خودروهای بی کیفیت بنزین مصرف می کنند و هوا را آلوده می کنند!

نگاهی به تاریخچه مصرف بنزین نشان می دهد که علاوه بر مصرف بالای سوخت خودروهای جدید، به دلیل اسقاط نشدن خودروهای فرسوده، مصیبت مصرف بنزین روز به روز در حال افزایش است. برای درک دقیق این موضوع باید به این نکته اشاره کرد که در سال 2018 مصرف بنزین به طور متوسط ​​95 میلیون لیتر در روز بوده و امروز این رقم به طور متوسط ​​به 120 میلیون لیتر رسیده است. یعنی در 4 سال مصرف بنزین بیش از 20 میلیون لیتر افزایش یافته است. یعنی هر سال بین 5 تا 6 میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین اضافه شده است.

قابل ذکر است که در سال 2010 مصرف روزانه بنزین بین 57 تا 59 میلیون لیتر در روز بوده است که به این معنی است که مصرف این سوخت در 12 سال بیش از دو برابر شده است.

به گفته کارشناسان خودروهای خارجی بین 3 تا 4 درصد و خودروهای داخلی بین 10 تا 12 لیتر بنزین مصرف می کنند. اگر خودروهای داخلی استاندارد بودند، مصرف بنزین در کشور 60 میلیون لیتر در روز بود و بیش از 50 میلیون لیتر می شد مصرف کرد. در روز صادرات بنزین

در همین راستا رضا پدمار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران به مهر می گوید: سالانه بین 10 تا 12 درصد سوخت مایع مصرف می شود. بنزین داشته ایم که مهم ترین عامل آن کم مصرف است. کیفیت خودروهای داخلی، خودروهای خارجی 3 لیتر در 100 کیلومتر و خودروهای ایرانی بین 10 تا 12 لیتر مصرف می کنند. نکته دیگر اینکه مصرف بنزین در خودروهای فرسوده بیشتر است به طوری که هر خودروی فرسوده 14.3 درصد بیشتر از خودروی بلااستفاده بنزین مصرف می کند.

خودروهای فرسوده را دور بریزید!

قابل ذکر است که برخی کارشناسان و مسئولان دولتی راه اندازی پالایشگاه های جدید را راه حلی برای کاهش عدم تعادل بنزین می دانند در حالی که این موضوع به معنای پاک شدن مشکل است. به گفته کارشناسان اقتصادی، ساخت و بهره برداری از هر پالایشگاه در بهترین حالت بین 3 تا 4 سال زمان می برد. به عنوان مثال تأسیس و تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس که یکی از کارآمدترین پالایشگاه ها در این حوزه محسوب می شود، 12 سال طول کشید.

حال حتی اگر در نظر بگیریم که ساخت پالایشگاه ها سریعتر انجام شود و بنزین بدون ضابطه به خودروهای پرمصرف تحویل داده شود، وضعیت مصرف بنزین چگونه خواهد بود؟ در شرایط فعلی به طور متوسط ​​سالانه 6 میلیون لیتر به مصرف بنزین کشور اضافه می شود که راه حل آن در ساخت پالایشگاه های بیشتر اندیشیده شود. قطعاً در مصرف بنزین اتلاف خواهد بود، زیرا در حال حاضر تمام ظرفیت پالایشگاه ها و بعضاً ظرفیت برخی مجتمع های پتروشیمی برای افزایش اندک تولید بنزین کشور آمده تا شکم گرسنه خودروهای ملی را سیر کند.

لازم به ذکر است در حال حاضر میانگین مسافت یک خودرو حدود 16500 کیلومتر در سال و قیمت تمام شده بنزین با توجه به قیمت فوب خلیج فارس 60 میلیون تومان در سال است. از این رقم 3 میلیون و 500 هزار تومبه توسط مصرف کننده و مابقی توسط دولت به صورت یارانه پرداخت می شود. بنابراین نه ساختن پالایشگاه و نه حتی واردات بنزین چاره کار نیست، اما اگر واقعا دولت دغدغه کاهش مصرف سوخت را دارد باید به فکر کیفیت خودروهای داخلی و البته خروج خودروهای مصرفی در شهر باشد.

در این میان حتی اگر از مصرف بالای بنزین خودروهای نو چشم پوشی کنیم، بهانه ای برای نادیده گرفتن تردد روزانه 12 تا 14 میلیون خودروی فرسوده نداریم. این آمار زمانی جالبتر می شود که بدانیم هر خودروی فرسوده تقریباً 4130 لیتر بیشتر از یک خودروی فرسوده بنزین مصرف می کند.

به طور دقیق تر، تعداد خودروهای سواری در حال تردد در کشور 21 میلیون دستگاه است که از این تعداد یک میلیون و 300 هزار دستگاه یعنی 6 درصد از این خودروها فرسوده هستند. البته اگر سن استفاده 15 سال را در نظر بگیریم، تعداد این خودروها به 2.5 میلیون دستگاه می رسد. همچنین 12 میلیون و 500 هزار دستگاه موتورسیکلت در کشور تردد می کند که 90 درصد آن یعنی 11 میلیون و 200 هزار موتورسیکلت فرسوده است.

از یک میلیون 100000 کامیون، 250000 (23%) فرسوده هستند. تعداد اتوبوس های شهری کشور 22 هزار دستگاه است که از این تعداد 18 هزار دستگاه یا 82 درصد فرسوده هستند. همچنین از 23 هزار دستگاه اتوبوس برون شهری کشور 13 هزار دستگاه فرسوده هستند که 57 درصد کل اتوبوس های برون شهری را شامل می شود. همچنین 34 هزار وسیله نقلیه عمومی در کشور وجود دارد که 32 درصد آنها یعنی 11 هزار خودروی عمومی فرسوده هستند.

از 400 هزار تاکسی فعال در کشور، 190 هزار تاکسی فرسوده است که 48 درصد این ناوگان را تشکیل می دهد.

مصرف 60 میلیون لیتر سوخت اضافی به دلیل فرسودگی تاکسی ها

مرتضی زمانی، مدیرعامل اتحادیه حمل و نقل مسافر شهری کشور در این خصوص می گوید: علاوه بر 200 هزار تاکسی فرسوده، حدود 80 درصد اتوبوس ها نیز فرسوده هستند و در این شرایط نباید انتظار کاهش داشت. در آلودگی هوا اگر نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی با کمک بخش‌های مختلف انجام شود، نه تنها آلودگی هوا را کاهش می‌دهد، بلکه عدم تعادل در مصرف سوخت را که گریبانگیر دولت شده است، بهبود می‌بخشد.

وی می افزاید: 200 هزار تاکسی فرسوده در کشور تردد می کند که به طور میانگین هر خودرو در این ناوگان 300 لیتر سوخت اضافی مصرف می کند، بنابراین این حجم خودروهای فرسوده ماهانه 60 میلیون لیتر سوخت اضافی مصرف می کند.

زمانی با بیان اینکه تاکسی های فرسوده در کشور سالانه 720 میلیون لیتر سوخت مصرف می کنند، بیان می کند: مصرف سوخت تاکسی های فرسوده سالانه بر اساس قیمت جهانی بنزین در صورت نوسازی سریع ناوگان تقریباً 29 میلیارد تومان است. با این بودجه می توانیم به 95 هزار تاکسیران که 300 میلیون تومان پرداخت کرده اند برسیم.

دوباره آلودگی هوا

نکته دیگر اینکه تردد خودروهای بی کیفیت در شهر نه تنها باعث افزایش تولید و مصرف سوخت می شود، بلکه آلودگی هوا را تشدید می کند. طبق آمار، سالانه در مجموع 701 هزار تن آلودگی در تهران منتشر می شود که 578 هزار تن آن مربوط به «منابع متحرک آلاینده ها» است.

منابع متحرک بیش از 60 درصد ذرات معلق و 82 درصد گازهای آلاینده را تولید می کنند. به این ترتیب نسبت منابع آلاینده سیار 14 درصد، تاکسی ها حدود 2.5 درصد، موتورسیکلت های کاربراتور بنزینی 10 درصد، وانت ها 2 درصد، مینی بوس های دیزلی 4 درصد، اتوبوس های تک شرکتی تقریبا 6 درصد، خدمات اداری و اتوبوس های خدماتی 7.5 درصد است. . درصد کامیون‌ها نزدیک به 16 درصد و در مجموع 60 درصد آلودگی هوای شهر تهران ناشی از ذرات معلق آزاد شده توسط خودروها است.

آلایندگی گاز این خودروها 82 درصد، نسبت خودروهای سواری تقریبا 38 درصد، تاکسی ها 9.5 درصد، موتورسیکلت ها 21 درصد، وانت ها تقریبا 10، مینی بوس ها 0.8 درصد، اتوبوس ها 0.5 درصد و اتوبوس های خدماتی 0.4 درصد است. درصد کامیون ها 3.5 درصد برآورد شده است. بنابراین کیفیت سوخت و کنترل آلاینده های متحرک به ویژه آلاینده هایی که در طول روز مسافت بیشتری را طی می کنند (مانند اتوبوس های تک شرکتی، تاکسی های شهری و آنلاین و …) چشمگیر است.