جشن خردادگان در صبح هر سال به مناسبت این روز و ماه به همین نام در ششم خرداد ماه برگزار می شود.
در گاهشماری زرتشتی، علاوه بر ماه ها، هر روز از ماه نامی دارد. هر گاه نام روز با نام ماه یکی می شد، ایرانیان آن روز را جشن می گرفتند.
روز ششم هر ماه خرداد نام دارد.
ماه چیست؟
«خرداد» پنجمین امشاسپند از 6 امشاسپند در آیین ایرانیان باستان است. خرداد در اوستا «هوروتات» و در پهلوی «خردات» یا «هوردت» به معنای کمال و کمال است که در گات ها یکی از آتش سنگ های اهورامزدا و در اوستای جدید نام یکی از هفت امشاسپند و نمادی از آن است. کمال اهورا مزدا.
خرداد زن امشاسپندی است که به همراه «اسپندارمذ» و «امراداد» گروه سه گانه زنان امشاسپند را تشکیل می دهند. نگه داشتن آب در این دنیا، خود کاری «خرداد» است و به انسان برای غلبه بر تشنگی کمک می کند. از این رو در سنت هنگام نوشیدن آب از او به عنوان خیر یاد شده است.
در گاتها پیوسته خرداد و امرداد با هم ذکر شده است و در اوستای جدید این دو امشاسپند نگهبان آب و گیاهانی هستند که به کمک مردم می آیند و تشنگی و گرسنگی را شکست می دهند.
در تقویم ایرانی ششمین روز هر ماه و سومین ماه هر سال را «خرداد» میگویند. به مناسبت روز و ماهي به همين نام، امشاسپند خرداد و به پاس جايگاه آن در انديشه ايرانيان، «جشن خرداد» در ششم خرداد ماه برگزار مي شود.
گل ویژه خرداد
در بیت او از زنبق به عنوان گل خاص امشاسپند بانوی «خرداد» یاد شده است.
در نمادهای مذهبی و هنری، زنبق نماد پاکی است.
در اساطیر ایرانی از آنجایی که در این دنیا حفاظت از آبها کار امشاسپند بانوی «خرداد» و «سوسن» گل ویژه بانوی امشاسپند «خرداد» است، سوسن را نیز به «آناهیتا» ایزدبانو نسبت می دهند. آبهای روان و از این رو وجه آزادی زهره را زنبق نسبت داده اند و گفته اند که در اساطیر ایرانی زنبق و سرو که نماد آزادی شمرده می شوند همراه با زنبق، مرد، نرگس از نشانه های خاص زهره است. ، و مارچوبه.
از سوی دیگر سوسن یا «شوشان» مظهر و همنام و مترادف شهر «شوش»، شهر باستانی خوزستان است و گفته شده است که شهر شوش نام خود را از گل «شوش» گرفته است. سوزان یا شوشان. در تفسیر این مبحث نیز گفته اند که از آنجایی که شوش شهری چندزبانه و مرکز زندگی مردمان گوناگون با ده ها زبان و گویش مختلف در قدیم بوده است، می توان مفهوم «سوسن ده زبانه» را مطرح کرد. نزدیک به «شوش ده زبان» یا چند زبان دانسته شده و این مفهوم در ادبیات فارسی به صورت سوسن لنگاور و صد زبان باقی مانده است.
در «زبور داوود» از سوزان به عنوان آواز و آواز موسیقی یا ساز و ساز موسیقی و خواستگاری یاد شده است که پیوند آن را با ناهید محکم می کند. علاوه بر این در معماری، نقش سوسن یا «نیلوفر» را کنایه از «شهر شوش» یا «گل زنبق» یا الهه زنبق دانستهاند.
در بسیاری از اشعار خوانندگان فارسی زبان چهار گوشه ایران مانند عطار نیشابوری، مولوی بلخی، خواجوی کرمانی، وهش بافقی، حافظ شیرازی و بسیاری دیگر از نیلوفر یاد شده است که نشان می دهد مردم تمام مناطق ایران. با این گل زیبا آشنا هستند.
«بشار مرغزی» می گوید:
زیرا بهار نو باغ را می آورد، مانند بهشت نیلوفرهای سفید و گل سرخ و شنبلیله
در میان سبزه مرا به دشت و کوه های سیاه بنفشه و سیمان و لاله بردی
گل سوسن را در ادبیات فارسی «آزاد» نیز می نامند و شاعران صفت «آزادی» سوسن را مبنای شعر خود قرار داده اند. چنانکه مولوی بلخی می گوید:
بلند گفتی سوسن آزادمی لیک به حرفم حسودی کرد
در متن پهلوی «خسرو قبادان و ریدکی» بوی زنبق سفید به عنوان «بوی دوستی» توصیف شده است. ابوریحان بیرونی در کتاب «سیدنه» به نقل از ابوحنیفه دینوری «سوسن سفید» را خوشبوترین نوع سوسن می داند و می گوید که «فارس» به سوسن سفید «نیلو آزاد» می گویند.
اگرچه امروزه در شهرهای شوش و شوشتر ایران هیچ نشانی از زنبق نمی بینیم، اما نمادهایی از آن را در آثار به جا مانده از ایران ساسانی تا بین النهرین و مصر باستان می توان یافت.
آداب جشن ژوئن
یکی از مهمترین آیینهای روز خرداد که در جشن خردادگان بیشتر جلوه میکند، رفتن به چشمهها یا کنار دریاها و رودخانهها، استحمام در آب و خواندن دعای ویژه این روز با شادی و نشاط در کنار خانواده و دوستان است. در این روز نیاکان فرهیخته ما به چشمهها و رودخانهها و دریاچههای سرها رفتند و همراه با نیایش و جشن اهورامزدا تن خود را با آب شستشو دادند.
ابوریحان بیرونی نیز مراسم شست و شوی ویژه ای را که در این روز برگزار می شود در آثار خود ذکر کرده است.
اهورامزدا می خواهد که همگان به کمک امشاسپند هیروتات از این بخشش مینوی و مهربانی حقیقی بهره مند شوند و هرکس با تزکیه و افزایش آن در وجود خود به مقام کمال و کمال دست یابد.
زیرا در این ماه آب برای کشت و زراعت بیشتر مورد نیاز است و نافع است و باران برکت اهورامزدا بر زمین می بارد و زمین را سیراب می کند، لذا کشاورزان برای رضایت از آب و باران این جشن را بیشتر ارج می نهند و تشکر می کنند. .
یکی از آداب و رسوم دیگر این جشن، پوشیدن لباس نو است و به نوعی می توان با بستن یک حریر یا باندی نو در دست، نشانی از لباس نو را در این جشن حمل کرد.
منبع: ایلانا