به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی در نشست عادی شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت و توافق برجام، هجدهمین گزارش آنتونیو گوترش در این مورد بار خواندن
در این گزارش دو صفحهای آمده است: از زمان آخرین گزارش من، تحولات منطقهای پیرامون برجام بدتر شده است و بر نیاز حیاتی به راهحل صلحآمیز برای موضوع هستهای ایران تاکید میکند. آمریکا نه به این طرح بازگشته و نه تحریم های یکجانبه اعمال شده پس از خروج از برجام در 8 می 2018 را لغو یا تعلیق کرده است.
ایالات متحده همچنین معافیت های مربوط به تجارت نفت جمهوری اسلامی ایران را گسترش نداده است. از ماه مه 2019، پس از خروج ایالات متحده از برجام، ایران هیچ یک از اقداماتی را که علیه تعهدات خود در زمینه انرژی هستهای اتخاذ کرده بود، برنگردانده است. در حالی که وارد آخرین سال اجرای قطعنامه 2231 (2015) می شویم، از اعضای (شرکت کنندگان) برجام و ایالات متحده می خواهم که به راه حل دیپلماتیک برای احیای اهداف برنامه و اولویت چندجانبه گرایی و دیپلماسی متعهد باقی بمانند. همان اصولی که به آنها اجازه داد این توافقنامه را در سال 2015 ایجاد کنند و مسیرهایی برای صلح و امنیت پایدار به دست آورند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود تاکید کرد که فعالیتهای راستیآزمایی و نظارت مرتبط با برجام «به شدت تحت تأثیر تعلیق تعهدات هستهای ایران قرار گرفته است». آژانس تداوم دانش و اطلاعات در مورد بسیاری از جنبه های برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را از دست داده است.
علاوه بر این، آژانس خاطرنشان کرد که تا فوریه 2021، قادر به راستی آزمایی کل ذخایر اورانیوم غنی شده در جمهوری اسلامی ایران نبود، اما تخمین زد که تا 26 اکتبر 2024، کل ذخایر اورانیوم غنی شده 6604.4 کیلوگرم بود. بیش از 202.8 کیلوگرم تعیین شده در برجام، شامل 866.4 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی شده U-235 و 184.3 کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا 60 درصد از نوع U-235 است.
آژانس همچنین از نشستهای سطح بالای خود با جمهوری اسلامی ایران در 14 نوامبر 2024 گزارش داد که طی آن امکان عدم توسعه بیشتر ذخایر اورانیوم غنیشده U-235 با خلوص 60 درصد جمهوری اسلامی ایران وجود داشت.
با این حال، این گفتگوها مستلزم رایزنیهای مداوم برای ایجاد اقدامات تأیید فنی مورد نیاز آژانس برای تأیید اجرای چنین توافقی است.
نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و انگلیس و ایرلند شمالی در نامهای به تاریخ 28 نوامبر 2024 خطاب به اینجانب (S/2024/862) نسبت به سطح غنیسازی اورانیوم و ذخایر آن در جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کردند. این کشورها خاطرنشان کردند که “کل ذخایر اورانیوم غنی شده اکنون بیش از 32 برابر حد مجاز در برجام است” و اعلام کردند که این امر پیوستن ایران به برجام را محدود می کند.
آنها همچنین تاکید کردند که ظرفیت سانتریفیوژ نصب شده جمهوری اسلامی ایران نیز “به میزان قابل توجهی از محدودیت های تعیین شده در برجام فراتر رفته” و ایران همچنان به “ادامه و تقریباً کامل نقض” تعهدات خود در این برنامه ادامه می دهد. علیرغم این نگرانیها، آنها بر تعهد کشورهای خود به راهحل دیپلماتیک برای موضوع هستهای ایران، به ویژه با توجه به پایان قریبالوقوع قطعنامه 2231 (2015) در اکتبر 2025 تاکید کردند.
نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نامهای به تاریخ 2 دسامبر 2024 خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد (S/2024/874)، تاکید کرد که اقدامات کشورش برای کاهش تعهدات هستهای خود «اصلاحی و کاملاً همسو با سیاست های ایران حقوق مشروع» و «پاسخ مستقیم و مشروع» خروج آمریکا از این طرح بود.
وی همچنین اظهار داشت که «سه کشور اروپایی مکرراً و آشکارا به تعهدات خود در بند 20 پیوست پنجم برنامه جامع اقدام مشترک عمل نکرده اند».
وی افزود: کشورهای اروپایی اخیراً تحریمهای جدیدی را علیه جمهوری اسلامی ایران گسترش داده و یا اعمال کردهاند و باز هم به تعهدات خود در خصوص لغو تحریمهای مربوط به روز گذار عمل نکردهاند. با این حال، نماینده دائم ایران بر «تعهد قاطعانه» کشورش به دیپلماسی تاکید کرد.
نماینده دائم روسیه در نامه ای به تاریخ 3 دسامبر 2024 خطاب به رئیس شورای امنیت و اینجانب (S/2024/878)، از نامه فوق الذکر نمایندگان دائم فرانسه، آلمان، انگلیس و جمهوری اسلامی ایران ابراز تأسف کرد. ایالات متحده و آن را “تلاش دیگری برای فریب شورای امنیت” توصیف کرد.
به اعتقاد وی، این نامه نشان از «بیتفاوتی آشکار به ریشههای وضعیت کنونی ناشی از خروج آمریکا از برجام» دارد و تلاش میکند جمهوری اسلامی ایران را مسئول چالشهای اجرای برجام بداند. .
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کامل دارد و وفادارترین کشور عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی است. وی با تاکید مجدد بر تعهد قاطع روسیه به طراحی و اجرای کامل قطعنامه 2231 (2015)، از کشورهای عضو خواست برای جلوگیری از تشدید بیشتر تنش ها در خاورمیانه بر پیشرفت سازنده تمرکز کنند.