اعیاد خانوادگی در فرهنگ ایرانی، همچون آهنگی دلنشین، روح و جان خانواده ها را به هم پیوند می دهد. این آهنگ که به بهانه های مختلف و در مراسم ملی و سنتی مانند شب یلدا با حضور دوستان و خانواده در فرهنگ ایرانی-اسلامی ما متبلور می شود، فضایی گرم و صمیمی ایجاد می کند که در آن همه داستان ها و خاطرات خود را بیان می کنند. از پختن غذاهای لذیذ و معطر گرفته تا بازی های سنتی و گفتگوهای دلنشین، جشن زندگی و در عین حال عشق است.
در این محیط خنده و شادی به راحتی در دل ها جای می گیرد و بار دیگر یادآوری می کند که خانواده بزرگترین سرمایه هر فرد است. در فرهنگ ایرانی، آیین شب نشینی و گذراندن اوقات فراغت با خانواده نه تنها یک سنت زیبا و پسندیده است، بلکه عامل مهمی در تحکیم روابط انسانی و ایجاد فضای مثبت در زندگی افراد است. با حفظ و ترویج این سنت می توانیم به سلامت روحی و اجتماعی و نسل های آینده خود کمک کرده و از ثروت فرهنگی خود بهره مند شویم.
تأثیر روابط خانوادگی بر سلامت روان افراد
آیین مجالس خانوادگی از دیرباز در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما جایگاه ویژه ای داشته است. این آیین نه تنها فرصتی برای برقراری ارتباط و تحکیم روابط فردی است، بلکه در ایجاد جامعه ای شادتر، مرتبط تر و پیشروتر نقش مؤثری دارد و در زمینه های روانی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر است. این موضوع از نظر علمی نیز ثابت شده است. نتایج تحقیقات نشان می دهد که روابط خانوادگی مثبت و حمایتی می تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت روان افراد داشته باشد. بر این اساس، مطالعه ای که در سال 2020 در مجله روانشناسی خانواده منتشر شد، نشان داد که حمایت اجتماعی از اعضای خانواده می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک شایانی کند. نتایج این تحقیق نشان داد افرادی که از حمایت عاطفی و عملی خانواده برخوردار بودند، احساس رضایت بیشتری از زندگی داشتند و از سلامت روانی بهتری برخوردار بودند. علاوه بر این، تحقیقات دیگری که در Family Relations منتشر شده است نشان می دهد که ارتباط مثبت و موثر در خانواده می تواند به افزایش اعتماد به نفس و تصویر مثبت افراد از خود کمک کند. این تحقیق نشان داد خانواده هایی که در آنها روابط صمیمانه و صمیمانه وجود دارد، هنگام مواجهه با چالش های زندگی بهتر از یکدیگر حمایت می کنند. مطالعه دیگری که در سال 2019 در مجله آمریکایی خانواده درمانی منتشر شد، نشان داد که گردهمایی های منظم خانوادگی می تواند به افزایش احساس تعلق و کاهش احساس تنهایی کمک کند. این تحقیق نشان داد افرادی که به طور منظم در جمع های خانوادگی شرکت می کنند از سلامت روانی بهتری برخوردار بوده و کمتر دچار افسردگی می شوند.
سلامت جامعه؛ تعهد به حفظ روحیه جمعی
محسن نصری جامعه شناس می گوید: یکی از مهم ترین ویژگی های فطرت انسان جامعه پذیری آن است. از این رو، از نخستین روز زندگی انسان در جوامع، نیاز به تعامل و گفتگو با دیگران احساس می شود. به همین دلیل یک جامعه در صورت توجه به روحیه جمعی می تواند سلامت فردی و اجتماعی خود را حفظ کند. از آنجایی که خانواده سلول اساسی جامعه است، در اسلام بر آن تأکید فراوانی شده است، زیرا در این نهاد ابتدا تعامل و روابط اجتماعی شکل می گیرد. وی در خصوص تأثیرات تعاملات خانوادگی و اجتماعی می افزاید: علاوه بر توانمندسازی، امید، اعتماد به نفس و هم افزایی که بخشی از تأثیرات این تعاملات است، فرهنگ و مردم نیز در این تعاملات متجلی می شود نسبت به دیگران البته اسلام اصرار دارد که این وقایع باید به ساده ترین شکل ممکن برگزار شود، زیرا اگر تجمل گرایی بر اصل این امر حاکم باشد، نتیجه معکوس خواهد داشت و باعث از بین رفتن روابط انسانی می شود. نصری ادامه می دهد: به همین دلیل در دین به اتفاقاتی مانند نوروز تاکید شده است یا مثلا شب یلدا که بهانه ای برای تعامل افراد با یکدیگر شده است که به نوبه خود باعث بهبود رفتار و شادی می شود.
فضای مجازی؛ یک رقیب جدی برای تعاملات اجتماعی.
این جامعه شناس با اشاره به دلایل کاهش تعاملات خانوادگی در دهه های اخیر می گوید: در گذشته خانواده ها پرجمعیت بودند و فرزندان این خانواده پس از ازدواج در یک خانه زندگی می کردند، اما اکنون این خانواده ها به هسته های کوچک تبدیل شده اند. که این مشکل کاهش روابط بسیار موثر بوده است. از طرفی امروزه فضای مجازی به رقیبی بسیار جدی برای تعاملات اجتماعی تبدیل شده و روابط بین افراد را تحت تاثیر قرار داده و فرصت کمتری برای رفتار جمعی و کنش متقابل باقی می گذارد. نصری می افزاید: به همین دلیل باید تعادل ایجاد کنیم زیرا در عصر کنونی نمی توان فضای مجازی را حذف کرد اما با تقویت مدیریت در این فضا می توان آن را به حدی کنترل کرد که تاثیری نداشته باشد. طول عمر از این ابزار می توان برای تقویت روابط نیز استفاده کرد.
اعیاد خانوادگی در فرهنگ ایرانی، همچون آهنگی دلنشین، روح و جان خانواده ها را به هم پیوند می دهد. این آهنگ که به بهانه های مختلف و در مراسم ملی و سنتی مانند شب یلدا با حضور دوستان و خانواده در فرهنگ ایرانی-اسلامی ما متبلور می شود، فضایی گرم و صمیمی ایجاد می کند که در آن همه داستان ها و خاطرات خود را بیان می کنند. از پختن غذاهای لذیذ و معطر گرفته تا بازی های سنتی و گفتگوهای دلنشین، جشن زندگی و در عین حال عشق است.
در این محیط خنده و شادی به راحتی در دل ها جای می گیرد و بار دیگر یادآوری می کند که خانواده بزرگترین سرمایه هر فرد است. در فرهنگ ایرانی، آیین شب نشینی و گذراندن اوقات فراغت با خانواده نه تنها یک سنت زیبا و پسندیده است، بلکه عامل مهمی در تحکیم روابط انسانی و ایجاد فضای مثبت در زندگی افراد است. با حفظ و ترویج این سنت می توانیم به سلامت روحی و اجتماعی و نسل های آینده خود کمک کرده و از ثروت فرهنگی خود بهره مند شویم.
تأثیر روابط خانوادگی بر سلامت روان افراد
آیین مجالس خانوادگی از دیرباز در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما جایگاه ویژه ای داشته است. این آیین نه تنها فرصتی برای برقراری ارتباط و تحکیم روابط فردی است، بلکه در ایجاد جامعه ای شادتر، مرتبط تر و پیشروتر نقش مؤثری دارد و در زمینه های روانی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر است. این موضوع از نظر علمی نیز ثابت شده است. نتایج تحقیقات نشان می دهد که روابط خانوادگی مثبت و حمایتی می تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت روان افراد داشته باشد. بر این اساس، مطالعه ای که در سال 2020 در مجله روانشناسی خانواده منتشر شد، نشان داد که حمایت اجتماعی از اعضای خانواده می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک شایانی کند. نتایج این تحقیق نشان داد افرادی که از حمایت عاطفی و عملی خانواده برخوردار بودند، احساس رضایت بیشتری از زندگی داشتند و از سلامت روانی بهتری برخوردار بودند. علاوه بر این، تحقیقات دیگری که در Family Relations منتشر شده است، نشان می دهد که ارتباط مثبت و موثر در خانواده می تواند به افزایش اعتماد به نفس و تصویر مثبت افراد کمک کند. این تحقیق نشان داد که خانواده هایی که در آنها روابط صمیمانه و صمیمانه وجود دارد، هنگام مواجهه با چالش های زندگی بهتر از یکدیگر حمایت می کنند. مطالعه دیگری که در سال 2019 در مجله آمریکایی خانواده درمانی منتشر شد، نشان داد که گردهمایی منظم خانوادگی می تواند به افزایش احساس تعلق و کاهش احساس تنهایی کمک کند. این تحقیق نشان داد افرادی که به طور منظم در جمع های خانوادگی شرکت می کنند از سلامت روانی بهتری برخوردار بوده و کمتر دچار افسردگی می شوند.
سلامت جامعه؛ تعهد به حفظ روحیه جمعی
محسن نصری جامعه شناس در گفتگو با جام جم گفت: یکی از مهم ترین ویژگی های فطرت انسان جامعه پذیری آن است. از این رو، از نخستین روز زندگی انسان در جوامع، نیاز به تعامل و گفتگو با دیگران احساس می شود. به همین دلیل یک جامعه در صورت توجه به روحیه جمعی می تواند سلامت فردی و اجتماعی خود را حفظ کند. از آنجایی که خانواده سلول اساسی جامعه است، در اسلام بر آن تأکید فراوانی شده است، زیرا در این نهاد ابتدا تعامل و روابط اجتماعی شکل می گیرد. وی در خصوص تأثیرات تعاملات خانوادگی و اجتماعی می افزاید: علاوه بر توانمندسازی، امید، اعتماد به نفس و هم افزایی که بخشی از تأثیرات این تعاملات است، فرهنگ و مردم نیز در این تعاملات متجلی می شود نسبت به دیگران البته اسلام اصرار دارد که این وقایع باید به ساده ترین شکل ممکن برگزار شود، زیرا اگر تجمل گرایی بر اصل این امر حاکم باشد، نتیجه معکوس خواهد داشت و باعث از بین رفتن روابط انسانی می شود. نصری ادامه می دهد: به همین دلیل در دین به اتفاقاتی مانند نوروز تاکید شده است یا مثلا شب یلدا که بهانه ای برای تعامل افراد با یکدیگر شده است که به نوبه خود باعث بهبود رفتار و شادی می شود.
فضای مجازی؛ یک رقیب جدی برای تعاملات اجتماعی.
این جامعه شناس با اشاره به دلایل کاهش تعاملات خانوادگی در دهه های اخیر می گوید: در گذشته خانواده ها پرجمعیت بودند و فرزندان این خانواده پس از ازدواج در یک خانه زندگی می کردند، اما اکنون این خانواده ها به هسته های کوچک تبدیل شده اند. که این مشکل کاهش روابط بسیار موثر بوده است. از طرفی امروزه فضای مجازی به رقیبی بسیار جدی برای تعاملات اجتماعی تبدیل شده و روابط بین افراد را تحت تاثیر قرار داده و فرصت کمتری برای رفتار جمعی و کنش متقابل باقی می گذارد. نصری می افزاید: به همین دلیل باید تعادل ایجاد کنیم چرا که در عصر کنونی امکان حذف فضای مجازی وجود ندارد اما با تقویت مدیریت در این فضا می توان آن را به حدی کنترل کرد که تاثیری نداشته باشد. طول عمر از این ابزار می توان برای تقویت روابط نیز استفاده کرد.
