تهدید سلامت مردم با حذف داروسازان؛ آیا پلتفرم های آنلاین می توانند جایگزین داروخانه شوند؟

بازار؛ گروه صنعتی: در شرایطی که کل زنجیره تولید تا توزیع دارو اعم از داروخانه ها، شرکت های پخش و شرکت های دارویی در اثر تاخیر در پرداخت معوقات بیمه ای شرکت ها در معرض ورشکستگی قرار گرفته است، برخی از مسئولان موضوع اصلی را رها کرده اند. به دنبال توزیع داروها در پلتفرم های آنلاین هستند.

به نظر می رسد عده ای به جای توجه به راحتی سیستم دارویی کشور، تنها به فکر منافع عده ای معدود هستند و به عواقب تصمیمات خود توجهی ندارند که می تواند تهدیدی برای سلامتی افراد باشد. جامعه از دیدگاه فعالان نظام دارویی.

مقررات خاصی برای توزیع آنلاین داروها وجود ندارد

محمدرضا کشاورز، عضو هیأت مدیره انجمن داروسازان تهران، درباره ورود بسترهای توزیع آنلاین محصولات در حوزه دارو گفت: متاسفانه امروز شاهد این هستیم که برخی از نهادهای غیر مرتبط با «حوزه فرآورده های دارویی دخالت در فعالیت های وزارت بهداشت و در مسئولیت این وزارتخانه». آنها به طور کلی فراموش می شوند.

کشاورز: در سوابق یکی از این پلتفرم ها که درخواست عرضه دارو به صورت اینترنتی دارد، فروش داروهای سقط جنین ثبت شده بود که به همین دلیل در دادگاه نیز محکوم شد.

وی با اشاره به تداخل کمیسیون 90 شورای اسلامی، وزارت اقتصاد و کمیته مقررات زدایی در حوزه فعالیت های وزارت بهداشت، افزود: نمی دانیم چرا برخی از مسئولان رسالت و کار خود را رها کرده اند. وزارت بهداشت که این امور را تنظیم می کند، آیا این وزارتخانه را مداخله و حتی تحت فشار قرار می دهند؟

این داروساز در ادامه خاطرنشان کرد: برای برخی افراد تصمیم گیری در حوزه پزشکی مانند تصمیم گیری در مورد محصولاتی مانند چیپس و پفک است. با این تفاسیر نمی توان انتظار داشت که وجود بسترهای فروش آنلاین در حوزه پزشکی باعث سردرگمی در این زمینه شود.

کشاورز تصریح کرد: در سوابق یکی از این پلتفرم ها که درخواست عرضه دارو به صورت اینترنتی دارد، فروش داروهای سقط جنین ثبت شده است که گروه مذکور در دادگاه محکوم شدند. البته نکته عجیب این است که این پلتفرم تنها 5 میلیون تومان جریمه شد، در حالی که اگر این تخلف از سوی داروساز یا داروخانه صورت می گرفت، حتی می توانست منجر به لغو مجوز و جرایم سنگین تری شود.

به گفته عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران، متاسفانه در بسترهای عرضه آنلاین دارو اطلاعاتی از فرستنده دارو وجود ندارد و از طریق موسسات فراقانونی به طفره رفتن از قانون ادامه می دهند. همچنین هنوز مقررات خاصی برای توزیع دارو در بسترهای آنلاین وجود ندارد و با این حال اکثریت مخاطبان یکی از این پلتفرم ها هر روز شاهد تبلیغات گسترده ای در مورد سفارش آنلاین دارو هستند.

پلتفرم ها به جای دارو، محصولات آرایشی و بهداشتی می فروشند

کشاورز با اشاره به اینکه پیش بینی می شود حداقل برخی از بسترهایی که تقاضای توزیع آنلاین دارو را دارند، با قوانین فناوری اطلاعات کشور مطابقت داشته باشند، گفت: فروش دارو از طریق اینترنت ممنوع است و هنوز مجوزی برای آن صادر نشده است. اما متاسفانه برخی از این بسترها با توان مالی خود مشکلاتی را برای نظام سلامت کشور ایجاد کرده اند.

کشاورز: مهم ترین مسئله این است که در حوزه پزشکی نباید سعی کنیم داروساز را از چرخه توزیع دارو حذف کنیم.

وی با اشاره به تخفیف هایی که برخی پلتفرم ها برای تشویق مردم به ثبت سفارش و دریافت دارو به صورت حضوری اعلام می کنند، افزود: برخی از تخفیف هایی که در حوزه محصولات دیگر توسط برخی از این پلتفرم ها داده می شد را نیز دیده ایم که گاهی اوقات آنها در بازار آزاد فروخته می شوند.

این داروساز در پاسخ به این سوال که آیا وجود بسترهای توزیع آنلاین محصولات را در کدام بخش از محصولات دارویی قابل قبول می‌دانید، اظهار کرد: به نظر می‌رسد لوازم آرایشی، بهداشتی و مکمل‌ها جزو پیشروترین بخش‌ها در حوزه فروش آنلاین هستند.

وی افزود: مقررات فروش اینترنتی محصولات مکمل آرایشی، بهداشتی و دارویی مشکلی ندارد و در عمل عرضه این دسته از محصولات هیچ مانعی ندارد، اما مهمتر از همه این است که در حوزه دارو ، نباید به دنبال حذف داروساز از چرخه توزیع دارو بود.

کشاورز خاطرنشان کرد: اگر قرار است با حذف داروسازان اجازه فروش اینترنتی دارو به آنها داده شود، در عمل باید دانشکده های داروسازی را تعطیل و از انبار دارو برای افراد ارسال کنند. زیرا در عمل حذف داروساز از زنجیره منجر به چنین اتفاقی می شود.

نگرانی از پیامدهای افزایش دسترسی در حوزه پزشکی

یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران با اشاره به اینکه مشکل فروش اینترنتی و عواقب احتمالی آن از دو سال پیش در دانشکده شهید بهشتی بررسی شد، گفت: متأسفانه آنچه در حال حاضر در خصوص فروش اینترنتی دارو دنبال می شود. حتی از سطح دسترسی موجود در کشورهای پیشرفته نیز رخ داده و فراتر رفته است.

کشاورز: حتی در مناطق اطراف کشور خودمان ترکیه نیز به هیچ وجه اجازه فروش اینترنتی را نداده اند

وی افزود: این در حالی است که حتی در اطراف کشور خودمان ترکیه نیز به هیچ وجه اجازه فروش اینترنتی را نداده اند. چرا هیچ نهادی وجود ندارد که بتواند در عمل کنترل کند و از سوی دیگر موضوع نسخه الکترونیکی در ایران با چالش های زیادی مواجه است؟

کشاورز در خصوص مشکلات زیرساختی نسخه الکترونیکی ادامه داد: سامانه سپاس (سامانه الکترونیک پرونده پزشکی ایران) هنوز به طور کامل راه اندازی نشده و شرکت های بیمه همچنان به صورت ایزوله فعالیت می کنند. بنابراین اضافه شدن موضوع توزیع دارو از طریق پلتفرم ها آسیب بیشتری به بیماران وارد می کند.

این داروساز تاکید کرد: متأسفانه نظرات برخی مسئولان در حوزه بهداشت و درمان مضر است. این در حالی است که کشورهایی مانند انگلستان از مهارت های داروسازان در سطح بسیار بالاتری نسبت به ایران بهره می برند.

تقاضای منطقی پلتفرم ها در نظر گرفته شده است.

محمد عبدوزاده، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران نیز درباره توزیع دارو از طریق بسترهای توزیع آنلاین گفت: بسیاری از شرکت ها و بسترهای دانش بنیان در حوزه دارو فعالیت می کنند و به دلیل فضا انتظاراتی دارند. در اقتصاد دیجیتال ایجاد شده است.

عبدوزاده: بیمار حق دارد انتظار داشته باشد داروی مورد نیازش به درب منزل برسد

و افزود: از طرفی داروخانه های فعالی در کشور داریم که تعداد آنها نیز افزایش یافته است. ما همچنین در مناظره مربوط به نگرانی های نظارتی در مورد تهیه و توصیه صحیح داروها، نقش داروساز و نقش آنها در این زمینه شرکت کردیم. علاوه بر این، در مورد توزیع داروها از طریق سکوها، باید جزئیاتی از قبیل شرایط حمل و نقل، شرایط نگهداری و اینکه بیمار حق دارد انتظار داشته باشد که داروی مورد نیاز درب منزل برسد، در نظر گرفته شود.

عبدوزاده با اشاره به اینکه نمی توان از دارو به عنوان یک محصول سلامت محور صحبت کرد، ادامه داد: باید از کشورهای پیشرفته الگوی مناسب در این زمینه گرفت و از موفقیت ها و شکست های آنها در این زمینه درس گرفت. آیا باید ببینیم آنها چه می کنند؟ در اروپا چه می گذرد؟ و در نهایت روش مناسب کشورمان را که در آن سلامت بیمار تامین و تضمین می شود اتخاذ کنیم.

رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد: شاید ابتدا باید قدم به قدم پیش رفت و از داروهایی مانند مکمل ها و داروهای بدون نسخه شروع کرد. ما باید نقش داروساز را نیز در این فرآیند در نظر بگیریم. علاوه بر این باید مراقب مسائلی مانند تامین، تهیه، قاچاق مواد مخدر و … باشید.

وی با اشاره به لزوم تفکیک انواع داروها ادامه داد: داروهای تجویزی و غیر تجویزی باید به طور کامل مشخص شود و فضای تخصصی و کارشناسی ایجاد شود که این امر بر عهده وزارت بهداشت است.

اتاق بازرگانی به دنبال ایجاد یک تعامل سازنده و قانونمند است

عبدوزاده خاطرنشان کرد: بخشی از مشکل توزیع آنلاین دارو در حوزه اقتصاد دیجیتال و شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه فناوری و فناوری اطلاعات است که باید به هر دو مورد توجه شود.

این داروساز افزود: در حال حاضر شاهد بزرگترین نوآوری در حوزه فناوری اطلاعات و دارویی هستیم و معتقدم می توانیم این تعامل را در اتاق بازرگانی و در نهایت در سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت ایجاد کنیم. و همچنین یک نهاد نظارتی، استانداردهایی را ایجاد خواهد کرد تا به وزارت فناوری کمک کند تا به این نتیجه برسد که سلامت مردم تضمین شده و دسترسی بهبود یافته است. اتفاقی که می تواند تا حد معقولی انتظارات منطقی و علمی این بخش ها را برآورده کند.