بازار؛ گروه صنعت: کمبود نقدینگی، عدم تخصیص به موقع ارز، قیمت گذاری دستوری، مشکل در تامین مواد اولیه، وجود موانع فراوان برای به روز رسانی خطوط تولید و …. منجر به وقفه در تولید دارو در کشور شود. اختلالی که مستقیماً به درمان و سلامت عمومی جامعه می پردازد.
در مواجهه با این وضعیت، انتظار می رود مسئولان برنامه ریزی های جامعی برای رفع مشکلات داشته باشند، اما به نظر می رسد به جای اینکه برای تامین نیاز کشور از طریق تولید داخلی چاره ای بیندیشند، ساده ترین راه را برای واردات انتخاب می کنند. به همین دلیل هر بار که کمبودی به وجود می آید سعی می کنند با طرح واردات فوری نیاز بازار دارویی کشور را تامین کنند. این در حالی است که کیفیت واردات آنها همیشه تضمین نمی شود.
نقش حیاتی زمان در درمان بیماران
محمد عبدوزاده، رئیس اتحادیه دارندگان داروی انسانی در ایران درباره مشکلات صنعت داروسازی کشور به بازار گفت: تولید و عرضه دارو همواره تحت تاثیر عوامل متعددی است تا بتوانیم کشور را تامین کنیم. داروها در زمان لازم بنابراین زمان در تولید و عرضه دارو بسیار حیاتی است و اگر نتوانیم دارویی را در زمان مناسب به بیمار تحویل دهیم ممکن است یک هفته یا حتی یک روز بعد برای آن بیمار قابل استفاده نباشد.
وقتی صحبت از تامین به موقع دارو می شود، باید بدانیم که زمان در روند درمان بسیار مهم است.
با توجه به این موضوع که برخی تایید می کنند کمبود دارو وی افزود: در بحث تامین به موقع دارو باید دید کمبودها چه پیامدهایی بر روند درمان بیماران داشته است. چه استرسی برای خانواده ها و حتی کادر پزشکی به همراه داشت؟ زمان در روند درمان بیماران بسیار حیاتی است.
عبدوزاده با اشاره به اینکه داروسازان تمام تلاش خود را برای تهیه دارو در لحظه حساس آن انجام می دهند، ادامه داد: ما یکسری الزامات داریم تا بتوانیم داروی مورد نیاز مردم را در زمان مناسب تهیه کنیم. به عنوان مثال، ثبات در تصمیم گیری و سیاست گذاری مسئولان، شاید اولین عامل در تامین به موقع دارو باشد.
وی تصریح کرد: باید این ثبات در تصمیم گیری وجود داشته باشد تا بتوانیم مواد اولیه و مواد کمکی بسته بندی را تامین کنیم. در ضمن من به عنوان داروساز وقتی سفارش تامین ارز مواد اولیه و مواد کمکی خطوط تولید را می دهم باید ماه ها منتظر تخصیص ارز باشم.
ارز اسمی فقط هزینه های ماده فعال را پوشش می دهد
رئیس اتحادیه صاحبان داروهای انسانی در ایران تصریح کرد: متوسط نیاز ماهانه ارزی صنعت دارو حدود 250 میلیون دلار است که به عنوان مثال تا اردیبهشت ماه نیمی از این رقم یعنی 120 میلیون دلار بوده است. حدود سه یا چهار ماه اختصاص داده شده است. یعنی یک سوم ارز این صنعت تخصیص یافته است.
عبدوزاده با اشاره به اینکه این حجم تخصیص ارز به این معناست که تنها تعدادی از شرکت های دارویی ارز دریافت می کنند و مابقی ارز دریافت نمی کنند، افزود: متاسفانه اکثر شرکت های دارویی کشور نقدینگی لازم برای تولید را ندارند. و این باعث می شود که مواد اولیه خطوط تولید به موقع تامین نشود.
وی افزود: عدم تحویل به موقع منابع مالی با تاخیر 2 تا 3 ماهه در مواد اولیه خطوط تولید همراه است. بنابراین تامین به موقع نیازهای بازار دارو مختل می شود. از سوی دیگر در سالنی که بانک مرکزی ارز تولید دارو را اعلام کرد، یا ارز با نرخ مصوب 28500 تومانی نیست و یا عرضه آن با تاخیر انجام می شود.
این داروساز با اشاره به اینکه ارز اسمی به کل زنجیره دارویی تعلق نمی گیرد، خاطرنشان کرد: در برخی موارد دارو بر اساس ارزی که در فرم سفارش به آن تعلق می گیرد قیمت گذاری می شود و تنها به ماده موثره ارز اسمی داده می شود. . این در حالی است که سایر هزینه های تولید دارو اعم از مواد کمکی و بسته بندی از طریق ارز آزاد برای داروساز محاسبه می شود.
وی با اشاره به مشکلات نقدینگی تولیدکنندگان دارویی ادامه داد: زمانی که تولیدکننده دارو نتواند ارز لازم را تامین کند، روند تولید دارو قطع می شود. این در حالی است که خود تولیدکنندگان دارو به دلیل عدم استرداد به موقع مطالبات خود از دانشگاه ها و مراکز دولتی با مشکلات عدیده ای مواجه هستند.
افزایش تقاضا از سوی مراکز دولتی
عبدوزاده با اشاره به پرونده های میلیاردی تومانی صدا و سیما از سوی تولیدکنندگان دارویی و مجتمع های دولتی، گفت: دعوای صدا و سیما نزدیک به 15 تلاش دانشگاه ها و مراکز درمانی دولتی است که به زنجیره تولید بازنگشته اند. نکته قابل توجه این است که بانک مرکزی قول داده بود 15 فقره تسهیلات همات به زنجیره تولید دارو بدهد اما بخش قابل توجهی تخصیص داده نشده است.
و افزود: البته تسهیلات دریافتی هزینه مالی 23 درصدی را به شرکت ها تحمیل می کند. چه کسی باید این هزینه اضافی را پرداخت کند؟ تامین کننده باید برای دارویی که حداکثر سود آن 25 درصد باشد، بخش دولتی باید با پرداخت به موقع معوقات آن را بپردازد.
وقتی می بینیم همه عوامل تولید دارو یکی یکی گران می شوند و تحت کنترل دولت نیستند، نمی توان انتظار داشت که محصول نهایی بدون تغییر قیمت عرضه شود.
این داروساز درباره شعار سال که رشد تولید و کنترل تورم نام دارد، گفت: به عنوان یک تولیدکننده می توانم محصول را با همان قیمتی که کمترین افزایش هزینه را داشته باشد، بفروشم. البته افزایش قیمت برای تولیدکننده ایده آل نیست. چرا باید قیمت داروها گران شود؟ اما وقتی می بینیم همه عوامل تولید دارو یکی یکی گران می شوند و تحت کنترل دولت نیستند، نمی توان انتظار داشت که محصول نهایی بدون تغییر قیمت عرضه شود.
رئیس اتحادیه صاحبان داروهای انسانی افزود: در این شرایط اگر قیمت دارو بر اساس نرخ بازار به روز نشود، تولیدکنندگان نمی توانند به تولید ادامه دهند. حل نشدن مشکلات تولیدکنندگان نتیجه ای جز کمبود دارو ندارد. کمبود دارو در نهایت منجر به واردات دارو با قیمت بسیار بالاتر می شود.
باید گفت داروهایی که از طریق واردات تامین می شوند کیفیت چندان قابل اعتمادی ندارند چرا که بارها به دلیل کمبود مستمر و با برنامه ریزی فوری وارد کشور می شوند. کیفیتی که در پاییز گذشته شاهد بودیم منجر به جمع آوری آنتی بیوتیک های وارداتی از بازار دارو شد. داروهایی که شبانه وارد کشور می شد و بهای گزافی برای آنها پرداخت می شد.
