طالبان فهرست کتاب‌های ممنوعه ایرانی را منتشر کرد: فروش کتاب‌های مرتضی مطهری و علی شریعتی ممنوع است.
این روزها آتش سوزی بدون دود در افغانستان شروع شده که هیچکس متوجه آن نمی شود. اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، دیگر اثری از داستان، شعر و حتی کتاب در این کشور باقی نمی ماند.
به گزارش فرهیختگان، ممنوعیت کتاب و نشر از سوی طالبان به نمایشگاه کتاب تهران هم رسید. در سال 1402 پس از روی کار آمدن امارت اسلامی در افغانستان، حضور ناشران کشور با «اما» و «اگر» همراه شد و برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران با ممیزی های زیادی از سوی طالبان مواجه شدند و برخی از ویراستاران اجازه حضور در نمایشگاه کتاب تهران را نداشتند. شرکت کنند. در نمایشگاه کتاب امسال هیچ ناشر افغانی حضور نداشت.
فهرست منتشر شده از کتاب های ممنوعه شامل 400 عنوان و موضوعی مانند حکمرانی مدرن، آزادی های سیاسی و کثرت گرایی مذهبی و همچنین کتاب هایی است که موضوعاتی مانند دموکراسی و حقوق شهروندی را در بر می گیرد. «شریعتی»، «مطهری» و حتی «آوینی» در فهرست کتاب های توقیف شده از سوی طالبان قرار دارند. هر کتابفروشی و کتابخانه ای که این کتاب ها را دارد باید آنها را جمع آوری کند و اگر این اتفاق نیفتد جریمه می شود.
البته در نگاه اول می شد فهمید که فقط کتاب های سیاسی و مذهبی ممنوع است، اما جالب است بدانید که این فهرست شامل ادبیات و شعر نیز می شود، نام برخی از شاعران و نویسندگان افغانستانی که در ایران نیز کتاب منتشر کرده اند. در این لیست قابل مشاهده است.
محمدعلی که سابقه کتابفروشی در افغانستان را دارد و در حال حاضر در دانشگاه مشغول به تحصیل است، این الگوی نگاه به کتاب را نتیجه به قدرت رسیدن طالبان می‌داند و می‌گوید: «در ابتدای حضور طالبان می‌دانستند که این اتفاقات می‌افتد، اما خودشان این مدل را ارائه کردند که ما کاری به کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها نداریم و همان قوانین قبلی اجرا می‌شود، اما حالا این ممنوعیت هر روز مدل را تغییر می‌دهد و کتاب‌های بیشتری اضافه می‌شود.
پس از اعلام این خبر، رسانه های مرتبط با افغانستان با انتشار گزارش های مختلفی نوشتند که طالبان دستور فروش این کتاب ها را داده و از کتابفروشی ها خارج شده اند. در ماه می امسال 100 عنوان کتاب در لیست ممنوعه طالبان قرار داشت و اعلام شد که کتابفروشان و کتابخانه ها باید قفسه های خود را از این کتاب ها خالی کنند. حالا پس از 6 ماه این فهرست به 400 عنوان رسیده است و باید دید تا پایان سال چه کتاب هایی به این فهرست اضافه می شود.
سال هاست که ایران و افغانستان به دلیل زبان مشترک در زمینه نشر با یکدیگر همکاری می کنند و کتاب های ایرانی در افغانستان وجود دارد.
به گفته فعالان کتاب و نشر که در افغانستان حضور دارند، این کشور تا سال 2000 تحت محدودیت های زیادی قرار داشت، از جمله اینکه طالبان تا سال 1995 بر کشور حکومت می کردند و قبل از آن مردم جنگ های داخلی را تجربه کرده بودند، بنابراین به دلیل ناآرامی های سیاسی و سانسور شدید طالبان، کتابفروش و ناشر به معنای واقعی وجود نداشت. در آن زمان طالبان کتاب های به اصطلاح ممنوعه را بر اساس فهرست کتاب های تولیدی که از مراکز دولتی دریافت کرده بودند، سوزاندند. در این شرایط امکان توسعه صنعت گرافیک و نشر وجود نداشت. از سوی دیگر، ناشران خصوصی هرگز حاضر به سرمایه گذاری در این زمینه نشدند. پس از سال 2000 عواملی مانند آزادی بیان، رعایت قانون کپی رایت و سایر قوانین حمایت کننده از مالکیت معنوی ناشران باعث شد تا ناشران به نیازهای جوانانی که در فضای باز وارد دانشگاه شده بودند و همچنین مطالعه برای سرگرمی پاسخ دهند. در مجموع قبل از بازگشت طالبان، با وجود همه مشکلات اقتصادی و ادامه ناآرامی های سیاسی، انتشارات خصوصی در افغانستان فعالیت می کردند و وضعیت به تازگی به ثبات رسیده بود، اما وضعیت کنونی و مواجهه مجدد با طالبان، مشکلاتی را در این کشور ایجاد کرده است. منطقه برای ضرب
ممنوعیت کتاب و نشر توسط طالبان به نمایشگاه کتاب تهران هم رسید. در سال 1402 پس از روی کار آمدن امارت اسلامی در افغانستان، حضور ناشران کشور با «اما» و «اگر» همراه شد و برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران با ممیزی های زیادی از سوی طالبان مواجه شدند و برخی از ویراستاران اجازه حضور در نمایشگاه کتاب تهران را نداشتند. شرکت کنند. در نمایشگاه کتاب امسال هیچ ناشر افغانی حضور نداشت.
برخلاف اعلام طالبان مبنی بر اینکه این کتاب ها کتاب های دینی یا سیاسی هستند، کتاب هایی در حوزه ادبیات نیز وجود دارد و دولت طالبان در سال های اخیر ممنوعیت های حوزه ادبیات را افزایش داده تا در طالبان حضور داشته باشد و جدی است. نظارت بر این منطقه در گذشته کتاب های بسیاری از نویسندگان ایرانی در حوزه داستان و شعر به افغانستان می آمد و با استقبال زیادی مواجه می شد اما در شرایط کنونی ورود کتاب های این حوزه با دقت بیشتری انجام می شود.
یک ناشر افغانستانی که سال هاست در کابل کتابفروشی دارد، معتقد است که شرایط فروش کتاب به گونه ای است که مجبور است کتابفروشی خود را ببندد، زیرا نمی تواند هزینه های خود را تامین کند.
او که می‌خواهد نامش فاش نشود، می‌گوید: اگر فهرست کتاب‌های جدید را ببینید، متوجه می‌شوید که شرایط چاپ کتاب چگونه است، شرایط چاپ کتاب در افغانستان به روزهای خوبی رسیده بود، اما باز هم با قوانین سخت‌گیرانه‌ای که حتی در زندان هم راهی برای ادامه نداریم، خیلی ها تصمیم گرفته اند کتابفروشی هایشان را ببندند، چون کتاب نمی فروشند و از طرفی هر روز باید درگیر جمع آوری کتاب هایی باشند که از ایران یا دیگران رسیده است! کشورها و دولت آنها را جمع آوری می کند.
این روزها آتش سوزی بدون دود در افغانستان شروع شده که هیچکس متوجه آن نمی شود. اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، دیگر اثری از داستان، شعر و حتی کتاب در این کشور باقی نمی ماند.
