دلفین ها از جمله جانوران دریایی بازیگوش و اجتماعی هستند که همواره مورد توجه محققان و علاقه مندان به دنیای حیوانات بوده اند. با این حال، نحوه تعامل آنها، به ویژه در طول بازی و فعالیت های اجتماعی، هنوز به طور کامل درک نشده است. اما تحقیقات جدیدی که در مجله iScience منتشر شده است، نگاه جدیدی به نحوه ارتباط دلفین ها، به ویژه از طریق حالات صورت در حین بازی، ارائه می دهد.
این تحقیق نشان می‌دهد که دلفین‌های پوزه بطری (Tursiops truncatus) از حالت چهره خاصی به نام «دهان باز» برای ابراز شادی و شروع بازی با دلفین‌های دیگر استفاده می‌کنند. این حالت که در ما انسان ها شبیه لبخند است، نقش مهمی در ارتباط بازی بین این موجودات دارد. با دی جی همراه باشید.
اهمیت موقعیت “دهان باز” در بازی دلفین
مطالعات نشان داده‌اند که دلفین‌های پوزه بطری وقتی با همبازی‌های خود درگیر بازی‌های اجتماعی می‌شوند، از حالت دهان باز برای نشان دادن تمایل خود به بازی استفاده می‌کنند. این رفتار بیشتر زمانی مشاهده می شود که دلفین ها در میدان دید هم تیمی های خود هستند و هم تیمی ها در 33 درصد موارد با تقلید از این رفتار پاسخ می دهند. این واکنش نشان می دهد که از این حالت نه تنها برای شروع بازی، بلکه برای تقویت ارتباط در طول بازی و جلوگیری از سوء تفاهم و اجتناب از رفتارهای خشونت آمیز احتمالی استفاده می شود.
دلفین ها به دلیل رفتار اجتماعی پیچیده ای که دارند، همیشه جزو حیواناتی بوده اند که محققان به دنبال درک روش های ارتباطی آن ها بوده اند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که دلفین ها مانند بسیاری از پستانداران دیگر از حالات صورت به عنوان وسیله ای برای ارتباط استفاده می کنند. دکتر Elisabetta Palagi، زیست شناس تکاملی در دانشگاه پیزا، می گوید:
ما متوجه شدیم که دلفین‌های بینی بطری از حالت خاصی به نام «دهان باز» استفاده می‌کنند و توانایی تقلید از این حالت را دارند. این نوع ارتباط بصری در بسیاری از پستانداران مشاهده می شود و نشان می دهد که ارتباط بصری نقش مهمی در تعاملات اجتماعی پیچیده نه تنها در دلفین ها بلکه در گونه های مختلف پستانداران و در طول زمان داشته است.
تکامل ژست دهان باز
ژست “دهان باز” در دلفین ها احتمالاً از رفتار گاز گرفتن در حیوانات شکل گرفته است. به گفته پالجی، این حرکت که قبلاً نشان دهنده قصد گاز گرفتن بود، در طول تکامل تغییر کرده است و اکنون به جای یک عمل خشونت آمیز، نشانه بازی و سرگرمی است. این تغییر مشابه آن چیزی است که در بسیاری از پستانداران اجتماعی مانند گوشتخواران و میمون ها مشاهده می شود. به عنوان مثال، چهره بازیگوش میمون ها و حتی خنده انسان ها نشانه های جهانی شادی است که به حیوانات و انسان ها کمک می کند تا نیت های دوستانه خود را ابراز کنند و از درگیری اجتناب کنند.
این تحقیق با بررسی بازی دلفین بینی بطری، به ویژه در محیط های نگهداری شده، به این نتیجه رسید که دلفین ها در درجه اول از موقعیت “دهان باز” هنگام بازی با دلفین های دیگر استفاده می کنند. بنابراین، در بازی های اجتماعی بین دلفین ها، 92 درصد از حالت های “دهان باز” ثبت شده مربوط به تعامل بازی دلفین ها با یکدیگر بود. با این حال، دلفین ها به ندرت از این حالت هنگام بازی با انسان یا هنگام بازی به تنهایی استفاده می کنند.
تقلید و ارتباطات اجتماعی.
یکی از جنبه های جالب این تحقیق، بررسی چگونگی تقلید دلفین ها از حالات چهره دیگران بود. محققان نشان دادند که شریک دلفین 13 برابر بیشتر احتمال دارد که حالت “دهان باز” را زمانی که در میدان دید خود قرار دارد تقلید کند. این نشان می دهد که دلفین ها آگاهانه این ژست را با یکدیگر تقلید می کنند و این رفتار محدود به تصادف یا موقعیت های مشابه نیست. این نوع تقلید سریع در برخی از پستانداران دیگر مانند میمون ها، میرکات ها و خرس های آفتاب پرست نیز مشاهده شده است.
پالجی می گوید:
برخی ممکن است استدلال کنند که دلفین ها فقط به دلیل شرایط مشترک یا فعالیت های مشابه، حالات چهره یکدیگر را تقلید می کنند، اما این فرضیه توضیح نمی دهد که چرا احتمال تقلید در ثانیه بعد از دیدن حالت “دهان باز” بسیار افزایش می یابد.
تحقیقات آینده و ارتباطات چندوجهی
این تحقیق همچنین به محدودیت‌های موجود در مطالعات فعلی اشاره می‌کند و راه‌هایی را برای تحقیقات آینده پیشنهاد می‌کند. یکی از این موارد بررسی سیگنال های صوتی و لمسی دلفین ها در حین بازی است. دکتر لیویو فاوارو، یکی از نویسندگان مقاله، معتقد است که مطالعات آینده باید از ابزارهایی مانند ردیابی چشم و بررسی سیگنال های صوتی برای درک بهتر دنیای دلفین ها و نحوه استفاده آنها از ارتباطات چندوجهی در حین بازی استفاده کند. او می گوید:
دلفین‌ها یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های صوتی در دنیای حیوانات را دارند، اما صداها می‌توانند آنها را در برابر شکارچیان یا جاسوسان آسیب‌پذیر کنند. هنگام بازی، ترکیبی از سوت‌ها و نشانه‌های بصری به دلفین‌ها کمک می‌کند تا با هم همکاری کنند و به اهداف خود برسند، مخصوصاً زمانی که کمتر نگران خطرات محیطی هستند.
نتیجه گیری
این تحقیق نشان می دهد که دلفین ها در حین بازی از روش های دیداری و غیرکلامی برای برقراری ارتباط استفاده می کنند. حالت “دهان باز” در دلفین های بینی بطری، شبیه به لبخند زدن در انسان، نشانه شادی و دوستی است که به آنها کمک می کند از برخوردهای خشونت آمیز اجتناب کنند و تعاملات اجتماعی پیچیده تری را تجربه کنند. این نتایج به درک عمیق‌تر ارتباطات حیوانات و تکامل ارتباطات اجتماعی در گونه‌های مختلف پستانداران کمک می‌کند.
