بازار؛ گروه بین الملل: تحولات ژئوپلیتیکی در کشورهای یک منطقه اغلب منجر به تغییر در سیاست خارجی کلی آنها می شود. به خصوص اگر این کشورها در مناطق مهم و استراتژیک جهان مانند خاورمیانه واقع شوند، وضعیت بسیار متفاوت خواهد بود. حضور اعضای اصلی سازمان اوپک پلاس در خاورمیانه و حضور روسیه به عنوان یکی از اعضای اصلی این سازمان، نقش آفرینی برخی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در خاورمیانه و اوراسیا را تشویق کرده است. به جرات می توان گفت آنکارا در سال های اخیر به یکی از بزرگترین بازیگران در زمینه تامین انرژی در اروپا از یک سو و فروش از سوی دیگر تبدیل شده و همچنان در این زمینه به پیشرفت خود ادامه می دهد.
ترکیه، برنده اصلی تحریم های نفتی روسیه
در اولین ماههای پس از شروع جنگ در اوکراین و شکلگیری تحریمهای نفتی غرب علیه روسیه، منابع غربی گزارشهایی مبنی بر دلالی آنکارا برای فروش نفت روسیه به اروپا منتشر کردند. اگرچه مقامات ترکیه در واکنش به این گزارش ها چنین اقدامی را رد کردند، اما انتشار گزارش هایی با مضامین مشابه ادامه یافت.
در واقع ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود به عنوان رابط غرب و شرق از یک سو و همسایگی با ایران و روسیه به عنوان دو عضو مهم اکو، نقش مهمی در زمینه دلالی نفت برای غرب داشته است. به علاوه. از سوی دیگر.
اروپایی ها بیش از 3 میلیارد دلار نفت از طریق ترکیه از طریق سه بندر مرمره، مرسین و آرگلیسی وارد کرده اند که معادل 86 درصد از کل ظرفیت نفت وارداتی اروپا از روسیه در دوره قبل از تحریم ها است.
مرکز مطالعات دموکراسی (CSD) و مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA) در آخرین گزارش مشترک خود درباره تحریم های روسیه اعلام کردند: ترکیه به عنوان بزرگترین خریدار فرآورده های نفتی روسیه، این محصولات را به اروپا ارسال می کند. بازار، احتمالا به لطف این، مسکو صدها میلیون دلار درآمد کسب می کند. علاوه بر این، از زمان پایان تحریم های پنج ساله اتحادیه اروپا و گروه 7 علیه روسیه در سال جاری، اروپایی ها بیش از 3 میلیارد دلار نفت از طریق سه بندر مرمره، مرسین و آرگلیسی وارد کرده اند که در مجموع معادل 86 بندر است درصد کل ظرفیت نفت وارداتی اروپا از روسیه در دوران پیش از تحریم.
تلاش ترکیه برای تبدیل شدن به مرکز توزیع گاز اروپا
در آخرین تلاش های ترکیه برای ادامه دلالی نفت و گاز بین اروپا و شرق، خبرگزاری ایسنا در 26 مه به نقل از “الپ اصلان بایراکتار” وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه درباره این معامله با آنکارا و جمهوری آذربایجان صحبت کرد برای ترکمنستان به این کشورها از انتقال گاز طبیعی اطلاع داده است. آلپ ارسلان بایراکتار در سخنرانی خود در مراسم امضای قرارداد روز سه شنبه در استانبول گفت: با توافقی که امروز امضا کردیم، روابط ما در بخش گاز طبیعی وارد بعد جدیدی می شود. این توافقنامه شامل چند مفاد است. در این چارچوب افزایش حجم گاز از منابع جمهوری آذربایجان و دریای خزر را در نظر گرفته ایم که در سال 2030 به ترکیه می رسد و بخشی از این گاز از طریق ترکیه به اروپا منتقل می شود. وزیر انرژی ترکیه همچنین گفت: در زمستان امسال گاز طبیعی نخجوان از طریق ترکیه ارسال می شود. ما قصد داریم این خط لوله را در اسرع وقت راه اندازی کنیم.
ترکیه قصد دارد از طریق دو فرصت مهم پیش روی خود یعنی شرایط ژئوپلیتیک و تحریم های اعمال شده علیه ایران و روسیه در سال های اخیر به مرکز توزیع و انتقال نفت و گاز هر دو کشور به اروپا تبدیل شود منجر به ایجاد درآمدهای جدید و قابل توجهی برای ترکیه شده است و البته باید در نظر داشت که علاوه بر این درآمد، این نقش باعث وابستگی بیشتر اروپایی ها به ترکیه به خصوص در بخش انرژی خواهد شد.
در عین حال ترکیه از سالهای اخیر تلاش زیادی برای ایفای نقش واسطه در صادرات گاز ایران به اروپا داشته است. محمود حیدری، مدیرکل مدیترانه و اروپای شرقی وزارت امور خارجه ایران نیز در سخنرانی خود در بیست و هشتمین اجلاس بین المللی نفت، گاز و پتروشیمی در تهران اعلام کرد که تهران قصد دارد گاز صادراتی خود به اروپا را از طریق ترکیه ترانزیت کند. وی همچنین از نقش پر رنگ ترکیه در فروش نفت و گاز صادراتی ایران به اروپا در دوران تحریم گفت.
با در نظر گرفتن این موضوع، ترکیه قصد دارد از طریق دو فرصت مهم پیش روی خود به مرکزی برای توزیع و انتقال نفت و گاز از هر دو کشور به اروپا تبدیل شود: وضعیت ژئوپلیتیکی و تحریمهای ایران و روسیه در سالهای اخیر. البته سرمایهگذاریهای آنکارا برای توسعه کریدور میانی و فعالسازی بخش ترانزیت انرژی این کریدور منجر به انعقاد قرارداد ترانزیت صادرات گاز ترکمنستان به اروپا شد. همه این شرایط منجر به ایجاد درآمدهای جدید و البته مهم برای ترکیه شده است و البته باید در نظر داشت که علاوه بر این درآمد، این نقش اروپایی ها را بیش از گذشته به ترکیه وابسته می کند. به خصوص در بخش انرژی. در نهایت این نقش می تواند به امتیاز ترکیه در موارد مهم و راهبردی مانند عضویت در اتحادیه اروپا و قدرت چانه زنی این کشور در برخی موارد دیگر مانند بحران قره باغ کمک کند.
