ایران درگیر اعتراضات و بحران مهاجرت پرستاران؛ آینده تاریک نظام سلامت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، امروز در ایران روز پرستار است. در ایران وضعیت پرستاران و آمار پرستاران به گونه ای است که تعداد پذیرش در دانشگاه پرستاری زیاد است، اما از سوی دیگر کشور از مهاجرت پرستار و کمبود پرستار رنج می برد. افزایش تعداد پذیرش در دانشکده های پرستاری و در عین حال مواجهه با کمبود نیروی پرستاری در داخل کشور، به راستی نشان دهنده یک شکاف ساختاری است. از سوی دیگر، نظام آموزشی کشور پرستاران زیادی را تربیت می کند. اما شرایط اقتصادی، سطح حقوق، نبود امنیت شغلی و همچنین نبود امکانات و شرایط مطلوب رفاهی، پرستاران را به مهاجرت سوق می دهد. به عبارت دیگر، اگرچه توانمندی‌های آموزشی و تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته افزایش یافته است، اما به دلیل نبود سیاست‌های کارآمد برای حفظ پرستار، در نهایت کشور با کمبود جدی نیروی پرستاری مواجه خواهد شد.

این مشکل به شرایط اقتصادی محدود نمی شود، ابعاد اجتماعی و سیاسی نیز در این تصمیم گیری ها دخالت دارند. به عنوان مثال فشار کاری زیاد، شیفت های طولانی مدت و گاهی اوقات شرایط ناعادلانه انگیزه پرستاران را برای کار در کشور کاهش می دهد و به دنبال فرصت های بهتر و رفاه بیشتر در کشورهای دیگر است. کشورهایی که تقاضای زیادی برای پرستار دارند و شرایط کاری و مزایای شغلی بهتری را ارائه می دهند، مقاصد جذابی برای این نیروها هستند.

در حالی که بحران کمبود پرستار در ایران روز به روز عمیق تر می شود، دولت همچنان به اجرای سیاست های ناکارآمدی ادامه می دهد که نتوانسته نیازهای واقعی پرستاران را برآورده کند. در حالی که مشکلات اقتصادی و فشارهای روانی بر دوش پرستاران سنگینی می کند، بسیاری از این نیروهای حیاتی ترجیح می دهند کشور را ترک کنند و به دنبال زندگی و کار در شرایط بهتر باشند. این در حالی است که کمبود پرستار و مهاجرت دسته جمعی آنان به خارج از کشور نه تنها کادر درمانی کشور را تحت فشار شدید قرار داده است، بلکه خدمات درمانی و سلامت عمومی را در جامعه تضعیف کرده است.

بحران مهاجرت پرستار: از دست دادن کارگران ماهر

ایران در حال حاضر با موج فزاینده مهاجرت پرستاران از کشور به دلیل عدم حمایت های لازم و شرایط اسفناک کاری مواجه است. این مهاجرت ها به معنای از دست دادن متخصصان ارزشمندی است که سال ها را برای آموزش و تجربه خود اختصاص داده اند. در جامعه ای که به سمت جمعیت سالمند پیش می رود، فقدان پرستاران آموزش دیده برای مراقبت از سالمندان و بیماران به یک چالش جدی تبدیل شده است. مهاجرت این نیروها دسترسی به مراقبت های پزشکی به ویژه برای اقشار ضعیف تر را محدود کرده و فشار بر پرسنل پزشکی باقی مانده را چندین برابر افزایش داده است.

این بحران نشان دهنده ضعف دولت در مدیریت منابع انسانی و بی توجهی به اهمیت پرستار در سلامت جامعه است. نظام بهداشت و درمان ایران با اتکای ناکارآمد به پرستاران مبتدی و دانشجویان پرستاری که تجربه کافی ندارند، تلاش می کند این خلاءها را پر کند. اما این رویکرد موقت و کوتاه مدت جایگزین مناسبی برای کارکنان متخصص نیست.

اعتراض پرستاران و عدم پاسخگویی دولت

اعتراضات و مطالبات پرستاران برای دستمزد مناسب و شرایط کاری بهتر سالهاست که نادیده گرفته شده است. حقوق و مزایای فعلی پرستاران با حجم کاری و فشارهای جسمی و روحی که متحمل می شوند مطابقت ندارد. دولت با نادیده گرفتن این مطالبات نشان داد که درک درستی از نیازهای کادر درمانی ندارد و با اتخاذ سیاست های نامناسب نسبت به پرستاران بی توجهی کرده است.

کم بودن حقوق و نوسانات پرداختی به گونه ای است که پرستاران با وجود فعالیت شبانه روزی و مواجهه با بیماری ها و شرایط وخیم نمی توانند معیشت روزانه خود را تضمین کنند. این شرایط نیروی کار پرستاری را به سمت ترک شغل یا مهاجرت سوق می دهد و بار دیگر نشان می دهد که دولت در مدیریت رفاه این قشر حیاتی ناتوان است.

سیاست های ناکارآمد برای جذب و حفظ پرستاران

رویکردهای دولت برای جذب و حمایت از پرستاران فاقد بینش و آینده نگری است. این سیاست های نادرست و ناکافی به جای ایجاد انگیزه های لازم برای دوام نیروها، فقط فشار بیشتری را بر نیروها وارد کرده است. کمبود بودجه و سوء مدیریت در تخصیص منابع به بخش بهداشت و درمان مشکلات را بیشتر کرده است.

به نظر می‌رسد تا زمانی که دولت تغییری اساسی در نگرش و سیاست‌های خود ایجاد نکند و نیازهای جامعه پرستاری را به درستی تشخیص ندهد، این بحران نه تنها ادامه خواهد داشت، بلکه با افزایش جمعیت سالمندان و نیاز به درمان بیشتر، عمیق‌تر خواهد شد. خدمات

چشم انداز اقدامات مقابله با بحران پرستاری

با توجه به آینده ای که جمعیت ایران رو به پیری است و نیاز به خدمات مراقبتی افزایش یافته است، دولت باید با اصلاح سیاست های حمایتی و تخصیص منابع کافی از پرستاران حمایت کند. ایجاد مشوق های معیشتی و رفاهی برای پرستاران، کاهش فشار کاری و تامین امنیت شغلی تنها بخشی از اقدامات لازم است. حمایت قانونی و افزایش منزلت اجتماعی پرستاران، اصلاح نظام حقوق و دستمزد و ایجاد شرایط مناسب کاری از دیگر اقداماتی است که می تواند به حفظ این نیروی حیاتی کمک کند.

اکنون زمان آن فرا رسیده است که دولت با تصمیمات قاطع و حمایت واقعی به بحران پرستاری پایان دهد و زمینه ای برای بهبود سلامت کلی جامعه فراهم کند. بی توجهی به این بحران به معنای ضربه جبران ناپذیری به سلامت جامعه است و دولت باید مسئولیت آن را بپذیرد و پاسخگوی عواقب آن باشد.

جدول زیر شامل کشورهایی است که پرستاران ایرانی به آنها مهاجرت می کنند. در این جدول دلایل مهاجرت پرستاران به هر کشور و تفاوت حمایت آن کشورها از پرستاران نسبت به ایران آورده شده است:

کشورهای مقصد اغلب حمایت های مالی و اجتماعی گسترده تری را به پرستاران خود ارائه می دهند. بسیاری از کشورهای مقصد به پرستاران امکاناتی برای پیشرفت حرفه ای و تحصیلی، بیمه و اقامت دائم ارائه می دهند.

از سوی دیگر، در ایران حقوق کمتر، حمایت آموزشی و خدمات محدود و برنامه های ارتقای شغلی کافی وجود ندارد.

این تفاوت در حمایت ها و تسهیلات، دلیل اصلی مهاجرت پرستاران ایرانی به کشورهای دیگر است و ضرورت بازنگری در سیاست های اشتغال و حمایتی دولت را نشان می دهد.

در پایان شایان ذکر است: افزایش پذیرش دانشجوی پرستاری در ایران نتوانسته کمبود نیروی پرستاری را جبران کند. زیرا بسیاری از پرستاران به دلیل شرایط نامناسب کاری و قانونی چاره ای جز مهاجرت به کشورهای دیگر ندارند. سیاست های حمایتی ناکارآمد و عدم توجه به مطالبات پرستاران این قشر حیاتی را مجبور به ترک کشور کرده و آینده نظام سلامت ایران را به خطر انداخته است.