بازار؛ گروه بانک و بیمه: بسیاری از کشورهای جهان در تلاشند تا از قدرت و سلطه دلار در انجام فعالیت های اقتصادی خود بکاهند و به تدریج از این وضعیت خارج شوند، تعداد زیادی از کشورهای جهان توانسته اند اقدامات موفقی در این راستا انجام دهند. علاوه بر این، اکثر کشورهای جهان برای رهایی از اسارت دلار، با دور شدن از دلار آمریکا در مبادلات تجاری و اقتصادی، سعی در عقد قراردادهای پولی دو یا چند جانبه دارند. این نوع تفکر بیانگر تدوین یک برنامه راهبردی برای خروج بیشتر کشورها از کنترل دلار است، زیرا هم اکنون کشورهای آسیایی با ایجاد اتحادیه ها سعی در جایگزینی دلار آمریکا در مبادلات اقتصادی و تجاری دارند.
کارشناسان برجسته اقتصادی جهان نیز آنها سقوط ارز و سلطه دلار در جهان را در سال های آینده پیش بینی می کنند و معتقدند; دلار به دلیل تمایل روزافزون کشورهای جهان به کنار گذاشتن آن در مبادلات بین المللی در آستانه سقوط کامل قرار دارد. به عنوان مثال، زمانی که کشورهایی مانند چین، روسیه، ایران و ونزوئلا گام‌های استراتژیک جدی برای کنار گذاشتن دلار به نفع سایر ارزها مانند یوان چین و یورو برمی‌دارند. مفهوم آن این است که تاج و تخت دلار آمریکا در خطر است و در سال های آینده به تدریج ارزش خود را از دست خواهد داد.
علاوه بر ایران، چندین کشور دیگر دلارزدایی را به چشم‌اندازی بلندمدت تبدیل کرده‌اند که مشکل رایج برخی کشورهاست، گروهی به نام «بریکس» تأسیس شد، گروهی از کشورهای راست‌گرا که هدفشان مقابله با غرب است. سیستم اقتصادی و اخیراً «ارز BRICS» را معرفی کرده است.
یک ارز واحد جدید جایگزین دلار می شود
اکنون اغلب مبادلات تجاری به ویژه تجارت کالاهای استراتژیک مانند نفت در کشورهای آسیایی گاهی نه با دلار، بلکه کم و بیش با ارزهای دیگر انجام می شود و به همین دلیل است که ایالات متحده در تلاش است تا با کشورهایی مانند تولیدکنندگان نفت همکاری کند. عربستان سعودی و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس باید به نفع خود برنامه دوستی داشته باشند تا فروش نفت آنها به یوان چین یا سایر ارزها انجام نشود، اقدامی که منجر به حذف دلار آمریکا می شود. رسیدگی البته اکثر کشورهای دنیا به این نتیجه رسیده اند که اگر از دلار آمریکا در معاملات تجاری خود استفاده نکنند تا چه زمانی باید زیر یوغ حاکمیت آمریکا بمانند و با محدودیت هایی مواجه شوند. به همین دلیل سعی دارند به اتحادیه هایی که می خواهند از ارز جدید در مبادلات تجاری استفاده کنند، نزدیک شوند.
دلارزدایی که هدف آن حذف هر چه بیشتر دلار از مبادلات است، برای چند کشور دیگر به جز ایران به چشم‌اندازی بلندمدت تبدیل شده است و همین موضوع مشترک در میان برخی کشورها، گروهی به نام «بریکس» را تأسیس کرد. بریکس شامل گروهی از کشورهاست که هدفشان به چالش کشیدن نظام اقتصادی غرب است که تمامی روابط جهانی را در بر می گیرد. گروه بین المللی BRICS توسط پنج اقتصاد بزرگ در حال ظهور جهان، یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی رهبری می شود. البته ایران و پنج کشور دیگر نیز سال گذشته به این گروه پیوستند. چالش یافتن جایگزینی برای دلار منجر به ارائه «ارز بریکس» در شانزدهمین اجلاس سران گروه بریکس در هفته های اخیر شد.
طرح «میراشتاب» که به تازگی با تلاش بانک مرکزی راه اندازی شده است. شبکه های پرداخت کارتی ایران و روسیه را به هم متصل کرده است که به گفته کارشناسان این راه حل گام بزرگ و خوبی است که در شرایط تحریم به کشورمان کمک می کند چرا که اتصال شبکه شتاب ایران به شبکه میر روسیه منجر خواهد شد. به دلار زدایی
دلارزدایی با میرشناب
ایران اگرچه در زمره کشورهای دلارزدایی قرار دارد، اما در تلاش است تا مبادلات تجاری و خدماتی خود را با سایر کشورها با ارزی غیر از دلار انجام دهد. به عنوان مثال طرح «میراشتاب» که به تازگی با تلاش بانک مرکزی راه اندازی شده است. شبکه های پرداخت کارتی ایران و روسیه را به هم متصل کرده است که به گفته کارشناسان راه حل عالی و خوبی است که در شرایط تحریم به کشورمان کمک می کند. از آنجایی که اتصال شبکه شتاب ایران به شبکه میر روسیه به دلارزدایی کمک می کند. از سوی دیگر درخواست بازرگانان تقویت ظرفیت مبادله ارزهای ملی دو کشور برای گسترش تجارت بین دو کشور در راستای دلاری شدن است.
کیامرث جهانگیر، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرگزاری “بازار” وی گفت: یکی از ابزارهای تداوم حکومت استعمارگران، واحد پول آنهاست. کشوری مانند ایالات متحده برای ادامه استعمار خود همچنان با استفاده از نقش دلار در اقتصاد جهان بر اکثر کشورهای جهان حکومت می کند. اما اکنون بسیاری از کشورها برای فرار از این سلطه به دنبال ارز جایگزین دلار هستند. موضوع تسلط دلار به این معناست که چند دهه پیش و پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا با این ترفند که هر نوع معامله ای در دنیا با دلار انجام می شود، همه کشورها را به استفاده از این روش برای تسلط بر دلار در جهان تشویق کرد. . نوعی سکه درست کرد و به آنها انعام داد. اما در عرض چند سال که اکثر کشورهای جهان دلار را به عنوان پول رایج خارجی خود می دانستند و در مبادلات اقتصادی و تجاری از آن متاثر می شدند، ایالات متحده به جایگاه دلار در جهان و تعهد خود به اعطای امتیاز به آن توجه کرد. معامله گران و معاملات پرهزینه نبود.
اکثر کشورها برای خروج از سلطه دلار چاره ای اندیشیده اند و با ایجاد توافقنامه ها و اتحادیه های منطقه ای ارز دیگری را جایگزین دلار کرده اند. اولین اتحادیه، دلارزدایی از کشورهای منطقه یورو و به دنبال آن توافقنامه شانگهای بود. بریکس و هارک برخی از کشورها در مسیر قراردادهای پولی دوجانبه یا چندجانبه بوده اند.
خروج کشورها از سلطه دلار
و افزود: البته این کشور با بحران های اقتصادی مواجه بود اما همچنان دلار را بدون پشتوانه چاپ می کرد و به دنیا عرضه می کرد. و به این ترتیب با چاپ اوراقی که ارزش آنها فقط 80 سنت بود این کار را ادامه داد، از طرفی کشورهایی را که از پول رایج آمریکا استفاده نمی کردند تحریم کرد یا از طریق دلار به آنها فشار آورد. موضوعی که می توان آن را غارت جدید اموال و فشار مدنی بر جهان نامید.
در این میان اکثر کشورها برای خروج از سلطه دلار چاره ای اندیشیدند و با ایجاد توافقنامه ها و اتحادیه های منطقه ای ارز دیگری را جایگزین دلار کردند. ابتدا کشورهای اروپایی و سپس کشورهای آسیایی برای مصون ماندن از سرقت اموال خود در برابر سلطه دلار به این مسیر متوسل شدند. اولین اتحاد، دلارزدایی از کشورهای حوزه یورو بود و پس از آن، توافقنامه شانگهای، برجام و حرکت برخی کشورها به سمت پیمان های پولی دو یا چندجانبه بود که گام های خوبی در این راستا برمی دارند.
اکنون در قرارداد شانگهای و بریکس قدرتمندترین اتحادیه در منطقه بین المللی است و ایران نیز یکی از این اتحادیه هاست، بنابراین کشورهای عضو می توانند از ارز واحد در مبادلات تجاری استفاده کنند. کشورهایی که جمعیت زیادی دارند و بازار مصرف قابل توجهی در جهان دارند. واحد پولی بریکس اخیرا رونمایی شد و این نوع ارز در برابر دلار قرار گرفته و سلطه ظالمانه آمریکا را از طریق دلار خنثی خواهد کرد. این نه تنها به عنوان دور شدن از دلار و حرکت به سمت دلارزدایی رخ می دهد، بلکه باعث کاهش ارزش دلار در سراسر جهان می شود، زیرا با دور شدن کشورها از دلار، تقاضا برای دلار کاهش می یابد.
