مارس 2009 داریوش مهرجویی اجرای نمایش برای اولین بار؛ نمایش «درس» که یکی از آثار یوجین یونسکو یکی از مشهورترین نمایشنامه نویسان جهان است.
مهرجویی هرگز با تئاتر بیگانه نبود. او نمایشنامه های زیادی را ترجمه کرد و در ساخت بسیاری از فیلم هایش با بازیگران تئاتر همکاری کرد. با این حال، تا آن زمان او نمایشی را اجرا نکرده بود.
نمایشنامه «درس» را خودش ترجمه کرد و با امیر جعفری، طناز طباطبایی و نادر سلیمانی در تماشاخانه استاد طرقیان ایرانشهر روی صحنه برد.
اکثر بینندگان ما یونسکو را با نمایشنامه معروف «کرگدن» می شناسند زیرا این نمایشنامه بارها در کشورمان اجرا شده است، اما انتخاب نمایشنامه «درس» کار جسورانه ای بود، اجرای این نمایش به دلیل ویژگی هایی که داشت سخت تلقی می شد. . از متن آن، و جهت کمی برای اجرا وجود دارد.
در همان زمان نظرات مختلفی در خصوص اجرای این نمایش در محافل تئاتری مطرح شد و ایسنا نیز با امیر جعفری گفت و گو کرده است.
امیر جعفری وی همکاری با مهرجویی را کلاسی عنوان کرد و درباره ویژگی های دشوار نمایش «درس» گفت: نمایشنامه «درس» یکی از متون معروف دانشگاه های هنر دنیا به عنوان متنی برای بازیگران است، زیرا این متن بازیگر خوب به چالش می کشد به گونه ای که بازیگر باید از یک سری جملات غیرمنطقی و بی معنی منطق و مفهوم بسازد و به مخاطب برساند و اگر کسی می خواهد در مورد این نمایشنامه نظر بدهد باید 400 بار در موردش بنویسد. نمایشنامه «درس» با ترجمه داریوش مهرجویی تا متوجه شوید که یونسکو در این اثر چه می گوید، اما با یک تفسیر و دیدن اجرا نمی توانم سریع در این مورد قضاوت کنم.
وی برخی نظرات و دیدگاه ها درباره برنامه «درس» را ناعادلانه و آزاردهنده دانست و گلایه خود را این گونه مطرح کرد: «برخی انتقادات و نظرات کمی آزاردهنده است. کسانی که می آیند با ژست فکری و هنری به این اثر می پردازند و مطالب دروغین را مطرح می کنند، باید بفهمند که نه سینما، نه تئاتر و نه هیچ چیز دیگری پشت کار کسی نیست و هرکسی می تواند در این زمینه ها کار کند. مخاطبی که اثر «درس» را خالص و بدون پیشینه ببیند، بسیار راحت‌تر از مخاطبی که ادعا می‌کند 20 سال پیش متن را خوانده یا کارهایی انجام داده، با اثر آشنا می‌شود. »
جعفری از داریوش مهرجویی به عنوان افتخار سینمای ایران یاد کرد و تاکید کرد که جایگاه داریوش مهرجویی در سینمای ما کاملا مشخص است. او علاوه بر ساخت فیلم های بسیار درخشان، ترجمه های بسیار خوبی از آثار معروف دنیا دارد، از طرفی یونسکو یکی از شاهکارهای نویسندگی قرن بیستم است، پس چگونه می توان به این سرعت درباره آثار او اظهار نظر کرد؟ شاید بیننده نتواند با اثر همذات پنداری کند، این درست است، اما نمی توان کار را اینطور قضاوت کرد. اگر قرار است در برنامه «درس» نظر بدهیم، باید سطح مطالعات خود را بالا ببریم.
پنج سال بعد، در سال 1994، مهرجویی نمایش دیگری را اجرا کرد. «غرب واقعی» اثر سام شپرد، دیگر نمایشنامه نویس سرشناس جهان.
این نمایشنامه را هم خودش ترجمه کرد و در اتاق «البرز» پردیس کوروش روی صحنه برد.
امین حیایی محمدرضا خلج، جمال مرتضوی و جمیلا فردین در این نمایش به ایفای نقش پرداختند و کمی بعد امیرعلی دانایی به گروه پیوست.
«غرب واقعی» داستان دو برادر و تضادهای زندگی و رفتار آنها را روایت می کند. این اثر را داریوش مهرجویی ترجمه کرده است.
او همین اثر را با متن دیگری از شپرد با عنوان «کودک مدفون» در یک جلد منتشر کرد.
در برنامه «درس» امین حیایی که پیش از این در فیلم «مامان مامان» با مهرجویی همکاری داشت، علاوه بر بازیگری، به عنوان دستیار اول کارگردان و برنامه ریز نیز مهرجویی را همراهی می کرد.
وحیده محمدی فر، همسر مهرجویی نیز مسئولیت تهیه و طراحی صحنه و لباس را بر عهده گرفت.
از آنجایی که این نمایش در تئاترهای رایج اجرا نمی شد، کمتر از نمایش «درس» به آن پرداخته شد.
ایسنا در گزارشی دیگر به حضور تاثیرگذار داریوش مهرجویی در ترجمه نمایشنامه های معروف دنیا پرداخته است.
منبع: پایگاه خبری و تحلیلی انصاف.
