محسن عبداللهی، استاد حقوق بین الملل قطعنامه 2722 شورای امنیت درباره یمن و دریای سرخ، با اشاره به خطراتی که ممکن است متن مبهم این قطعنامه برای ایران از احتمال صدور بیانیه های تند علیه توقیف کشتی ها در تجارت مهم داشته باشد. آبراه های بین المللی قابل کشتیرانی، از جمله تنگه هرمز.
به گزارش «انتخاب»؛ وی نوشت: درباره قطعنامه 2722 شورای امنیت و حمله آمریکا و انگلیس به یمن; بررسی مذاکراتی که منجر به پذیرش قطعنامه شورای امنیت شد، در غیاب اراده روسیه و چین برای وتوی این قطعنامه، نشان دهنده تلاش مذبوحانه روسیه برای اصلاح قطعنامه 2722 در مورد امنیت حمل و نقل دریایی در دریای سرخ است.
روسیه سه پیشنهاد برای اصلاح این قطعنامه ارائه کرده است که هر سه با رای ضعیف اعضا رد شده است.
پیشنهاد اول مربوط به افزودن بندی در مقدمه قطعنامه بود که بر اساس آن متن این قطعنامه نباید سابقه یا هنجار جدیدی در حقوق بین الملل ایجاد کند. این پیشنهاد مهم است زیرا قطعنامه حق کشورهای عضو را بر اساس قوانین بین المللی برای دفاع از کشتی های خود در برابر حملات، از جمله حملاتی که حقوق و آزادی های کشتیرانی را تضعیف می کند، در نظر می گیرد. تلاش برای تغییر عبارت این عبارت دومین تلاش نافرجام روسیه بود که متاسفانه به نتیجه نرسید.
این شکست عواقب مهمی برای قانون و جامعه جهانی خواهد داشت زیرا این عبارت مبهم جای خود را به تفاسیر کلی و مبهم از توسل به زور غیرقانونی تحت عنوان این قطعنامه علیه یمن و احتمالاً ایران خواهد داد.
بر اساس قوانین بین المللی، «حمله به کشتی های دریایی یک کشور» مصداق تجاوز است که به دولت قربانی حق دفاع از خود را می دهد. ابهام قطعنامه این است که در واکنش به اقدام یمنی ها برای «دستگیری» کشتی های تجاری به ویژه کشتی ژاپنی گلکسی لیدر به تصویب رسیده است. اقدام قهری برای دستگیری را نمی توان در تعریف تجاوز یا «حمله مسلحانه» در ماده 51 منشور، حمله تلقی کرد.
با این حال، این قطعنامه از حق دولت ها برای دفاع از کشتی های تجاری خود صحبت می کند. سابقه تخلفات ناتو و آمریکا در مورد کوزوو و عراق نشان می دهد که غربی ها در این گونه تفاسیر بی پروا هستند. به همین دلیل روسیه 2 پیشنهاد اول را ارائه کرده بود اما رای نیاورد و با وتوی قطعنامه موافقت نکرد.
اما پیشنهاد سوم تلاشی برای گنجاندن بند مربوط به بحران دریایی در دریای سرخ به درگیری های جاری در نوار غزه بود که مجددا رد شد. این در حالی است که انصارالله یمن به صراحت اعلام کرده است که فقط کشتی های حامل مواد مرتبط با اسرائیل را توقیف خواهد کرد. به عبارت دیگر، در اینجا نیز اسرائیل و دولت های حامی آن توانسته اند اقدامات یمنی ها در شورای امنیت را نه تحریم جنایتکارانه اسرائیل، بلکه اقدامی علیه امنیت بین المللی دریایی توصیف کنند.
تصویب این مصوبه حاوی درس های مهمی است:
1) عدم مداخله ایران در جنگ غزه اقدام بسیار عاقلانه و درستی بوده است.
2) آزادی دریانوردی در دریاها و به ویژه عبور از تنگه ها خط قرمز همه دولت ها از جمله دولت هایی است که آنها را دوست و متحد استراتژیک خود می دانیم.
3) روسیه و چین بارها نشان داده اند که به هیچ قیمتی حاضر به مقاومت در برابر غرب نیستند.
4) موقعیت روسیه در شورا بسیار شکننده و ضعیف است.
5) در آینده احتمالاً شاهد اظهارات تند مبنی بر دفاع از خود در برابر توقیف کشتی های تجاری در آبراه های مهم بین المللی از جمله تنگه هرمز خواهیم بود.
6) ایران باید از هرگونه حمایت مستقیم از انصارالله پرهیز کند و آن را به عنوان یک دولت مستقل به درستی معرفی کند.
7) در محکومیت حملات آمریکا و انگلیس به یمن، ایران باید صراحتاً مخالفت خود را با هرگونه تفسیر قطعنامه مغایر با حقوق بین‌الملل به شورای امنیت اعلام کند، زیرا در خود قطعنامه عبارت «مطابق با حقوق بین‌الملل» قید شده است. در حقوق بین الملل چنین حقی وجود ندارد.
