بازار؛ گروه آب و انرژی: بهره وری ابزار مته زنی در ایران به یک سوم کاهش یافته است. بر اساس آماری که رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حفاری نفت و گاز ایران در گفت‌وگو با بازار اعلام کرد، ۱۱۴ سکوی حفاری نفت خشکی در کشور فعال است، اما کمتر از ۲۰ حلقه چاه جدید وجود دارد. 60 حلقه چاه قبلا ساخته شده است. در 6 ماهه اول سال جاری تعمیر شده است. این در حالی است که با هر دکل حفاری به طور متوسط 3 تا 4 حلقه چاه جدید قابل حفاری است.
وضعیت سکوهای حفاری دریایی چندان خوب نیست. هدایت الله خادمی می گوید: چندین سکوی حفاری دریایی با وجود گذشت سال ها بیکار و بلااستفاده مانده اند. زمینه های مشترک ما برای خودمان تعیین تکلیف نکردیم و به نوعی آنها را رها کردیم و به رقبای خود سپردیم. این در حالی است که اگر قرار بود زمینه های مشترک برای کار به تنهایی، نه تنها تعداد دکل های حفاری دریایی ما کافی نبود، بلکه مجبور شدیم دکل های حفاری را از کشورهای دیگر اجاره کنیم.
اگر 114 دکل حفاری خشکی با همین میزان نیروی انسانی و تجهیزات در سایر کشورهای تولیدکننده نفت مانند عربستان سعودی کار می‌کردند، 3 تا 4 برابر این ظرفیت تولید می‌کردند و سالانه 4 تا 5 حلقه چاه حفاری می‌کردند، در حالی که هر دکل در ایران حفاری می‌کرد. کمتر از یک چاه جدید
«در 6 ماهه اول سال با این تعداد حداقل پلت فرم نیاز به تعمیر و حفر حدود 150 حلقه چاه بود.» این را رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های حفاری نفت و گاز ایران گفت و ادامه داد: اگر این سکوها با همین میزان نیروی انسانی و تجهیزات کار می کردند. در کشورهای نفتی دیگر مانند عربستان سعودی، 3 تا 4 برابر این ظرفیت کار می‌کردند. هر سال 4 تا 5 حلقه چاه جدید حفر می‌کردند، در حالی که هر دکل در ایران کمتر از یک چاه جدید حفر می‌کرد.
تعداد سکوهای موجود مسئول تولید 5 میلیون بشکه نفت است.
این فعال صنعت حفاری معتقد است که تعداد دکل های موجود در کشور برای تولید 5 میلیون بشکه نفت کافی است، با این حال گاهی برخی از مسئولان از ناکافی بودن تعداد دکل ها در کشور صحبت می کنند. این در حالی است که تولید نفت ما امروز حدود 3.5 میلیون بشکه برآورد می شود.
رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های حفاری نفت و گاز ایران می گوید: کارفرمای اصلی در پروژه های حفاری شرکت ملی نفت و زیرمجموعه های آن مناطق نفت خیز جنوب و فلات نفتی مرکزی است که متاسفانه نتوانسته اند پروژه های حفاری را به درستی مدیریت کنند و عملا سرمایه های ملی را به هدر می دهند.
وقتی مدیریت نباشد سرمایه ملی به هدر می رود
همچنین ممکن است این تصور وجود داشته باشد که پروژه ای برای اجرا در کشور وجود ندارد یا سکوهای حفاری موجود در کشور قدیمی و فرسوده هستند و کارایی لازم را ندارند. اما مشکل هیچ کدام از اینها نیست.
همانطور که خادمی می گوید: مشکل در عدم مدیریت صحیح برای استفاده درست از ظرفیت این سکوهای حفاری است.
برای درک بهتر این مشکل مثالی بزنید و ادامه دهید: وضعیت فعلی صنعت حفاری مانند یک خط اتوبوس است که مسافران زیادی منتظر رسیدن اتوبوس هستند که می تواند مسیر تعیین شده را 5 بار طی کند. اما عدم مدیریت صحیح از سوی مدیر خط باعث شده تا مسافران مدت زیادی برای رسیدن منتظر بمانند. از طرفی اتوبوس به جای اینکه 5 بار این مسیر را طی کند، فقط 2 بار می تواند این کار را انجام دهد. این چیزی جز هدر دادن سرمایه ملی نیست.
این فعال صنعت حفاری ادامه داد: با مدیریت صحیح، مدت اجرای پروژه ها در کشور افزایش یافته و سال هاست که برای برخی پروژه ها تعیین تکلیف نشده است. به عنوان مثال، ما 28 فیلد داریم که هنوز تخصیص داده نشده است.
دکل های حفاری از 120 تا 130 دکل تشکیل شده و هر دکل حدود هزار قطعه دارد. این دستگاه ها می توانند 100 سال کار کنند. اما هر از چند گاهی نیاز به تعمیرات اساسی دارند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ماشین آلات حفاری ایران فرسوده است، گفت: این ماشین ها از 120 تا 130 دکل تشکیل شده و هر دکل حدود هزار قطعه دارد. این پلتفرم ها می توانند 100 سال کار کنند. اما هر از چند گاهی نیاز به تعمیرات اساسی دارند. به عنوان مثال، هنگامی که یک پمپ خراب می شود، می توان آن را چندین بار بازسازی کرد و در صورت لزوم جایگزین کرد.
او می گوید عمر برخی از دکل های حفاری خشک در ایران 8 سال است، اما دکلی هم داریم که 40 سال پیش بازسازی شده و به خوبی کار می کند.
هزینه اجاره هر دکل حفاری 29 تا 26 هزار دلار است.
با این حال، در شرایطی که این دکل ها هزینه های اجاره بالایی دارند، از ظرفیت دکل های حفاری به اندازه کافی استفاده نمی شود.
اجاره روزانه دکل های حفاری از 19000 تا 26000 دلار متغیر است. البته شرکت های حفاری باید 90 درصد از این درآمد را صرف هزینه های خود اعم از تعمیر و نگهداری و پرداخت حقوق پیمانکاران کنند.
به گفته خادمی، اجاره روزانه دکل های حفاری بین 19 تا 26 هزار دلار است.
وی البته می گوید: شرکت های حفاری باید 90 درصد این اجاره را صرف هزینه های خود اعم از تعمیر و نگهداری و پرداخت حقوق پیمانکاران کنند که متاسفانه به دلیل محاسبات نادرست شرکت های نفتی در این زمینه مشکل دارند.
یک محاسبه کتابی ساده نشان می دهد که با احتساب قیمت 50 هزار تومانی اجاره تجهیزات حفاری در روز، بدون داشتن بهره وری لازم بین 950 میلیون تا 1.3 میلیارد تومان صرفه جویی در اقتصاد ملی می شود.
رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های حفاری نفت و گاز ایران در ادامه سخنان خود به مطالبات میلیاردی شرکت های حفاری از سوی پیمانکاران اشاره کرد و گفت: حدود 24 شرکت حفاری در کشور وجود دارد که هزینه هر یک از آنها بین 5 و 8 میلیون دلار از شرکت های نفتی طلب دارند.
شرکت های حفاری در آستانه ورشکستگی
اگر میانگین تقاضای این شرکت ها را حدود 6 میلیون دلار در نظر بگیریم، می توان گفت که وزارت نفت (شرکت های نفتی) حدود 144 میلیون دلار بدهی دارد که به نظر می رسد تمایل چندانی برای پرداخت آن ندارند. . او برای درک بهتر بزرگی این رقم، بد نیست بدانید که در صورت احتساب قیمت 50 هزار تومانی، می توان گفت که وزارت نفت 7.2 میلیارد تومان به شرکت های حفاری بدهکار است.
خادمی با اشاره به مشکلات شرکت های حفاری برای پرداخت هزینه های نگهداری و تعمیرات ناشی از اشتباه محاسباتی وزارت نفت، گفت: بسیاری از شرکت های حفاری در آستانه ورشکستگی هستند اما متأسفانه شرکت نفت به این موضوع توجه نمی کند. به همین دلیل برای رسیدگی به این موضوع با رئیس جمهور تماس خواهیم گرفت و نامه ای به رئیس جمهور و نسخه ای برای رئیس قوه قضائیه ارسال خواهیم کرد.
