بازار؛ گروه بین الملل: گروه بریکس یک گروه بین المللی است که توسط قدرت های اقتصادی نوظهور رهبری می شود. بریکس مخفف پنج اقتصاد بزرگ در حال ظهور است: برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی. از سال 2009، دولت های کشورهای بریکس سالانه در اجلاس های رسمی تشکیل جلسه داده اند.
از ابتدای سال جاری، روند همسویی کشورهای آسیایی با برجام به پدیده ای برجسته در عرصه دیپلماسی تبدیل شده است. به دنبال درخواست سوریه در 5 اکتبر، سریلانکا روز دوشنبه آخرین کشور آسیایی بود که برای پیوستن به سازوکار همکاری بریکس درخواست داد.
انتخاب زمان مناسب برای پیوستن به بریکس به یک آرزوی رایج در سراسر آسیا تبدیل شده است. در ماه مه، دولت تایلند پس از جلسه کابینه بیانیه ای صادر کرد و طرحی را برای درخواست رسمی عضویت در بریکس تصویب کرد. در ماه ژوئن، نمایندگان 12 کشور غیرعضو علاقه مند به خانواده بریکس در گفتگوی وزرای خارجه بریکس با کشورهای در حال توسعه که در روسیه برگزار شد، شرکت کردند. در ماه جولای، انور ابراهیم، نخست وزیر مالزی فاش کرد که کشورش رسماً برای پیوستن به بریکس درخواست داده است.
لوید آستین وزیر دفاع آمریکا و آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه بارها در محافل دیپلماتیک تاکید کرده اند که سیاست خارجی کشورهای آسیایی با سیاست های ایالات متحده و روابط امنیتی قوی بین ایالات متحده آمریکا و ژاپن در جنوب همگرایی دارد. کره و فیلیپین، و همچنین روابط نزدیکتر بین ناتو و شرکای آن در اقیانوس آرام. اما با توجه به روند اکثر کشورهای آسیایی به دنبال پیوستن به برجام، این ادعای آمریکا قانع کننده به نظر نمی رسد.
دلیل علاقه کشورهای آسیایی به عضویت در بریکس
دلیل اصلی پیوستن کشورهای آسیایی به بریکس چیست؟ نخست، شکاف رو به رشد بین اکثر کشورهای آسیایی و استراتژی هند و اقیانوس آرام ایالات متحده آمریکا را منعکس می کند. واشنگتن آسیا را مرکز رقابت خود با پکن می داند. از زمان چرخش دولت باراک اوباما به آسیا، ایالات متحده به طور مداوم فشارهای سیاسی را اعمال کرده و از کشورهای آسیایی خواسته است تا مسائل منطقه ای را از دریچه رقابت استراتژیک ایالات متحده و چین تجزیه و تحلیل کنند و در کنار ایالات متحده بپیوندند. در پاسخ، اکثر کشورهای آسیایی موضعی بی طرف اتخاذ کرده اند.
در مقایسه با گذشته، کشورهای آسیایی اکنون عموماً از پایه های سیاسی داخلی با ثبات تری برخوردار هستند. امور داخلی آن با اولویت های ایالات متحده آمریکا همسو نیست: به عنوان مثال، حمایت از رویارویی بین ایالات متحده و چین در دستور کار سیاسی اکثر کشورهای آسیایی قرار ندارد.
دوم اینکه ایجاد زمینه های اقتصادی با منافع کشورهای آسیایی همخوانی ندارد. تمایل اکثر کشورهای آسیایی برای پیوستن به بریکس نشانه ناامیدی آنها از نظم اقتصادی تحت رهبری ایالات متحده است. هدف اصلی آنها رشد اقتصادی است و توسعه عامل اصلی است که آنها را به سمت بریکس سوق می دهد. بازارهای باز اساس توسعه اقتصادی در تمام کشورهای آسیایی است.
دوم اینکه ایجاد زمینه های اقتصادی با منافع کشورهای آسیایی همخوانی ندارد. تمایل اکثر کشورهای آسیایی برای پیوستن به برجام، نشانه ناامیدی آنها از نظم اقتصادی تحت رهبری ایالات متحده است. هدف اصلی آنها رشد اقتصادی است و توسعه عامل اصلی است که آنها را به سمت بریکس سوق می دهد. بازارهای باز اساس توسعه اقتصادی در تمام کشورهای آسیایی است.
استفاده مکرر ایالات متحده از امنیت ملی به عنوان بهانه ای برای جلوگیری از روابط اقتصادی سالم، به مانع بزرگی در برابر اقتصاد باز جهانی تبدیل شده است.
استفاده مکرر از امنیت ملی توسط ایالات متحده به عنوان بهانه ای برای جلوگیری از روابط اقتصادی سالم به مانع بزرگی در برابر اقتصاد باز جهانی تبدیل شده است. در نتیجه، اکثر کشورهای منطقه با دیدگاه پیشنهادی ایالات متحده آمریکا فاصله زیادی دارند. در حالی که هفت کشور آسه آن به چارچوب اقتصادی هند و اقیانوس آرام (IPEF) پیوسته اند، ایالات متحده دسترسی تجاری بیشتری را به آنها پیشنهاد نکرده است. در مقابل، تأثیر اقتصادی عظیم طرح پیشنهادی «کمربند و جاده» چین (BRI) باعث می‌شود که چارچوب اقتصادی هند و اقیانوسیه در مقایسه تا حد زیادی نمادین به نظر برسد.
نظم اقتصادی به رهبری ایالات متحده که حول ائتلاف ها و طرف های اقتصادی بنا شده است، به شدت با تمایل کشورهای آسیایی برای جستجوی فرصت ها و اشتراک منافع در بازارهای آزاد در تضاد است.
نظم اقتصادی به رهبری ایالات متحده که حول ائتلاف ها و طرف های اقتصادی بنا شده است، به شدت با تمایل کشورهای آسیایی برای جستجوی فرصت ها و اشتراک منافع در بازارهای آزاد در تضاد است. در نتیجه طرح کمربند و جاده، مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای و بریکس به گزینه های طبیعی برای این کشورها تبدیل شده است. اعلامیه اخیر در بیست و هفتمین اجلاس سران آسه‌آن-چین در لائوس، چین، نشان می‌دهد که این کشورهای آسیایی نمی‌خواهند به ژئوپلیتیک اجازه دهند روابط اقتصادی را محدود کند یا در بحبوحه انزواطلبی فزاینده خطر از دست دادن آنها را تهدید کند.
تحت تأثیر ایالات متحده و سایر کشورها، استانداردهای کارایی در اقتصاد جهانی با استانداردهای ایمنی گسترده‌تر جایگزین می‌شوند. تمایل فزاینده بسیاری از کشورها برای پیوستن به خانواده بریکس نشان می‌دهد که اقتصادهای نوظهور به دنبال مکانیسم‌های چندجانبه بین‌المللی جدیدی هستند که با همکاری «برجام بزرگ» نشان داده می‌شود تا پویایی این دنیای جدید را بهتر منعکس کند.
عضویت ایران در بریکس
دولت ایران در راستای سیاست خارجی جامع و متوازن مبتنی بر همگرایی، توسعه روابط با سازمان های بین المللی و منطقه ای را در دستور کار خود قرار داده است. تسریع روند عضویت در سازمان همکاری شانگهای، تعمیق روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، همکاری فعالتر با سازمان “اکو” و عضویت در برجام نشان دهنده تقویت سیاست چندجانبه گرایی است. سیاستی که هدف آن حل مشکلات اقتصادی ایران و مقابله با تحریم های ظالمانه است.
یکی از مهمترین مزایای پیوستن به برجام به ویژه برای ایران که تحت تحریم غرب است، تأسیس «بانک بریکس» است که به سیطره صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در جهان پایان می دهد.
یکی دیگر از اهداف بریکس جدا شدن از دلار به عنوان ارز استاندارد تجارت بین المللی است. در بعد اقتصادی، مهمترین هدف برجام، دلارزدایی از مبادلات تجاری با استفاده از ارزهای ملی است که ایجاد ارز جدید و جایگزین را دنبال می کند. تشکیل صندوق «ذخیره ارزی بین المللی» بر اساس واحد پولی کشورهای عضو نیز از مزایای عضویت در این گروه است.
