خبرگزاری مهر، گروه استان; کتاب و کتابخوانی یکی از مولفه های مهم فرهنگ و ادبیات است. آمار چاپ کتاب نشان می دهد که هر جامعه ای تا چه اندازه به حوزه کتاب اهمیت می دهد، بنابراین برای ارزیابی مختصات فرهنگی هر جامعه می توان آمار مطالعه یا نشر کتاب در هر منطقه را بررسی کرد.
«کتاب دوست ماست» از بچگی و از لحظه‌ای که قلم به دست گرفته‌ایم، این جمله که کتاب دوست مهربان و دوست مهربان ماست بارها در ذهنمان تکرار شده است. شاید آن روزها چندان به معنای آن فکر نمی کردیم، اما امروز پس از گذشت چندین سال به عمق این عبارت ساده پی می بریم.
کتاب از هر دوستی عاقل تر است و هرگز از دادن آنچه می داند دریغ نمی کند.
در بیان اهمیت کتاب و مطالعه همین بس که خداوند متعال درس های زندگی و اسرار هستی را در قالب کتابی به نام «قرآن» برای ما فرستاده و در آن سوگند یاد کرده است که یکی از آن. اهداف می تواند بیان نقش مهم خواندن، مطالعه و تفکر باشد. بنابراین نمی توان منکر تاثیرات مثبت مطالعه کتاب در زندگی یک نفر شد.
اما آیا آخرین کتابی را که خواندیم به یاد داریم؟ همانطور که گفته شد امروزه بیشتر مردم از کتاب و کتابخوانی فاصله گرفته اند، بنابراین برای پاسخ به این سوال باید مدت زیادی فکر کنند.
این روزها کتاب‌ها مهمان قفسه‌ها و ویترین‌ها شده‌اند، دیگر کسی به آنها نگاه نمی‌کند، مهمان‌های دائمی ساکت و بی‌آزار در اتاق‌ها هستند. آن دوست مهربان دیگر کمکی ندارد، احوالش را هم نمی پرسد، مثل چراغی است که می درخشد اما پرده ای از غبار فراموشی نورش را بسته است.
لازم به ذکر است؛ بی توجهی برخی مسئولان و افزایش قیمت کاغذ و به دنبال آن افزایش قیمت کتاب بی تاثیر نبوده است، هرچند کارشناسان معتقدند افزایش قیمت کتاب نسبت به سایر اقلام چندان زیاد نبوده است. اما شرایط زندگی مردم دیگر اجازه نمی دهد که به فکر خرید کتاب باشند. بنابراین سرانه فرهنگی و کتابخوانی در کشور ما چندان مناسب نیست.
علیرغم اینکه معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سرانه مطالعه در کشور ما بدون احتساب کتب آموزشی و ادعیه 38 دقیقه است، اما افزایش روزافزون ناشران ورشکسته و تغییر شغل در بسیاری از موارد توسط برخی افراد اعلام شده است. متخصصان ویراستاران یک بحران خاموش را نشان می دهند. در این قشر مهم جامعه
در جامعه ای که کتاب به یک کالای تجملی تبدیل می شود و اشاره به آن محدود به اقشار خاصی است، بدون شک نمی توان از ارتقای فرهنگی در سطح کلان جامعه صحبت کرد.
در برخی از تحقیقاتی که در زمینه مطالعه در بین مردم انجام شده است، مطالعه روزنامه حتی جزو شاخص های مطالعه در نظر گرفته نشده است. اما حتی اگر روزنامه‌خوانی در ایران را یکی از شاخص‌های مطالعه بدانیم، تیراژ روزنامه نشان می‌دهد که ایرانی‌ها علاقه چندانی به مطالعه روزنامه ندارند.
در کشورهای دیگر مشوق هایی برای مطالعه در نظر گرفته شده است به گونه ای که مردم در کنار مطالعه روزنامه به ادبیات دیگر نیز توجه می کنند. اما در ایران بدون شک هرگونه سیاست تشویقی باید از سطح ابتدایی شروع شود. مردم را به خواندن روزنامه ها و حتی برخی از نامه هایی که کاملاً به زندگی روزمره آنها بستگی دارد تشویق کنید.
چالش های انتشار و چاپ کتاب
سردبیری تبریزی درباره مشکلات حوزه نشر به خبرنگار مهر گفت: با گسترش فضای مجازی و روی آوردن مردم به این سمت، کتاب و کتابخوانی دیگر مانند گذشته مشتری ندارد و تیراژ کتاب های ما به همین دلیل است. بالا نیست. .
علی حسینی ادامه می دهد: مهمترین چالش صنعت نشر گرانی کاغذ و بی ثباتی قیمت است. ناشران در حال برنامه ریزی برای سال آینده هستند، اما به دلیل عدم ثبات قیمت، عملاً این امکان وجود ندارد.
و می افزاید: در سال گذشته مشکلات چند برابر شده است، ناشران با نویسندگان قرارداد می بندند اما ناگهان قیمت کاغذ افزایش می یابد و این واقعا آزاردهنده است.
وی خاطرنشان می کند: مشکل بعدی جامعه تورم است و به دنبال آن گرانی کتاب، قیمت کتاب به صورت نجومی افزایش یافته و به تدریج از سبد خرید مردم خارج شده است.
حسینی تاکید می کند: امیدواریم دولت حمایت ویژه ای از نویسندگان و ویراستاران داشته باشد تا بتوانند بدون داشتن شغل دوم با خیال راحت به کار خود ادامه دهند.
سردبیران نتوانسته اند نان روزانه خود را تهیه کنند.
عطا یزدانی دیگر سردبیر تبریزی درباره وضعیت سردبیران به خبرنگار مهر گفت: این روزها سردبیران حال خوبی ندارند، بازار نشر کند است و همه به فکر نان شب هستند، بنابراین بیشتر او شغل دوم دارد.
و ادامه می دهد: از سوی دیگر فضای مجازی نیز وضعیت کتاب و کتابخوانی را بدتر کرده است. امروزه همه بر این باورند که در فضای مجازی کتاب می خوانند در حالی که مطالب آن قابل اعتماد نیست و نمی تواند جایگزین کتاب های فیزیکی شود.
به یاد داشته باشید: از طرفی فضای مجازی نیز فرصت های خوبی را ارائه می دهد. ایجاد شده برخی ناشران از این فضا استفاده می کنند و کتاب های خود را عرضه می کنند.
یزدانی می گوید: تبلیغ کتاب در فضای مجازی از سوی نویسندگان و ناشران ممکن است خوانندگان را تشنه مطالعه کند، اما همچنان برخی معتقدند صرف هزینه برای خرید کتاب اشتباه است.
وی تاکید می کند: رسانه ها نیز باید به ما کمک کنند تا بتوانیم مردم را به سمت کتابخوانی سوق دهیم و اشتیاق آنها را افزایش دهیم چرا که با ایجاد بستر فرهنگی مناسب می توان مشکلات این حوزه را نیز حل کرد.
بی ادبی نسبت به سردبیران شهر
امیررضا یاری، یکی دیگر از سردبیران تبریزی نیز می گوید: مشکلات حوزه نشر اغلب برای سردبیران شهرستانی است، بیشتر امکانات در اختیار ویراستاران تهران است و ما نداریم.
و ادامه می دهد: از سوی دیگر با گسترش فضای مجازی عده ای اقدام به ایجاد کانال و قرار دادن نسخه الکترونیکی کتاب ها کرده اند و این ضربه سختی برای ناشران است و وضعیت تجاری آنها بسته شده است.
به یاد داشته باشید: یکی دیگر از چالش های ناشران گرانی کاغذ و بی ثباتی آن است، بنابراین قیمت تمام شده کتاب نیز افزایش یافته و مردم در این شرایط اقتصادی توان خرید آن را ندارند.
یاری خاطرنشان می کند: امروزه مردم مجبورند هزینه های اولیه مانند خوراک و پوشاک را تامین کنند، خیلی کمتر کتاب بخرند، بنابراین این حوزه نیز مشمول برنامه های دولت است.
مشکلات اقتصادی به کتابفروشی ها دامن زده است
حسین سرزابی کتاب فروش تبریزی که چند سالی است در این زمینه فعالیت می کند نیز به خبرنگار مهر گفت: امروزه وضعیت کتاب خوب نیست، افزایش قیمت کتاب باعث شده خرید کتاب در کتابفروشی ها در سال های اخیر کاهش پیدا کند. کتابفروشان نیز مجبور به فروش محصولات هستند و از کتاب فاصله گرفته اند.
و می افزاید: از سوی دیگر اجاره بهای فروشگاه ها نیز افزایش یافته و فروش ما کفاف هزینه ها را نمی دهد. به همین دلیل بسیاری از کتابفروشی ها در خارج از کشور تعطیل شده اند یا در حال گسترش هستند.
وی خاطرنشان می کند: از کتابفروشی ها حمایتی نمی شود و امیدواریم با گرانی کاغذ و مشکلات اقتصادی فراوان، حوزه نشر و فروش کتاب نیز رشد کند که غیرممکن است.
یار مهربان این روزها حال و هوای خوبی ندارد و رفته رفته به فراموشی سپرده می شود: جامعه و مردم آنقدر درگیر مشکلات ریز و درشت خود هستند که کتاب و کتابخوانی در کارنامه اقتصادی و فرهنگی آنها جایی ندارد. امیدواریم دولت تدبیر ویژه ای در این زمینه بیندیشد تا مشکلات این حوزه برطرف شود.
