به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیمپس از سخنرانی روز پنجشنبه ولادیمیر پوتین در پارلمان فدرال روسیه، بحث بر سر توافقنامه صلح استانبول بین مسکو و کی یف به موضوع داغ رسانه ها تبدیل شده است.
برای اولین بار، این ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بود که در دیدار با نمایندگان هفت کشور آفریقایی که در ژوئن سال گذشته برای ارائه صلح خود آمده بودند، درباره توافقنامه امضا شده در مارس 2022 بین مسکو و کیف در کاخ کنستانتینوفسکی در استرلنا صحبت کرد. طرح برای اوکراین
در آن جلسه، پوتین سندی حاوی 18 مقاله و ضمیمه را به رهبران آفریقا نشان داد. این سند شامل مقرراتی در مورد بی طرفی و تضمین های امنیتی بود. پوتین بعداً تصریح کرد که این اسناد هم به نیروهای مسلح و هم به سایر موارد مربوط می شود و افزود که همه چیز از واحدهای نظامی گرفته تا تجهیزات و پرسنل در این سند مشخص شده است.
رهبر روسیه در مصاحبه ماه گذشته خود با خبرنگار آمریکایی تاکر کارلسون گفت: روسیه هرگز میز مذاکره در مورد توافق صلح با اوکراین را ترک نکرد، اما پس از توقف مذاکرات در استانبول، دیگر قدم اول را بر نخواهد داشت.
به گفته وی، لازم است در مورد شرایط توافق از جمله حفظ وضعیت موجود بحث شود.
پوتین در همان مصاحبه خاطرنشان کرد که “اوکراین به یک معنا یک دولت مصنوعی است که به دستور استالین ایجاد شده است” که شامل مناطقی در مجارستان، لهستان و رومانی است.
رئیس جمهور روسیه بر اهمیت هدف ناازیزدایی جمهوری های شوروی سابق تاکید کرد.
پوتین با تاکید بر اینکه امکان توافق بر سر این موضوع در استانبول وجود داشت و وجود دارد، افزود: باید از تبدیل کسانی که در اوکراین با هیتلر همکاری کردند به قهرمانان ملی جلوگیری کرد.
اما پس از پوتین، این دیوید آراخامیا، رئیس فراکسیون حزب خدمات خلق اوکراین بود که در نوامبر 2023 در مصاحبه با شبکه های تلویزیونی، در پاسخ به این سوال که چرا کی یف از مذاکره با مسکو در سال 2022 خودداری کرد، گفت: پس از بازگشت از هیئت اوکراینی از استانبول، بوریس جانسون که در آن زمان نخست وزیر انگلیس بود، به کیف آمد و گفت: ما هیچ توافقی با روس ها امضا نمی کنیم. جانسون پیشنهاد کرد که اوکراینی ها به سادگی بجنگند.
مفاد قرارداد استانبول چه بود؟
اما مفاد قراردادی که پوتین به آن اشاره می کند چیست؟ توافقی که در ماه‌های اول جنگ باعث شد ارتش روسیه که در چند کیلومتری کی‌یف قرار داشت و هیچ مانع بزرگی برای تصرف پایتخت اوکراین نداشت، ناگهان استراتژی خود را تغییر دهد و نیروهای خود را نه تنها از نزدیکی کی‌یف بفرستد. کیف بلکه از مناطق شمالی اوکراین.
این توافقنامه، اوکراین را از پیوستن به ائتلاف‌های نظامی مانند ناتو منع کرد، اما به کی‌یف اجازه داد تا به سمت عضویت در ساختارهای غیرنظامی اروپایی مانند اتحادیه اروپا حرکت کند.
قرار بود اوکراین به یک “دولت بی طرف دائمی” تبدیل شود که از تقویت نیروهای مسلح خود به هزینه کشورهای غربی منع شود و الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه “دفاکتو” به رسمیت شناخته شود و این جزیره تحت کنترل روس ها باشد …
در عین حال قرار بود در جریان مذاکرات دوجانبه روسای جمهور روسیه و اوکراین سرنوشت مناطق شرقی لوگانسک و دونتسک مشخص شود اما در پیش نویس این سند به آینده این مناطق اشاره نشده بود.
به همین ترتیب، ضامن‌های این قرارداد در این سند به وضوح مشخص شدند. قرار بود انگلیس، چین، روسیه، ایالات متحده آمریکا و فرانسه به عنوان ضامن این قرارداد عمل کنند.
در همان زمان، مسکو ظاهرا اصرار داشت که بلاروس و به نوبه خود کی‌یف خواهان اضافه شدن ترکیه به این فهرست هستند. در صورت نقض مفاد توافقنامه، این کشورها باید “مسئولیت تضمین وضعیت بی طرف اوکراین” را بر عهده بگیرند. در همان زمان، آنها همچنین مجبور شدند “همه معاهدات بین المللی ناسازگار با وضعیت بی طرف دائمی اوکراین” را لغو کنند، از جمله وعده های کمک نظامی دوجانبه.
از جمله موارد دیگری که به طور مستقیم در پیش نویس سند استانبول به آن اشاره شده است، موضوع سلاح در اوکراین است. این سند در مورد ممنوعیت سلاح های غربی، از جمله سلاح های موشکی از هر نوع، و همچنین استقرار “نیروها و سازمان های مسلح خارجی” در خاک اوکراین صحبت می کند.
در همان زمان قرار بود تعداد نیروهای اوکراینی به 85000 نفر، تعداد تانک ها به 342 و تعداد توپخانه ها به 519 واحد کاهش یابد. علاوه بر این، در پیش نویس توافقنامه در مورد برد موشک های اوکراینی تصمیم گیری شد.
بر اساس بندهای این سند، برد موشک های اوکراینی نباید بیش از 40 کیلومتر باشد. اما طرف اوکراینی پیشنهادهای دیگری نیز در این زمینه روی میز مذاکره گذاشته بود که از آن جمله می توان به تعداد نیروهای مسلح: 250 هزار سرباز، تعداد تانک ها: 800 و تعداد توپخانه ها: 1900 واحد اشاره کرد.
علاوه بر این، اوکراین قصد داشت در صورت حمله به این کشور، حریم هوایی خود را ببندد و کشورهایی که وضعیت بی طرف را تضمین می کنند، طبق برنامه، در صورت تشدید تنش احتمالی، منطقه پرواز ممنوع ایجاد می کنند، اگرچه روسیه این کار را انجام داد. با چنین پیشنهادهایی موافقت کرد و از کشورهای ضامن کردستان دعوت کرد تا در مورد اقدامات تلافی جویانه علیه متجاوزی که مفاد توافقنامه صلح را نقض کرده است، به توافق برسند.
از کل سند منتشر شده مشخص می شود که روس ها به توسعه ارضی به سمت اروپای غربی فکر نمی کردند و تنها به دنبال تضمین امنیت خود با غیرنظامی کردن اوکراین و تبدیل آن به یک کشور بی طرف دائمی بین خود و پیمان آتلانتیک شمالی بودند. .
نویسنده: مهدی سیف تبریزی، پژوهشگر حوزه روسیه و قفقاز
انتهای پیام/
