زیان مالی شرکت‌های با کاهش سه ساله قیمت بلیت قطار کمبود شدید ظرفیت حمل‌ونقل ریلی مسافر

اکبر محمودی; بازار: اعمال تعدیل قیمت 30 درصدی قطارهای 5 ستاره از اول مرداد خبر خوشحال کننده ای برای بخش خصوصی و اتفاقی خوشحال کننده برای ناوگان حمل و نقل ریلی بود.

اما شرکت های خصوصی معتقدند که این اقدام باید سه سال پیش رخ می داد و این تاخیر در ابلاغ آن ممکن است محدودیت هایی در ارائه خدمات خود به مردم داشته باشد.

محسن فاتحی زاده، مدیرعامل هلدینگ های ارزشمند فدک معتقد است در صورت اصلاح قیمت بلیت قطار تا چند سال آینده درآمد شرکت های خصوصی افزایش می یابد. اگرچه این اقدام دیر انجام شد اما به موقع بود.

به گفته وی: صنعت حمل و نقل ریلی به طور جدی نیاز به بازنگری در قیمت ها از مدت ها قبل داشت. قیمت بلیط قطارهای مسافری تقریباً سه سال است که ثابت مانده است و اصرار بر سیاست تثبیت قیمت، صنعت را با زیان انباشته فزاینده و کاهش شدید سودآوری مواجه کرده است. بنابراین سطح کیفی خدمات قطارهای مسافری تحت تأثیر قرار گرفت.

متن کامل گفت و گوی خبرنگار خبرگزاری «بازار» با «محسن فاتحی زاده» مدیرعامل هلدینگ ویت آفرینان فدک را می خوانیم:

* برای شروع گفتگو، لطفاً شرح مختصری از هلدینگ ارزش آفرین فدک ارائه دهید.

هلدینگ ارزش آفرین فدک بزرگترین هلدینگ بخش خصوصی در صنعت حمل و نقل ریلی و دارای کامل ترین پکیج حمل و نقل ریلی و حمل و نقل همزمان بار، مسافر و خدمات مرتبط می باشد و می توان گفت تنها هلدینگی است که دارای کامل ترین پکیج و هیچ مجتمع حمل ونقل بودجه ای در کشور تمامی این پکیج ها را به صورت همزمان ندارد.

* افزایش قیمت بلیت قطار کمی دیر نبود؟

در مورد قیمت بلیت قطار، نکته مهم این است که قطارهای 5 ستاره در سال 1394 راه اندازی شدند و مخترع این قطارها گروه فدک بود. گروه فدک قصد داشت این قطارها را با سه هدف و سیاست راه اندازی کند. هدف اول بهبود کیفیت حمل و نقل مسافر بود. هدف دوم نوسازی ناوگان و افزایش ظرفیت حمل و نقل و هدف سوم توانایی رقابت با سایر روش های حمل و نقل در حمل و نقل ریلی بود. خوشبختانه با توجه به طراحی استانداردهای سختگیرانه برای این نوع قطارها و اعمال این استانداردها، خیلی زود محقق شد و در سال 95 که قطارهای 5 ستاره در گروه قطارهای فدک راه اندازی شد، تغییر عمده ای در کیفیت ایجاد شد. . از قطارهای مسافری که منجر به تقسیم تاریخ قطارهای مسافری 5 ستاره به دو تاریخ قبل و بعد از این تاریخ شد.

*اختلال قیمت و تعدیل قیمت بلیت قطارهای مسافری ظاهرا تاثیر منفی بر توسعه ناوگان حمل و نقل مسافری داشته است؟

طبیعتاً وقتی استاندارد سختگیرانه ای برای یک نوع سرویس اعمال می شود باعث افزایش هزینه می شود و برای جبران این مشکل چون از طریق یارانه ها و کمک های دولتی امکان پذیر نبود، پاداشی برای این قطارها در نظر گرفته شد که رفع آن قیمت این نوع قطارها باید بر اساس عرضه و تقاضای بازار باشد و مشمول قیمت گذاری دولتی نباشد. این حادثه باعث شد تا نوع خدمات منحصربه‌فرد و غیرتاریخی در راه‌آهن رخ دهد، به‌طوری‌که در یک نقطه چهار کلاس مختلف در قطارهای 5 ستاره که توسط قطارهای فدک حرکت می‌کردند ایجاد شد. با وجود اینکه قیمت بلیت بیشتر از قطارهای معمولی بود، همیشه ضریب اشغال و رضایت مسافران و میهمانان بیشتر بود و همیشه بالاترین میزان رضایت را داشت که نشان از ارائه خدمات ویژه به مسافران دارد. اما متأسفانه بنا به دلایلی وقفه ای سه ساله در خصوص سیستم قیمت گذاری ایجاد شد و این وقفه سه ساله منجر به تورم بالای 100 درصدی شد.

قطارهای 5 ستاره در سه سال اخیر 10 درصد افزایش قیمت داشته اند و وقتی این اتفاق می افتد، از طرف دیگر با تورم جدی هزینه ها افزایش می یابد، اما درآمد محدود به سقفی است که باید مدیریت شود. هزینه ها را کاهش دهید و کسب و کار را زنده نگه دارید

* در سه سال اخیر قیمت بلیت قطار چقدر افزایش یافته است؟

قطارهای 5 ستاره در سه سال گذشته تنها 10 درصد افزایش قیمت داشته اند و طبیعتاً وقتی چنین اتفاقی رخ می دهد، از طرف دیگر با تورم شدید هزینه ها افزایش می یابد، اما درآمد محدود به سقف است، شما ملزم به مدیریت هزینه، شما می توانید به زندگی کسب و کار ادامه دهید. این موضوع به این معنی بود که اقدامات به عنوان بخش مهمی از خدماتی که در قطارهای 5 ستاره فداک انجام می شد، کمتر و کمتر می شد. اما خوشبختانه امسال با نظارتی که برای کل بخش ریلی مسافری و همچنین قطارهای 5 ستاره انجام شد، تعدیل قیمت 30 درصدی ایجاد شد، هرچند معتقدیم ناکافی است و نمی‌تواند تمام تاخیرها را جبران کند. در این صورت، این پیشرفتی است که می تواند تا حدی زیان ها را جبران کند و امیدواریم صنعت حمل و نقل ریلی در بخش مسافر به حیات خود ادامه دهد. اگر روند حمایت از بخش خصوصی در این صنعت ادامه یابد، ما را به سطح خدمات قبلی بازمی‌گرداند و می‌توانیم ناوگان را توسعه دهیم. ما اکنون با کمبود ظرفیت حمل و نقل ریلی مسافر مواجه هستیم و تقاضا بسیار بیشتر از آنچه در این صنعت ارائه می شود است.

از آنجایی که بخش قابل توجهی از این شکایت هنوز پاسخی دریافت نکرده است، نمی توان برآورد دقیقی ارائه داد. به محض شروع پیش فروش بلیت قطار، این کمبود ظرفیت حمل و نقل مسافر ریلی آشکار می شود.

در زمینه قطارهای 5 ستاره، فدک در حال حاضر بین 14 تا 15 قطار در حال فعالیت است.

* فدک چند قطار در ناوگان خود دارد؟

در زمینه قطارهای 5 ستاره فداک در حال حاضر بین 14 تا 15 قطار در حال تردد است و بر اساس برآوردهای ما، زیرا در ماه های اخیر ضریب اشغال همیشه 100 درصد بوده است و تقاضایی وجود دارد که در صورت هدف می توان این رقم را دو برابر کرد و یک قطار 5 ستاره به ناوگان راه آهن اضافه کرد. در مورد کل بخش حمل و نقل ریلی مسافری، طبیعتاً همین تعداد و حتی ظرفیت خالی بیشتری وجود دارد. فدک 10 عدد از این قطارها را دارد و در زمینه قطارهای 5 ستاره، قطارهای فدک اولین و بزرگترین هستند. با این حال، بقیه شرکت های خصوصی با هم 5 تا 6 قطار دارند که در مجموع 15 قطار می شود. نکته مهم این است که قطارهای 5 ستاره فدک و سایر شرکت ها 5 درصد از کل ناوگان ریلی مسافری کشور را تشکیل می دهند. شاید این رقم اینگونه به نظر برسد، خیلی مهم نیست، اما نکته مهم و اساسی این است که این 5 درصد موتور محرکه کیفیت حمل و نقل مسافر ریلی است. در واقع قطارهای 5 ستاره کارخانه نوآوری حمل و نقل ریلی مسافر و بهبود خدمات هستند. این ارتقای خدمات خط اول قطارهای 5 ستاره، بقیه شرکت ها و بقیه ناوگان مسافران راه آهن را تشویق می کند تا برخی خدمات را به خدمات سنتی اضافه کنند.

با تعدیل 30 درصدی قیمت بلیت قطار، تقاضا همچنان بیشتر از عرضه است

* آیا این افزایش 30 درصدی قیمت بلیت قطار 5 ستاره باعث کاهش تقاضا نشده است؟

با این حال، با تعدیل 30 درصدی قیمت بلیت قطار، تقاضا همچنان بیشتر از عرضه است. به محض شروع پیش فروش قطار، بلیط ها خیلی سریع فروخته می شوند.

* به توسعه ناوگان یا قطارهای جدید فکر می کنید؟

توسعه ناوگان حمل و نقل مسافری به دو جنبه بستگی دارد. بخش اول به بخش خصوصی بستگی دارد که ترکیب خودروهای سواری است و بخش دیگر به زیرساخت هایی بستگی دارد که طبیعتاً در اختیار دولت است، از جمله خط و انتشار لکوموتیوها. در مورد اینکه ناوگان مسافربری در اختیار بخش خصوصی است، طبیعتا حرف اول را فضای اقتصادی کسب و کار و مقرون به صرفه بودن یا نبودن توسعه می زند. با نابسامانی هایی که در سال های اخیر به وجود آمده، ارزش آن را ندارد که بخش خصوصی با سرمایه گذاری کلان دست به کار شود. از آنجا که حمل و نقل ریلی اساساً سرمایه بر است، بنابراین تنها یک قطار وارد ناوگان می شود.

*الان قیمت هر قطار چقدر است؟

اکنون هر واگن مسافری تقریباً 30 تا 35 میلیارد تومان و برای قطاری که 10 واگن مسافری دارد، به 350 میلیارد تومان نیاز دارد. اساسا دوره بازگشت سرمایه در صنعت ریلی کوتاه مدت نیست. بنابراین اگر به دنبال ظرفیت سازی جدی هستیم، باید این دو موضوع را همزمان اصلاح کرد. این بدان معناست که محیط تجاری حمل و نقل مسافر برای اپراتورهای بخش خصوصی باید بهبود یابد و این بهبود طبیعتا نقش مهمی در اقتصادی شدن تجارت دارد. در حوزه زیرساختی، حمایت دولت از راه‌آهن اسلامی می‌تواند به تامین زیرساخت‌ها کمک کند و این صنعت استراتژیک با سهولت بیشتری توسعه یابد.

افزایش 30 درصدی قیمت بلیت قطار به 1250 میلیارد تومان در سال 1403 رسید.

* افزایش 30 درصدی قیمت بلیت قطار تا چه اندازه می تواند به درآمد قطارهای فدک کمک کند؟

بر اساس اطلاعات منتشر شده در کدال، قطارهای فدک در سال 1402 مبلغ 940 میلیارد تومان فاکتور داشتند. طبیعتا این رقم در سال 1403 با 30 درصد افزایش قیمت بلیت قطار به 1250 میلیارد تومان رسید. طبیعتا این موضوع می تواند بر حاشیه سود و EPS شرکت تاثیر بگذارد. تاثیر دقیق بر EPS شرکت مربوط به مجموعه فعالیت های انجام شده در شرکت می باشد که در این میان بحث درآمدهای غیرعملیاتی شرکت نیز مهم است و اکنون نمی توان برآورد دقیقی ارائه داد و طبیعتا برای اصلاح ساختار دارایی در سایر موارد باید تصمیمات دیگری اتخاذ شود. در شرکت فدک برآورد دقیقی انجام می شود و سپس ارائه می شود. اما سود هر سهم شرکت اگر این افزایش 30 درصدی قیمت بلیت صورت نمی گرفت قطعا وضعیت مالی فدک بسیار بدتر می شد اما پیش بینی ما این است که 30 درصد بهبود سود و درآمد شرکت داشته باشیم. در هر سهم با درج شدن نماد فدک در بورس اوراق بهادار، سهامداران نیز می توانند از این اتفاق مبارک بهره مند شوند.

نظام قیمت گذاری و تعرفه باید به گونه ای تنظیم شود که با پیشرفت های جدی به نفع مردم باشیم. اینطور نیست که تعیین حداکثر قیمت در نهایت منجر به تضعیف بنگاه ها شود و در نهایت به جای توسعه عرضه و کنترل قیمت با سازوکار افزایش عرضه، تضعیف بخش خصوصی منجر به کاهش عرضه شود. .

*درخواست بخش خصوصی از دولت 14 چیست؟

مهمترین درخواست این است که به اصول قواعد اقتصادی اهمیت داده شود و حمایت نامحدود نشود زیرا بخش خصوصی با قوانین اقتصادی عمل می کند. اگر این قوانین اقتصادی به گونه ای تنظیم شود که بخش خصوصی توانایی پیشبرد مسائل توسعه ای خود را داشته باشد، به نظر ما عموم مردم نیز از این موضوع منتفع خواهند شد. حمایت مؤثر از حاکمیت قوانین اقتصادی در تعاملات بین دولت و بخش خصوصی. سیاست ها باید به گونه ای تدوین شوند که مسائل و متغیرهای کلان اقتصادی برای بخش خصوصی قابل پیش بینی باشد. در داخل صنعت، یک محاسبه ساده است که نظام قیمت گذاری و تعرفه در صنعت باید به گونه ای تنظیم شود که با انجام تحولات جدی بتوانیم به نفع مردم باشیم. اینطور نیست که تعیین حداکثر قیمت در نهایت منجر به تضعیف بنگاه ها شود و در نهایت به جای توسعه عرضه و کنترل قیمت با سازوکار افزایش عرضه، با تضعیف بخش خصوصی منجر به افت شود. در عرضه و از سوی دیگر مشکلاتی در بازار ایجاد خواهد شد.