انرژی یک کالای اقتصادی است اگر همه تحریم ها برداشته شود، مشکل ناهماهنگی حل نمی شود

بازار؛ گروه آب و انرژی: نگرانی ها در مورد آینده پارس جنوبی که بسیاری آن را شاهرگ حیات کشور می دانند، روز به روز بیشتر می شود و آینده گاز کشور را در وضعیت اضطراری قرار داده است. این میدان گازی که گفته می شود حدود 70 درصد گاز کشور و نیمی از برق کشور را تامین می کند، بر اساس پیش بینی های انجام شده در سال 1404 بسیاری از ظرفیت خود را از دست خواهد داد.

سیدهاشم اورعی رئیس اتحادیه انجمن های انرژی ایران در نشست خبری با اشاره به افت فشار در میدان گازی پارس جنوبی گفت: فشار چاه در این میدان در 20 سال گذشته از 5200 PSI به 3500 PSI رسیده است و ما نشسته ایم و این افت فشار را تماشا می کنیم.

به گفته این کارشناس حوزه انرژی، با ادامه این روند، پیش بینی می شود از سال 1404 به دلیل افت فشار در حوزه، هر سال یک فاز از تولید پارس جنوبی کاسته شود.

بحران فزاینده عدم تعادل گاز در ایران

وی با بیان اینکه شاهد روند فزاینده بحران کمبود گاز هستیم و سال به سال بر میزان کمبود گاز افزوده می شود، گفت: کمبود و کمبود گاز یک وضعیت اضطراری است، اما متأسفانه مسئولان نسبت به این وضعیت و شدت بحران بی اطلاع هستند، زیرا روند رسیدگی ها عزم جدی برای حل چالش های پیش رو را نشان نمی دهد.

اوره ای با اشاره به قطعی گاز در زمستان سال گذشته ادامه داد: در سال 1401 کل کشور با کمبود گاز مواجه بود اما با جایگزینی سوخت مایع در نیروگاه ها و صنایع تلاش شد تا در بخش خانگی دچار مشکل نشود. اما در شهرستان تربت جام با یخبندان 24 ساعته در این شهر و قطعی گاز مواجه هستیم.

وی ادامه داد: در اوج تقاضای گاز در زمستان سال گذشته، تولید گاز از پارس جنوبی به طور تقریبی 700 میلیون مترمکعب بود و در واقع از یک میلیارد مترمکعب تولید گاز غنی کشور، روزانه 700 میلیون مترمکعب از پارس جنوبی در اوج مصرف برداشت می شد. این شکل نشان دهنده نقش بسیار مهم این حوزه مشترک از نظر اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی است.

طرح هایی که روی کاغذ ماندند

اوری با تاکید بر لزوم حفظ تولید فعلی گفت: علاوه بر طرح مهم افزایش فشار در پارس جنوبی که نیاز به اجرایی شدن دارد، در دولت سیزدهم حفاری 35 حلقه چاه جدید برای حفظ تولید در دستور کار قرار گرفت اما متاسفانه این مهم روی کاغذ ماند و با گذشت نیمی از عمر دولت هنوز اجرایی نشده است.

وی ادامه داد: امروز برای حفاری چاه های جدید برای حفظ تولید دیر شده است و در حال از دست دادن زمان و همچنین افزایش فشار در میدان هستیم.

رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران با بیان اینکه کاهش تولید پارس جنوبی نیاز به یک تصمیم عاجل و اساسی دارد، گفت: افت فشار به معنای کاهش تولید و کاهش تولید از پارس جنوبی به معنای کاهش تولید گاز در میدانی است که 70 درصد تولید گاز کشور به آن وابسته است.

وابستگی به گاز یک اشتباه استراتژیک دولت هاست

اما در شرایطی که سیاست های نادرست آینده پارس جنوبی را تهدید می کند، خبری از تنوع بخشی در سبد انرژی کشور نیست.

مدیر دانشکده مهندسی برق شریف می گوید: قرار دادن همه تخم مرغ ها در یک سبد و عمل به گونه ای که 75 درصد انرژی کشور به گاز وابسته باشد یک اشتباه راهبردی بود و باید سبد انرژی متنوع ایجاد می کردیم.

وی افزود: در شرایط عادی 92 درصد تولید برق کشور با مصرف گاز طبیعی انجام می شود. به عبارت دیگر، با برجستگی حداکثری نیروگاه های حرارتی در تامین برق، تشدید عدم تعادل و کمبود گاز در بخش گاز خود را نشان نخواهد داد، بلکه در آینده در تامین برق کشور نیز با مشکل مواجه خواهیم شد.

حتی اگر تحریم ها برداشته شود، مشکل ناهماهنگی حل نمی شود

بسیاری از مسئولان مشکلات نارضایتی کنونی را به تحریم ها مرتبط می کنند. اما رئیس اتحادیه انجمن های انرژی ایران نظر دیگری دارد و مدیریت ناکارآمد را بزرگترین عامل عدم تعادل انرژی می داند.

مشکل امروز ما به دلیل کمبود دانش فنی یا تحریم نیست، یعنی اگر امروز همه تحریم ها برداشته شود، به دلیل اشتباهات مدیریتی و رویکردهای غلط، مشکلات حل نمی شود.

وی در تشریح ادعای خود گفت: مشکل امروز ما به دلیل کمبود دانش فنی یا تحریم نیست، هرچند این عوامل تاثیرگذار هستند، اما مشکل اصلی بحث مدیریت است؛ اما مشکل اصلی این است که ما در این زمینه مشکل داریم. یعنی اگر امروز همه تحریم ها برداشته شود، به دلیل اشتباهات مدیریتی و رویکردهای غلط، مشکلات حل نمی شود. پس ابتدا باید بپذیریم که راه را اشتباه رفته ایم و سپس به فکر حل مشکلات باشیم.

وی با بیان اینکه جستجوی راه حل های کوتاه مدت یکی از اشتباهات مدیریتی در ایران است و با تاکید بر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، گفت: دولت به تنهایی نمی تواند مشکلات را حل کند، اگر کار را به بخش خصوصی واقعی بسپارید و از ظرفیت بخش خصوصی درست استفاده کنید، بسیاری از پروژه ها به اتمام می رسد، اما اگر بخواهید صبر کنید تا بودجه تامین شود و بعد شروع به کار کنید، زمان را از دست می دهیم.

وی افزود: اینکه وزیر نفت می گوید من به 80 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارم تا در بخش گاز و سایر بخش ها کارهای لازم را انجام دهم نشان دهنده نگاه دولت است. در حالی که وزیر نباید منتظر تامین اعتبار باشد، باید از طرق مختلف به دنبال منابع باشد.

رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران با انتقاد از نگاه کوتاه‌مدت و جستجوی راه‌حل‌های کوتاه‌مدت در دولت‌های مختلف، گفت: در 20 سال گذشته همواره کار از دولتی به دولت دیگر موکول شده است و امروز با انباشته شدن مشکلات در حوزه انرژی به‌ویژه در حوزه گاز مواجه هستیم و اگر اقدامات عاجل و اساسی را در شرایط بحرانی امروز انجام ندهیم، وضعیت بحرانی امروز خواهد بود.

وی همچنین گفت: مدیران ما در توزیع ثروت متخصص هستند نه در تولید و تولید ثروت.

رشد 12 درصدی مصرف گاز بدون رشد تولید ناخالص ملی

اوری در بخشی دیگر از سخنان خود به وضعیت رو به رشد مصرف انرژی در کشور اشاره کرد و افزود: سالانه تقاضای مصرف گاز کشور به طور متوسط ​​10 تا 12 درصد افزایش می یابد، اما رشد تولید ناخالص داخلی در سال های اخیر تقریباً صفر بوده است و این بدان معناست که رشد مصرف منجر به رشد اقتصادی نشده است. یعنی در جای مناسب مصرف نکرده ایم.

وی ادامه داد: با نگاه به صنعت نیازمند توسعه اقتصادی هستیم و توسعه صنعتی نیز نیازمند تامین انرژی است، اگر شاهد کاهش تولید گاز و افزایش عدم تعادل باشیم، توسعه کشور متوقف می شود.

با توجه به آزاد نگه داشتن قیمت انرژی، اکنون دهک دهم که بیشترین درآمد را در کشور دارد، بین 30 تا 32 برابر دهک اول از یارانه انرژی بهره مند می شود.

رئیس اتحادیه انجمن های انرژی ایران خاطرنشان کرد: بدون تامین انرژی نمی توانیم نیازهای توسعه ای آینده را تامین کنیم و بدون توسعه صنعتی به رشد اقتصادی نخواهیم رسید و اگر روند موجود را اصلاح نکنیم در یک چشم به هم زدن بدون دستیابی به اهداف به پایان برنامه هفتم خواهیم رسید.

وی افزود: یکی از مشکلات ناشی از ساختار ضعیف در بخش انرژی این است که با آزاد نگه داشتن قیمت انرژی، اکنون دهک دهم که بیشترین درآمد را در کشور دارد، بین 30 تا 32 برابر دهک اول از یارانه انرژی بهره مند می شود. این آمار نشان می دهد که قیمت پایین انرژی در ایران مصداق بارز بی عدالتی اجتماعی است.

اوره ای در بخشی دیگر از سخنان خود با تاکید بر واقعی بودن قیمت انرژی در ایران گفت: انرژی مانند هندوانه یک کالای اقتصادی است. اما متأسفانه دولت ها همیشه برای خرید محبوبیت برای این محصول پول خرج می کنند و حاضر نیستند بار تعیین قیمت ها را بپذیرند.

وی با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا وزارت نفت و نیرو متولی توزیع یارانه یا حمایت از اقشار کم درآمد جامعه نیست، تصریح کرد: برخلاف آنچه نشان داده می شود مردم در مصرف بالای انرژی مقصر نیستند، زیرا اگر امروز مردم به درستی از انرژی استفاده نمی کنند به دلیل سیاست های دولت است که تفکر جامعه را شکل داده است.

رئیس دانشکده مهندسی برق دانشگاه شریف با تاکید بر اینکه باید واقعیت را در حوزه انرژی به مردم بگوییم، افزود: مسئولان وزارت نیرو تاکید دارند که تا پایان برنامه هفتم توسعه، عدم تعادل برق به صفر می رسد. برای رسیدن به این هدف باید حداقل 35 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه شود. برای درک بزرگی این عدد باید بدانید که این ظرفیت تقریبا معادل نیمی از ظرفیت تولید برق کشور است. رسیدن به چنین هدفی غیر ممکن است.