برنامه دوم اصلاح طلبان پس از رد صلاحیت ها /علی باقری: بهتر بود اصلاح طلبان کاندیدا می شدند

بخش‌هایی از گفتگو با علی باقری از اعضای جبهه اصلاح‌طلبان را بخوانید.

قالیباف، حددادال و زاکانی; مأموریت اجباری همراهی/دولت و پایداری به سعید جلیلی/ شریان و صداوسیما پیوند خورد.

الویری: مسعود رجوی هم تایید شد اما رای نیاورد/ فریاد بزند به کجا رسیدیم!

موضوع برگزاری انتخابات سالم، آزاد، رقابتی و مشارکتی از سوی عالی ترین مقام کشورمان مورد توجه قرار گرفته است، اما نشانه های برگزاری چنین انتخاباتی در بررسی صلاحیت ها به چشم نمی خورد. نظر شما درباره اتفاقات سیاسی اخیر و بحث رد صلاحیت ها چیست؟

انتخابات حق مردم است، انتخابات جایی است که اراده مردم در نحوه حکومت و تعیین سرنوشت خود بیان می شود، بنابراین همانطور که قانون اساسی تاکید می کند، اجرای امور در جمهوری اسلامی باید بر اساس قانون اساسی باشد. انتخابات با این تعاریف، انتخابات باید مظهر و روح حاکمیت ملت و اراده ملت باشد. انتخابات باید بر اساس قانون، متعهد و وفادار به روحیه آزادی و دموکراسی در کشور برگزار شود. انتخابات نباید تحت سلطه هیچ طیف و گروهی باشد، اما باید پذیرفت که انتخابات مجلس ایران در دوره های اخیر با چالش هایی مواجه بوده است. در 4، 5 دوره گذشته، انتخابات مجلس (از مجلس ششم شروع می شود) انتخاباتی با حضور همه مردم و جریاناتی نبوده که معتقدند سیاست باید در چارچوب نظام و سیاست کشور انجام شود. در آن لحظه یک عکس حداقلی انتخاباتی با حضور حداقلی بازیگران گرفته شد. در همین حال، همانطور که انتخابات از روح اصلی خود دور شده، میزان مشارکت نیز افزایش یافته است. برای اولین بار در انتخابات مجلس یازدهم، مشارکت مردم به کمتر از 50 درصد (42 درصد) رسید. قبل از شروع فضای انتخاباتی سال 1402 تابلوهایی شکل گرفت که بر اساس آن گمانه زنی هایی در مورد آینده انتخابات صورت گرفت که از جمله این نشانه ها می توان به تغییراتی که در قانون انتخابات رخ داد و دامنه نظارت و افزایش دامنه قانونی آن اشاره کرد. فعالیت کاندیداها محدودتر از قبل بود. با توجه به شرایط 4 سال گذشته، این گمانه زنی ها انتظارات مثبتی را برای انتخابات آینده تعیین نکرد، به همین دلیل برخی از فعالان سیاسی در ایران برای ورود به عرصه انتخابات تردید کردند و اصلاح طلبان با حداقل کاندیداهای خود در انتخابات ثبت نام کردند. . . .

این در حالی است که دیدار رهبر انقلاب با اعضای شورای نگهبان و تاکید ایشان بر افزایش مشارکت در انتخابات تحلیل های متفاوتی را به همراه داشته است. این متغیر را چگونه ارزیابی می کنید؟

هیچ گمانه زنی مشخصی نمی توان داشت، زیرا جزئیات این جلسه و صحبت های مدیریت منتشر نشده است. وی از ابتدای سال جاری 4 ویژگی را برای برگزاری مطلوب انتخابات مطرح کرد که 2 مورد از این 4 پیشنهاد رقابت پذیری و مشارکت در انتخابات است. به عنوان یک قاعده کلی، اگر انتخابات به این شکل انجام می شد، باید عناوین بیشتری تصویب می شد، نیازهایی که تاکنون به آن توجه نشده است. اگر مسئولان انتخابات بخواهند به این معیارها پایبند باشند، باید منتظر تغییر اساسی در رسیدگی به وضعیت صلاحیت ها باشیم. البته برای شناخت این عدم قطعیت باید منتظر چشم اندازهای آینده و تحولات آتی باشیم.

فعالیت اصلاح طلبان در انتخابات کنونی نیز بحث های بسیاری را در پی داشته است. بسیاری از چهره های سرشناس و ژنرال های اصلاح طلب در انتخابات ثبت نام نکردند. معنای این عدم حضور سران اصلاح طلب چیست؟ طرفدار جریان اصلاحات هستید یا رد افزایش مدرک تحصیلی را فرصت از دست رفته می دانید؟

این موضوعی است که در زمان ثبت نام انتخابات در بین اصلاح طلبان مطرح و مطرح شد. در اردوگاه اصلاح طلبان دو نظر کلی وجود داشت. یک دیدگاه این بود که رفتار دولت در برگزاری انتخابات در گذشته سنجیده شده است، بنابراین دیگر امیدی به انتخابات نیست و اساسا باید از ورود به صحنه انتخابات خودداری کرد. در مقابل این دیدگاه، دیدگاه دومی وجود داشت که گرچه با جریان اول وجه اشتراک دارد، معتقد بود هزینه برگزاری انتخابات غیرمتعارف در کشور باید افزایش یابد. اگر قرار است انتخابات غیرمعمولی برگزار شود، همه کسانی که خود را واجد شرایط ورود به مجلس می‌دانند و معتقدند فکر و اندیشه دارند، باید در انتخابات داوطلبانه ثبت نام کنند. اگر فرصت رقابت دارند، باید ادامه دهند. اگر این کار را نکنند، اصلاح طلبان چیزی از دست نمی دهند. همچنین اراده و نگرش رهبران و برگزارکنندگان انتخابات زیر سوال رفته و در معرض قضاوت مردم قرار گرفته است.

شما جزو کدام یک از این گروه ها و گرایش های اصلاح طلب بودید؟

من یکی از کسانی هستم که نگاه دوم را دوست دارم. امروز هم تصور می کنم اگر اصلاح طلبان به ویژه چهره های شناخته شده اصلاح طلب در انتخابات شرکت می کردند به حقیقت نزدیکتر بود چرا که این مشارکت بر اساس روحیه اصلاح طلبی بود و منافع بیشتری برای جامعه داشت. یا به شرکت در انتخابات منجر می شد و با تایید این افراد مبارزه جدی ایجاد می شد و یا رد صلاحیت می شدند و عملا نمی توانستند در انتخابات شرکت کنند، اما متاسفانه اقلیتی از گروه ها و شخصیت های اصلاح طلب متقاعد شدند. منطق دوم و برای انتخابات ثبت نام کردند و بس…

طیفی از اصلاح طلبان که بر عدم تحرک تاکید دارند، نیاز به اصلاحات جامعه محور را مطرح کرده و می گویند باید به سمت آنچه جامعه می خواهد حرکت کرد. به نظر شما فعالان سیاسی باید از جامعه تبعیت کنند یا جامعه را دنبال و بهبود بخشند؟ حتی اگر قرار باشد از جامعه پیروی کند، از چه طیفی از جامعه پیروی کند؟

معتقدم جامعه محور بودن به معنای پیگیری مطالبات اقشار مختلف جامعه و گام برداشتن در این راستا است. اولاً من هیچ تناقضی بین این موضوع (جامعه محور) و شرکت در انتخابات نمی بینم، این نیست که شما در انتخابات شرکت کنید یا بر اساس دفاع از مطالبات گروه های مختلف، اساس فعالیت سیاسی را پایه گذاری کنید. اساسا شرکت در انتخابات یکی از مهم ترین راه های پیگیری مطالبات اجتماعی است. من این گزاره ها را علیه یکدیگر نمی بینم. از سوی دیگر، اظهاراتی وجود دارد که با اظهاراتی که برای جامعه بیان می شود متفاوت است. ممکن است مردم فرصت شرکت در انتخابات را نداشته باشند، بنابراین برخی از اکثریت جامعه پیروی می کنند و در انتخابات شرکت نمی کنند. به نظر من این دیدگاه هم اشتباه است. آنچه از یک نیروی سیاسی پیشرو متعهد به مصالح کشور انتظار می رود این است که منافع ملی مردم و کشور را تجزیه و تحلیل کند و بر اساس آنچه که این منافع فراهم می کند، سیاست سیاسی خود را دنبال کند. حتی اگر این سیاست مورد قبول اقشار مردم نباشد، وظیفه آنهاست که قشرهای جامعه را متقاعد کنند که در انتخابات و در این مسیر شرکت کنند. به نظر من این راه درست سیاست است. حتی اگر فرض کنیم جامعه به دلیل تجربیات قبلی تمایلی به حضور در انتخابات ندارد، یک نیروی سیاسی فعال و حرفه ای باید ابتدا تحلیل درستی از شرایط و چگونگی تحقق منافع ملی از طریق مشارکت داشته باشد و سپس بر این تحلیل تکیه کند. جامعه را متقاعد کند که مشارکت بیشتر، منافع پایدار کشور و جامعه را به واقعیت تبدیل می کند. به نظر من یک جنبش اجتماعی و سیاسی متعهد این ویژگی را دارد وگرنه پیروی از آنچه مردم می پندارند رسالت نیروی سیاسی نیست و نیروی سیاسی را به قطره ای در دریای مردم تبدیل می کند و پیشتازان را کنار می گذارد. از این قشر سیاسی

فرض کنیم روند فعلی رد صلاحیت در هیئت های نظارت و شورای نگهبان ادامه دارد. به نظر می رسد برخی از طیف های چپ سیاسی جز انتخابات برنامه خاصی ندارند. به غیر از انتخابات، اصلاحات در کدام وادی باید صورت گیرد؟ برنامه اصلاحی بعدی پس از رد صلاحیت ها چه می تواند باشد؟

شما باید این سوال را از افرادی بپرسید که از ابتدا برنامه انتخابات و میزان مشارکت رای دهندگان را نوشته اند. باید بگویند چه برنامه ای برای جبران این عدم حضور دارند. تصور من این است که فعالیت سیاسی در هیچ طیفی نباید صرفاً بر انتخابات متمرکز شود. جست‌وجوی مطالبات اجتماعی، توسعه فعالیت‌های مدنی، توسعه فعالیت‌های رسانه‌ای، نقد قدرت، تحلیل عملکرد حاکمیتی و غیره. اینها از دیگر فعالیت های سیاسی است که باید همواره در کنار طرح مشارکت در انتخابات ذکر شود. البته با توجه به اهمیت انتخابات و نقش راهبردی انتخابات در بهبود و اصلاح نظام تصمیم گیری کشور، حتی اگر انتخابات با رویکرد انقباضی از سوی دولت مواجه شود، اصلاح طلبان موظف هستند از سند انتخاباتی خودداری نکنند. از دستور کار خود هستند و همچنان بر لزوم برگزاری انتخابات آزاد و استاندارد اصرار دارند. تمام تلاش و قدرت باید برای اعمال فشار برای پاسخگویی به این تقاضا به کار گرفته شود. ما چاره ای جز اصرار بر لزوم برگزاری انتخابات استانداردی نداریم که بتواند بسیاری از مشکلات کنونی کشور را حل کند. عدم موفقیت در ارائه این مطالبه به ریاست جمهوری دلیلی بر حذف این موضوع از دستور کار یا کنار گذاشتن تلاش در این زمینه نیست. در کنار سایر کارهایی که می توان و باید انجام داد، توجه به موضوع انتخابات و تلاش برای برگزاری انتخابات آزاد و استاندارد در دستور کار اصلاح طلبان قرار گیرد.

۲۷۲۱۸