فوق تخصص بیماری های ریوی و بورسیه خواب از دانشگاه علوم پزشکی مشهد.
دکتر مهناز امینی درباره تاثیر دیابت و فشار خون بر کیفیت خواب افراد گفت: فردی که از دیابت رنج می برد و سطح قند او کنترل نمی شود، شب ها با افزایش قند خون، ادرار او افزایش می یابد و فرد دچار مشکل می شود. مجبور به ادرار کردن چند بار ادرار کردن، بیدار شدن از خواب برای رفتن به دستشویی کیفیت خواب او را کاهش می دهد و بالعکس وقتی به هر دلیلی قند خون بیمار پایین می آید با کابوس بیدار می شود و دچار اختلال خواب می شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از اختلالات رایج خواب در دیابتی ها سندرم پای بی قرار است که بسیار موذیانه است و خود فرد متوجه آن نمی شود. مثلاً قبل از خواب فرد احساس خستگی ناخوشایندی در پاهای خود می کند و شروع به کشش، مالیدن، لگد زدن و خنک کردن آنها می کند که باعث اختلال در شروع خواب، تاخیر در به خواب رفتن و بی خوابی می شود. خواب آلودگی در طول روز؛ خروپف و آپنه می توانند از دیگر عوامل موثر در اختلال خواب فرد باشند.
فلوشیپ خواب دانشگاهی همچنین با بیان اینکه قند خون مرزی ممکن است اولین علامت اختلال خواب برای یک فرد بدون علامت باشد، افزود: افراد دیابتی برای خواب مطلوب به 7 تا 9 ساعت خواب با کیفیت در روز نیاز دارند، تنظیم بهتر قند خون و افراد مبتلا به اختلالات خواب نسبت به سایر افراد بیشتر مستعد ابتلا به دیابت و فشار خون هستند.
وی با تاکید بر توجه عمومی مردم به میزان خواب شبانه روزی و تاثیر آن در پیشگیری از برخی بیماری ها گفت: میزان خواب بزرگسالان معمولا بین 7 تا 9 ساعت است که توصیه می شود این میزان کمتر از 7 ساعت و نباید بیشتر از 9 ساعت باشد، زیرا مطالعات نشان داده است (به صورت منحنی U شکل) وقتی فردی بیش از 9 ساعت یا کمتر از 7 ساعت بخوابد، مستعد ابتلا به دیابت می شود.
امینی همچنین با بیان اینکه شرایط و سبک زندگی مردم نیز برنامه خواب آنها را تغییر داده است، افزود: در دهه های اخیر با استفاده نامناسب از تلفن همراه، شبکه های مجازی و اینترنت رایگان در شب، برنامه های تلویزیونی و چراغ های ال ای دی، تغییر در سبک زندگی مردم و رژیم غذایی ناسالم ایجاد شده است. از جمله خوردن غذاهای چرب و سنگین در آخر شب، مصرف مایعات شیرین و گازدار، مصرف غذاهای آماده و سریع و مصرف دخانیات، مصرف مایعات کافئین دار در شب، ساعات خواب افراد با نوسانات زیادی همراه بوده است.
وی افزود: استرس و هیجانات شدید، محیط نامناسب، قطع مصرف برخی داروها و شروع مصرف برخی داروهای جدید می تواند باعث اختلال در خواب شود و این مشکل برای نوجوانان و جوانان ما زیاد اتفاق می افتد. اتفاقی که به تدریج حافظه فرد را ضعیف می کند، حواس او را پرت می کند و او را قادر به یادگیری نیست. به عنوان مثال، شخصی نام ها را فراموش می کند، املای اشتباه می کند و پیام های متنی می فرستد. او همچنین به تدریج دچار بیماری های جسمی مانند دیابت، فشار خون، سرطان ها و بیماری های روانی مانند بد خلقی، تحریک پذیری و افسردگی می شود.
فوق تخصص بیماری های ریه و فلوشیپ خواب دانشگاه علوم پزشکی مشهد کاهش ساعات استفاده از تلفن همراه، تلویزیون، اینترنت، تبلت و رایانه و همچنین مدیریت مصرف مواد مختلف همراه با کافئین و همچنین اصلاح غذا را برشمرد. عادات از جمله اقداماتی است که به کاهش احتمال اختلالات خواب کمک می کند. و گفت: شام سبک بخورید، از غذاهای جداگانه مانند ماست، اسفناج خام و بلغور جو دوسر استفاده کنید، شام را به عصر منتقل کنید، مصرف غذاهای سنگین و چرب را کم و کم کنید. کاهش مصرف شیرینی جات، داشتن برنامه روزانه سالم و منظم برای خواب و بیداری، قطع یا کاهش مصرف انواع دخانیات مانند سیگار، قلیان و مواد مخدر، قطع و کاهش مصرف نوشابه های گازدار و الکلی، استفاده میوه و سبزیجات در رژیم غذایی (بهترین فاصله زمانی بین خوردن و خوابیدن حداقل 3 ساعت است)، استفاده از تخت مناسب استراحت و انجام تمرینات تنفسی مناسب و ورزش قبل از رفتن به رختخواب، کاهش انواع نورها بعد از 8 یا 9 ساعت در روز شب، استرس و هیجانات و غیره را مدیریت و کاهش دهید. می تواند در بهبود کیفیت خواب شبانه موثر باشد. همچنین در رابطه با خواب کودکان باید توجه داشت که در هنگام خواب، آرام صحبت کنند، غذاهای سبک بخورند، چای و قهوه ننوشند، نور را کم کنند، مسواک بزنند و برای آنها داستان تعریف کنند تا مغزشان برای رویا، عمیق و با کیفیت.
امینی درباره تعداد ساعات خواب افراد مختلف نیز گفت: نوزاد تا 2 سالگی در 24 ساعت به 13 تا 15 ساعت خواب نیاز دارد که با توجه به اوج رشد، کودکان دبستانی به 10 تا 11 ساعت خواب نیاز دارند. به طور متوسط 24 ساعت بخوابید و برای نوجوانان و جوانان (راهنمایی و دبیرستان) خواب 9 تا 10 ساعت در 24 ساعت توصیه می شود. شروع به خوابیدن در ساعت 9 شب یک نوع خوب از خواب عمیق است و در واقع خواب عمیق در کودک باعث رشد مغز، بدن و ذهن او می شود.
وی با اشاره به نامگذاری 3 مارس به عنوان روز جهانی خواب گفت: با توجه به اهمیت خواب و خواب، سازمان بهداشت جهانی هر سال 3 مارس را به عنوان روز جهانی خواب نامگذاری کرده است و هدف از این نامگذاری توجه به و از طریق پیشگیری و مدیریت بهتر اختلالات مربوط به خواب، مشکلات خواب را کاهش دهد.
امینی در خصوص اهمیت و نیاز صحیح خوابیدن نیز گفت: بهترین حالت خوابیدن این است که ابتدا به پهلو بخوابید، بالشی بین پاها و سر هم راستا با ستون فقرات قرار دهید که مزیت آن عدم اختلال در تنفس و بهترین موقعیت برای کمر شما . دوم، خوابیدن به پشت همراه با قرار دادن بالش زیر زانو و قرار دادن سر در راستای ستون فقرات است که شامل مزایای کاهش کمر و کمردرد، جلوگیری از سوزش سر دل و جلوگیری از خروپف است.
و افزود: حالت سوم خوابیدن، خوابیدن به شکم است که عوارضی ایجاد می کند که از گردش خون مناسب در بدن جلوگیری می کند و باعث مشکلات تنفسی و آسیب به کمر می شود، این نوع خوابیدن به هیچ وجه توصیه نمی شود.
امینی با اشاره به فعالیت کلینیک های تخصصی خواب دانشگاه علوم پزشکی مشهد در بیمارستان امام رضا (ع) و اعصاب و روان ابن سینا گفت: مراکز فوق با نرخ دولتی آماده ارائه خدمات به همشهریان عزیز هستند. .
به گزارش دانشگاه علوم پزشکی مشهد، وی در پایان توضیحات خود به نقش محوری کمپین های ملی سلامت از جمله کمپین های فشار خون و دیابت در افزایش آگاهی، شناخت و افزایش توجه عمومی اشاره کرد و گفت: با توجه به سکوت و بدون علامت بودن بیماری های غیرواگیر مانند فشار خون و دیابت و تأثیر مستقیم آنها در ایجاد سندرم خواب، انجام این بررسی ها سبب افزایش آگاهی، شناخت و توجه عمومی و پیشگیری از عوارض سکته قلبی می شود. سکته مغزی، کلیه نارسایی ها، اختلالات بینایی، اختلالات خواب و سایر بیماری ها.
