مسکن اظهار داشت: کار آغاز شده در نوسازی بافت های فرسوده باید با قوت ادامه یابد. وی همچنین از فرمانداران و شهرداران خواست در رابطه با این مهم شهری مساعدت و حمایت لازم را داشته باشند.
به گفته محمد آئینی – معاون وزیر راه و شهرسازی، در بافت فرسوده، تاریخی و عمدتاً حاشیه ای شاهد «کلونی محرومیت» هستیم. 35 شهر را بررسی کردیم و متوجه شدیم که در بافت های ناکارآمد این شهرها به جز کارگاه های مذهبی و سرانه، بقیه سرانه ها مانند آموزش، بهداشت، درمان، ورزش و نیروی انتظامی حدود یک سوم میانگین شهر است. بر اساس چشم انداز سند ملی بازآفرینی شهری، سرانه این محله ها باید در پایان سال 1404 به میانگین همان شهر برسد که برای تحقق این امر باید در 60 هزار هکتار حاشیه (سکونتگاه های غیررسمی) که 1153 محله وجود دارد، حداقل 13 هزار پروژه محله ای اجرا شود.
وی می گوید: هدف اصلی ما در حوزه بازآفرینی شهری، برچیدن سقف های ناپایدار بافت های فرسوده است.
وی با اشاره به اینکه 400 شهرداری در سراسر کشور آمار پروانه های ساخت و ساز در بافت های فرسوده را در سامانه ستاد ملی نوسازی شهری به ثبت رسانده اند، گفت: در سال 1400 تعداد 60 هزار و 788 پروانه ساختمانی و در سال 1401 تعداد 60 هزار و 485 واحد مسکونی شهرسازی در سامانه ملی مناطق مسکونی ثبت شده است. تمدید که از نظر تعداد مجوز رشد 15 درصدی را نشان می دهد. انتظار داریم شهرداری ها پروانه ساختمانی در بافت های فرسوده را به صورت روزانه ثبت کنند.
معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه در سال 1402 باید در حوزه بازآفرینی شهری جهشی داشت، گفت: دکتر بذرپاش از مسئولان ارشد وزارت راه و شهرسازی به اهمیت نوسازی بافت های فرسوده واقف است و بازآفرینی شهری را بهترین و سریع ترین راه برای تولید مسکن اعلام کرده است.
آیینی با یادآوری اینکه 2 میلیون و 700 هزار ساختمان ناپایدار در کشور وجود دارد که در صورت عدم نوسازی جان 10 میلیون نفر از هموطنان به خطر می افتد، گفت: 70 درصد از مشوق های بافت های فرسوده شهری به اجرای بسته تشویقی 19 ماده ای شورای عالی شهرسازی و شهرسازی ایران بستگی دارد.
وی معتقد است: اگر 250 هزار واحد مخروبه به صورت هدفمند و بومی سازی نوسازی شود، می توان تعداد واحدهای ناپایدار را در بیشتر مناطق به کمتر از 50 درصد کاهش داد و این یعنی نسبتاً از خطر فرار کرده ایم و کار سنگینی نیست. در نهضت ملی مسکن ساخت 600 هزار واحد به ما سپرده شده است، اما اگر دو بسته تسهیلات سپرده موقت مسکن و تسهیلات نوسازی از سوی بانک ها اعطا و یارانه شود، ظرف چهار سال یک میلیون واحد می سازیم. با 150 هزار دستگاه شروع می کنیم، در سال دوم 200 هزار دستگاه، سال سوم 300 هزار دستگاه و در سال چهارم ظرفیت تولید 350 هزار دستگاه را داریم. اگر این اتفاق بیفتد، این چالش را به میزان قابل توجهی کاهش خواهیم داد.
