به گزارش خبرنگار مهر، علیرغم همه مزیت های جابجایی صنایع به ویژه صنایع آلاینده و آب گیر به سواحل جنوبی کشور، دلایل زیادی وجود دارد که تاکنون این امر محقق نشده است، اما نبود شبکه ریلی مناسب و نبود آن. توسعه حمل و نقل ریلی یکی از مهمترین دلایل آن است.
سیدتا حسین مدنی مدیر اندیشکده حکمرانی هوشمند درباره عدم توسعه حمل ونقل ریلی و به تبع آن وجود مانع برای انتقال صنایع به سواحل جنوبی کشور نوشت:
فقدان حمل و نقل ریلی مانع بزرگی برای انتقال صنایع به سواحل جنوبی است
انتقال صنایع آلاینده و پرآب مانند فولاد که عمدتا در مرکز کشور قرار دارند موضوعی است که در صورت تامین پیش نیازها بدون شک مورد استقبال این صنایع قرار خواهد گرفت. اما فقدان یکی از مهمترین شروط یعنی توسعه خطوط ریلی به سواحل اقیانوسی در جنوب کشور، مانع بزرگی بر سر راه اجرای آن تلقی می شود.
متأسفانه علیرغم مزایای بسیار بالای حمل و نقل ریلی و تاکید در اسناد اولیه بر جابجایی هر چه بیشتر بار کشور از طریق شبکه ریلی، به دلیل بی توجهی های صورت گرفته هنوز راه زیادی تا رسیدن به اهداف وجود دارد. در طول این سالها
مثلاً طبق بند“ب” بر اساس ماده 57 برنامه ششم توسعه، در پایان این برنامه قرار بود 30 درصد بار کشور از طریق شبکه ریلی حمل و نقل شود، اما به دلیل نبود سند جامع حمل و نقل، منابع کشور هدر رفت. خطوط ریلی بدون اولویت و بدون استفاده، مشکلات ساختار حاکمیتی راه آهن، ضعف بخش خصوصی، مشکلات عمیق در نیروی کششی راه آهن و عدم شفافیت در بخش حمل و نقل، این هدف از 8 درصد فراتر نمی رود!
تا زمانی که بیشتر محموله های کشور در جاده ها جابجا می شود، انتقال صنایع به سواحل جنوبی سودی ندارد.
صنایع مستقر در مناطق مرکزی کشور که همواره بحث انتقال آنها به سواحل جنوبی بوده است، بر این باورند که در شرایط فعلی که بیش از 90 درصد بار کشور از طریق جاده جابجا می شود، زیرساخت های خود را به سمت جنوب منتقل می کنند. سواحل به دلیل هزینه بالای حمل و نقل جاده ای مقرون به صرفه نیست. بنابراین اگر شرایط برای تحقق اهداف برنامه ششم فراهم می شد، به تدریج مقدمات انتقال صنایع آلاینده و آب مصرفی به سواحل جنوبی فراهم می شد.
عدم تحقق اهداف برنامه ششم و تداوم مانع عمده حمل و نقل برای انتقال این صنایع به سواحل جنوبی در حالی است که فعالیت آنها سال هاست مناطق مرکزی کشور از جمله اصفهان، اراک، یزد و … اردکان و غیره با بحران آب و آلودگی جدی
راه اندازی صنایع فولاد در سواحل جنوبی می تواند هزینه تولید فولاد را یک چهارم کاهش دهد
یکی از مهمترین گزینه ها برای انتقال صنایع و راهکارها. امر آب و آلودگی ناشی از آن صنایع، سواحل مکران فاصله جاسک تا چابهار است. با توسعه حمل و نقل ریلی و به تبع آن استقرار صنایع آبخوان در این سواحل می توان هزینه تولید فولاد را حتی تا یک چهارم میزان فعلی کاهش داد و آلودگی ناشی از حمل و نقل مواد اولیه را به یک دهم کاهش داد. بخشی از وضعیت فعلی.
این موارد را می توان با بررسی فاصله معادن سنگ آهن با صنایع فولاد، مقایسه مصرف سوخت حمل و نقل جاده ای و ریلی و در نظر گرفتن هزینه حمل آب مورد نیاز این صنایع از جنوب به مرکز آزمایش کرد.
اولاً فاصله کلیه معادن سنگ آهن با صنایع فولاد مانند فاصله معادن گلغر تا فولاد مبارکه حدود 600 کیلومتر است. بنابراین برای حمل سنگ آهن سیرجان به اصفهان باید 600 کیلومتر مسافت طی شود. با در نظر گرفتن این اجتناب ناپذیری مسافت، بهتر است این حرکت با ریل و به جای مرکز به سمت ساحل جنوبی انجام شود تا از مراکز جمعیتی مانند کرمان و اصفهان عبور نکند.
موضوع دوم هزینه های آلودگی هوا است که استقرار صنایع در سواحل جنوبی و حمل ریلی مواد اولیه مورد نیاز آنها می تواند این هزینه ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. به عبارت دقیق تر، اگر یک کامیون سنگ آهن از سیرجان به مبارکه از طریق جاده حرکت کند، به ازای هر تن بار 100 کیلوگرم دی اکسید کربن منتشر می کند، اما اگر این جابجایی روی ریل انجام شود، تنها 10 کیلوگرم دی اکسید کربن در هر تن است . صادر می شود. کربن خواهیم داشت.
سه میلیون کامیون سنگ آهن در سال دی اکسید کربن آنها بیش از حد تولید می کنند
با در نظر گرفتن اینکه طبق آمار ایمیدرو سالانه 50 میلیون تن کنسانتره سنگ آهن در کشور تولید می شود. اگر این مقدار سنگ آهن در مقایسه با حمل و نقل ریلی به طور متوسط 400 کیلومتر با کامیون حمل شود، ۳میلیون تن های اضافی دی اکسید کربن وارد هوای کشور می شود. این امر هزینه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی زیادی را بر کشور تحمیل کرده است.
با توجه به این موارد و هزینه انتقال آب از جنوب به مرکز; در صورت حمل و نقل ریلی به سواحل جنوبی می توان هزینه تولید فولاد را یک چهارم کاهش داد.
همچنین مصرف سوخت در حمل‌ونقل ریلی نسبت به حمل‌ونقل جاده‌ای تقریباً یک دهم است و دستیابی به هدف 30 درصدی برنامه ششم توسعه حمل‌ونقل ریلی به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای جابه‌جایی صنایع به جنوب کشور می‌تواند مصرف گازوئیل را کاهش دهد. مصرف به 1.8 میلیارد لیتر و انتشار دی اکسید کربن به 4.7 میلیون تن کاهش می یابد که فرصت کسب ارز برای صادرات گازوئیل و کاهش هزینه های زیست محیطی ناشی از آلودگی هوا را فراهم می کند.
