به گفته یک مقام آمریکایی آشنا با مذاکرات، مقامات قطری پیام‌ها را بین ایران و امریکا منتقل می کردند. گفت‌وگوهای غیرمستقیم بخشی از یک روند دو ساله بود که توافقی را که در این هفته اعلام شد، ایجاد کرد، یک پیشرفت دیپلماتیک بالقوه بین دشمنان سرسخت که حتی با یکدیگر صحبت نمی‌کنند.
به گزارش س ان ان ، خطوط کلی نقشه راه توافق در دوحه حدود شش ماه پیش و پس از دو سال و نیم گفتگوهای غیرمستقیم فشرده بین واشنگتن و تهران روشن شد. روز پنجشنبه، آن تلاش‌های جدی، اولین نتایج را به همراه داشت، زمانی که ایران چهار آمریکایی را که در زندان اوین بازداشت بودند، آزاد کرد و آنها را به حبس خانگی منتقل کرد.
بر اساس گزارش هایی که چندین منبع مطلع از این مذاکرات با CNN به اشتراک گذاشته اند، مسیر توافق پر از سنگلاخ بوده است. ایالات متحده و ایران روابط دیپلماتیک ندارند و پیشنهادهای علنی واشنگتن برای مذاکره مستقیم از سوی تهران رد شده بود.
در عوض، ایالات متحده باید راه‌های غیرمستقیم را دنبال می‌کرد و بر شرکای خود در خاورمیانه و اروپا از جمله قطر، عمان، بریتانیا و سوئیس تکیه می کرد.
به گفته یک منبع آگاه از مذاکرات، مقامات آمریکایی با این تصور که “هیچ تضمینی” در توافق با ایرانی ها وجود ندارد، به مذاکرات نزدیک شدند اما از زمانی که به نظر می رسید همه چیز سر جای خود قرار گرفته، دولت ایالات متحده شروع به تماس با کنگره و اعضای خانواده زندانیان کرد.
چند روز قبل از انتقال زندانیان به حبس خانگی نگذشته بود که طرف آمریکایی متوجه شد، توافق در حال اجراست. پنجمین آمریکایی هم قبلاً در بازداشت خانگی بود.
یک منبع آگاه گفت: روز چهارشنبه، ایالات متحده «اطلاعاتی» در اختیار داشت که اولین گام در این معامله – انتقال چهار آمریکایی از زندان اوین به بازداشت خانگی – در روز پنجشنبه انجام خواهد شد. با این حال، مقامات نگران بودند.
این منبع هشدار داد: «مسلماً عناصری در داخل ایران هستند که نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد.»
به گفته این مقام آمریکایی، زمانی که روز پنجشنبه فرا رسید، مقامات آمریکایی خط تماس مستقیمی با سفیر سوئیس در ایران برای اطلاع از پیشرفت های میدانی داشتند. مسیر پیش رو در حال حاضر به عنوان یک فرآیند گام به گام توصیف شده است و مقامات آمریکایی تاکید می کنند که مذاکرات غیرمستقیم در حال انجام و حساس است. یکی از اجزای این توافق مبادله زندانیان مورد انتظار بین ایالات متحده و ایران است و دیگری شامل ازادسازی ۶ میلیارد دلار از وجوه ایران است که در یک حساب در کره جنوبی قرار دارند.
یکی از منابع مطلع در مورد این توافق گفت که روند انتقال وجوه به قطر احتمالا ۳۰ تا ۴۵ روز طول می کشد و دو منبع گفتند که این پول قبل از رسیدن به قطر، ابتدا به سوئیس خواهد رفت. اجرای توافق آسان نخواهد بود. به گفته منابع، وزارت خزانه داری ایالات متحده به شدت درگیر این توافق خواهد شد، زیرا انتظار می رود که انتقال وجوه ایران به قطر هفته ها طول بکشد، به ویژه به دلیل اینکه ایالات متحده هیچ تحریمی را برای تسهیل انتقال وجوه لغو نمی کند.
این مقام گفت که مذاکرات غیرمستقیم با حضور مقاماتی از دولت بایدن، از جمله وزارت خارجه و کاخ سفید بود.
این مقام افزود: مشارکت وزارت خزانه داری این فرآیند را در برخی مواقع دشوارتر می کرد، اما برای اطمینان از اینکه هرگونه توافق، نظارت دقیق بر وجوه ایران را حفظ کند، ضروری بود. روند رسیدن به این نقطه – با هدف نهایی تضمین آزادی آمریکایی ها – برای مقامات دولت بایدن راه طولانی بوده است. منابع گفتند که بازگرداندن آمریکایی ها به خانه از ابتدای دوره ریاست جمهوری جو بایدن، اولویت او بوده است.
اکنون، مقامات ایالات متحده می گویند که کار همچنان ادامه دارد، اما آنها محتاطانه خوشبین هستند که این پنج نفر به خانه بازگردند.
