بازار؛ گروه آب و انرژی: ممنوعیت در صنعت پالایش کشور محدودیتی ندارد». ناصر عاشوری، دبیر انجمن صنایع پالایشی کشور، واگذاری 10 پالایشگاه در کشور به بخش خصوصی را مطرح می کند. وی می گوید: از آنجایی که این پالایشگاه ها یک ریال از دولت دریافت نمی کنند، مدیریت آنها باید توسط بخش خصوصی انجام شود، اما متاسفانه دولت جلوی آنها را نمی گیرد.
از سوی دیگر، آخرین گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که سازمان تامین اجتماعی، دولت (شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی)، اقدامات عدالتخواهانه و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) به ترتیب 45، 35، 11 و 8 درصد از حق کنترل و مدیریت صنعت پالایش نفت کشور را دارند و مشارکت بخش خصوصی در مدیریت صنعت مذکور صرفا 1 درصد
اما نه تنها پالایشگاه های کشور از دخالت دولت در امان هستند، بلکه بدهی های کلان دولت به آنها نیز کار آنها را با مشکل مواجه کرده است. آن طور که عاشوری می گوید: دولت تا پایان سال گذشته حدود 157 همات به پالایشگاه های کشور بدهکار بود اما بر اساس برآوردها احتمالا این میزان بدهی تا پایان نیمه اول امسال به بیش از 200 همات رسیده است.
متن کامل گفتگوی بازار با ناصر عشوری، دبیر اتحادیه صنایع پالایشگاهی کشور را می خوانید:
اینکه دولت بخواهد پالایشگاه ایجاد کند تصمیمی اشتباه و مغایر با اهداف کلی و سیاست ها و قوانین توسعه است. تا زمانی که نقش دولت در اقتصاد کاهش نیابد، موفقیتی در اقتصاد حاصل نمی شود و نمی توان انتظار اجرای پروژه هایی مانند پتروپالایشگاه شهید سلیمانی را داشت.
*دولت در زمینه هایی مانند بنزین و گازوئیل با نارضایتی شدید مواجه است. چرا با وجود این هیچ پیشرفتی در پروژه پتروپالایش شهید سلیمانی حاصل نشده است؟ این در حالی است که تقریباً دو سال و نیم از عمر دولت سیزدهم و فعالیت های آن می گذرد؟
اینکه دولت بخواهد پالایشگاه ایجاد کند تصمیمی اشتباه و مغایر با اهداف کلی و سیاست ها و قوانین توسعه است. زیرا طبق برنامه ششم و هفتم توسعه، دولت باید اقتصاد را به بخش خصوصی بسپارد. همانطور که در لایحه بودجه مشخص شده است، در این گونه پروژه ها دولت تنها می تواند 20 درصد از پروژه را سهامدار کند که پس از بهره برداری باید به بخش خصوصی واگذار شود. اما در عمل آنچه در حال رخ دادن است، گسترش دولت و افزایش مشارکت و مالکیت دولت و نهادهای شبه دولتی در اقتصاد است. متاسفانه باید گفت تا زمانی که این نظر در بدنه دولت وجود نداشته باشد، موفقیت جدی و اساسی در اقتصاد حاصل نمی شود و نمی توان انتظار تحقق چنین پروژه هایی را داشت.
*همانطور که اشاره کردید در سال های اخیر دخالت دولت در اقتصاد کاهش نیافته است. حتی آماری که اخیراً از سوی مرکز پژوهش های مجلس منتشر شده، نشان می دهد که تنها یک درصد از صنعت پالایشی کشور در اختیار بخش خصوصی و مابقی در اختیار دولت یا نهادهای شبه دولتی است.
ظاهر قضیه این است که 10 پالایشگاه موجود در کشور خصوصی هستند. اما در عمل شاهد دخالت دولت در تصمیمات و کار این پالایشگاه ها هستیم. متاسفانه با وجود تحویل این پالایشگاه، دولت دست از تلاش برنداشته و همچنان درخواست دستور و ممنوعیت در این مناطق را دارد. این در حالی است که این پالایشگاه ها بودجه دولتی دریافت نمی کنند و ظاهرا خصوصی شده اند.
تا پایان سال گذشته، دولت حدود 157 همات به پالایشگاه های کشور بدهکار بوده است. این میزان بدهی نه تنها تسویه نمی شود بلکه افزایش می یابد. بر اساس برآوردها، میزان بدهی عمومی ممکن است به بیش از 200 حمت رسیده باشد.
بدهی دولت به پالایشگاه های کشور چقدر است؟
تا پایان سال گذشته، دولت حدود 157 همات به پالایشگاه های کشور بدهکار بوده است. این میزان بدهی نه تنها تسویه نمی شود بلکه افزایش می یابد. بر اساس برآوردها، میزان بدهی عمومی ممکن است به بیش از 200 حمت رسیده باشد. البته برای اعلام رقم دقیق باید اجازه دهیم صورت های مالی پالایشگاه ها مشخص شود.
* با توجه به کسری بودجه پیش روی دولت، آیا راهکار دیگری برای تسویه بدهی ها تعیین شده است؟
برای پرداخت این حجم قابل توجه بدهی لازم است منابع مالی کافی در لایحه بودجه در نظر گرفته شود. البته پیشنهادهایی هم به دولت دادیم که بدهی ها را پرداخت کنند. اول اینکه دولت می تواند در ازای دریافت وام به پالایشگاه ها نفت خام بدهد یا مجوز فروش فرآورده های نفتی به آنها صادر کند. البته هنوز دولت پاسخی در این زمینه به ما نداده است اما با در نظر گرفتن شرایطی حدود 45 روز پیش مجوز فروش گاز مایع به پالایشگاه ها را صادر کرد.
بر اساس آخرین آمار، تولید بنزین در کشور بین 110 تا 111 میلیون لیتر در روز است و تولید و مصرف بنزین در نقطه سربه‌سر قرار دارد. اما بدون شک این وضعیت پایدار چندان دوام نخواهد آورد و دیر یا زود دوباره با مشکل کمبود بنزین مواجه خواهیم شد.
*تابستان امسال شاهد رکورد مصرف بنزین متوالی بودیم. فکر می کنیم این معضل نارضایتی تا کی ادامه داشته باشد و آیا امیدی به حل آن وجود دارد؟
بر اساس آخرین آمار، تولید بنزین در کشور بین 110 تا 111 میلیون لیتر در روز است و تولید و مصرف بنزین در نقطه سربه‌سر قرار دارد. اما بدون شک این وضعیت پایدار چندان دوام نخواهد داشت و دیر یا زود دوباره با مشکل کمبود بنزین مواجه خواهیم شد. زیرا هر ساله تعداد زیادی خودرو بدون اسقاط خودرو به کشور اضافه می شود. از سوی دیگر خودروسازان خودروهای خود را اصلاح نکرده اند و مصرف خودروهای داخلی همچنان دو برابر استاندارد جهانی است. این مشکلات در حالی رخ می دهد که پالایشگاه های کشور دیگر توان تولید بنزین بیشتر را ندارند. در چنین شرایطی، وضعیت کسری بودجه سال به سال بدتر می شود.
البته در حال حاضر 13 پروژه نیمه تمام در صنعت پالایش کشور وجود دارد که تکمیل و بهره برداری از آنها می تواند به تولید برخی محصولات کمک کند. میزان پیشرفت این پروژه ها متفاوت است. به عنوان مثال تکمیل پروژه مهر در خلیج فارس ظرفیت تولید بنزین را تا حدودی افزایش می دهد. البته این پروژه 43 تا 45 درصد پیشرفت داشته و بهره برداری کامل از آن در بهترین شرایط بین 1 تا 1.5 سال به طول می انجامد.
