به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در ماه های اخیر حوادث مرگبار متعددی در معادن ایران رخ داده است که آخرین نمونه آن مرگ یک معدنچی در معدن کلات در استان گلستان است. این حادثه دردناک مانند سایر حوادث مشابه نه تنها جان معدنچیان را می گیرد، بلکه زندگی خانواده های آنها را با چالش های اقتصادی و اجتماعی بزرگی مواجه می کند. متاسفانه در بسیاری از موارد نبود ایمنی کافی در محل کار و نظارت ناکافی نهادهای ذیربط به این فجایع دامن می زند.
مسئولیت ایمنی معدن: کارفرمایان یا دولت؟
ایجاد یک محیط امن برای معدنچیان، به ویژه کسانی که در شرایط سخت و خطرناک کار می کنند، یک مسئولیت مشترک است. از یک سو کارفرمایان معدنی باید ایمنی محیط کار را به طور جدی رعایت کنند و از سوی دیگر نهادهای نظارتی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز باید بر این موضوع نظارت و از نزدیک اعمال کنند. قوانینی برای تضمین موثر شرایط ایمنی
کارفرمایان معدن مسئولیت مستقیم تهیه تجهیزات ایمنی، آموزش کارکنان و استفاده از فناوری های پیشرفته برای کاهش خطرات را دارند. در عین حال دولت و نهادهای نظارتی باید با بازدیدهای منظم و جدی از معادن از رعایت استانداردهای ایمنی اطمینان حاصل کنند و در صورت تخلف اقدام قاطع کنند. متأسفانه در بسیاری از موارد عدم نظارت کافی و صرفه جویی در هزینه ها باعث شده تا معادن اصول ایمنی را نادیده بگیرند و معدنچیان به عنوان قربانیان اصلی این سهل انگاری ها جان خود را از دست دهند.
چرخه معیوب مرگ معدنچیان و فقر اکثر خانواده ها
وقتی یک معدنچی می میرد، خانواده او نه تنها یکی از عزیزانش را از دست می دهند، بلکه با مشکلات مالی جدی نیز مواجه می شوند. در بسیاری از موارد معدنچیان متعلق به اقشار کم درآمد جامعه هستند و از آنجایی که در بسیاری از معادن ایران بیمه تامین اجتماعی یا شرایط کاری مناسب برای آنها فراهم نمی شود، این خانواده ها پس از مرگ معدنچی کاملا فقیر و بی خانمان می مانند. سر در نتیجه دولت مجبور به پرداخت مستمری به این خانواده ها می شود اما این کمک موقتی است و نمی تواند مشکل اصلی را حل کند. این دور باطل که در آن مرگ معدنچیان و فقر خانواده های آنها ادامه دارد، نشان دهنده یک سیستم ناکارآمد در مدیریت ایمنی و رفاه کارگران است.
ضرورت اصلاحات اساسی در سیستم ایمنی معادن ایران
برای جلوگیری از تکرار این حوادث و کاهش تلفات انسانی، باید نگاه جدیدی به ایمنی مین در ایران داشت. از جمله اقدامات لازم می توان به بهبود نظارت و اجرای دقیق قوانین ایمنی، ارتقای آموزش تخصصی معدنچیان، بهبود شرایط کاری و استفاده از فناوری های نوین در مدیریت معادن اشاره کرد. همچنین لازم است با ایجاد سیستم های هشدار و پیشگیری از حوادث جلوگیری کرد.
در نهایت هیچ چیز نمی تواند جایگزین زندگی انسان شود. پیشگیری از مرگ معدنچیان باید به یک اولویت جدی برای کارفرمایان، سازمان های دولتی و جامعه تبدیل شود. دولت باید به جای پرداخت صرف هزینه های خانواده آنها از ابتدا با اقدامات پیشگیرانه به کاهش این حوادث مرگبار کمک کند و به شرایط ایمنی در معادن توجه ویژه ای داشته باشد.
برای جلوگیری از حوادث در معادن و حفظ ایمنی معدنچیان، هم کارفرمایان و هم کارگران باید مسئولیت های خود را انجام دهند. نکات زیر برای هر دو طرف ضروری است:
مسئولیت کارفرمایان در پیشگیری از حوادث مرگبار
برای اطمینان از ایمنی در معادن، کارفرمایان باید اقدامات اساسی را انجام دهند. اولاً، تهیه تجهیزات ایمنی مناسب، مانند کلاه سخت، ماسک گرد و غبار، دستکش، کفش ایمنی و چراغ قوه برای همه کارگران ضروری است.
علاوه بر این، باید آموزش های مداوم ایمنی به کارگران ارائه شود تا آنها از خطرات احتمالی آگاه شوند و نحوه استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی را بیاموزند.
به همین ترتیب، تجهیزات و ماشین آلات باید به طور دوره ای بازرسی و نگهداری شوند تا از خرابی و خطرات جلوگیری شود. کارفرما باید مقررات ایمنی خاصی را برای هر معدن با توجه به شرایط خاص آن از جمله پروتکل های اضطراری، جلوگیری از ریزش معدن، تهویه مناسب و کنترل گازهای مضر تهیه و اجرا کند. نظارت دقیق و بازدیدهای منظم نیز برای اطمینان از رعایت قوانین ایمنی توسط کارگران مهم است. علاوه بر این، اقدامات کلیدی شامل فراهم کردن شرایط کاری مناسب از جمله روشنایی کافی، تهویه مناسب، جلوگیری از تجمع گرد و غبار و ایجاد فضای کافی برای حرکت ایمن در معادن است.
از سوی دیگر، کارگران نیز باید به دقت مسئولیت های ایمنی خود را انجام دهند. استفاده از تجهیزات ایمنی به صورت دائم و بدون استثنا یکی از این مسئولیت هاست.
کارگران باید با خطرات احتمالی محیط معدن آشنا باشند و از انجام کارهایی که می تواند خطر ایجاد کند خودداری کنند. پیروی از دستورالعمل ها و پروتکل های ایمنی کارفرما از جمله اجتناب از کارهای غیرمجاز و خطرناک ضروری است.
ضمناً در صورت مشاهده هرگونه نقص یا خطر باید سریعاً به مسئولین اطلاع داده شود تا اقدامات پیشگیرانه انجام شود. کار تیمی دقیق و هماهنگی بین کارگران نیز نقشی حیاتی در حفظ ایمنی ایفا می کند، زیرا ایمنی در معادن به ویژه در محیط های پرخطر به کار گروهی بستگی دارد. کارگران باید با روش های مقابله با شرایط اضطراری مانند ریزش معدن، آتش سوزی یا نشت گاز آشنا باشند و مهارت های لازم برای واکنش سریع در چنین شرایطی را کسب کنند.
در صورت رعایت این نکات از سوی کارفرمایان و کارگران می توان شرایط ایمنی در معادن را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید و از بروز حوادث و تلفات جلوگیری کرد.
