با پیشرفت جامعه به سمت سالمندی، بیماری های ناشی از سالمندی نیز در جامعه افزایش می یابد. یکی از این بیماری ها زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر است. بیماری متاثر از اختلال در عملکرد ذهنی بیمار که باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد روزانه او و خانواده او می شود. به گفته دکتر مصطفی الماسی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در خصوص بیماری آلزایمر، این بیماری نوعی اختلال عملکرد مغزی است که در نتیجه، اندازه مغز کوچکتر و مغز بیمار می شود کار می کند. به تدریج بدتر می شود. این بیماری شایع ترین نوع زوال عقل است.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه هر پنج سال و نیم یکبار احتمال ابتلا به آلزایمر در افراد دو برابر می شود، خاطرنشان کرد: عوامل متعددی در بروز آلزایمر موثر است که اولین و مهمترین آنها سن بودن وی با تاکید بر اینکه تا 30 سال آینده شیوع زوال عقل در جهان به 130 میلیون نفر می رسد، درباره آمار کشورمان در این زمینه می گوید: آمار دقیقی در ایران وجود ندارد اما بین 400 تا 500 هزار نفر تخمین زده می شود. افراد مبتلا در ایران دچار زوال عقل هستند.» به گفته دکتر الماسی، با افزایش سن، بروز آلزایمر نیز افزایش می یابد و هر پنج سال و نیم، احتمال بروز آلزایمر در افراد دو برابر می شود. این مقدار در دهه ششم زندگی به 2 درصد جمعیت می رسد و در 85 سالگی به 30-40 درصد می رسد.
اما به گفته کارشناسان، به نظر می رسد فرهنگ سازی در مورد این بیماری می تواند تا حد زیادی از مشکلات مربوط به آن بکاهد. تصور اینکه فرد مبتلا به زوال عقل مرده متحرک تلقی شود و استقلال عمل در جنبه های مختلف زندگی از او سلب شود، می تواند اثرات منفی برای افراد مبتلا به زوال عقل داشته باشد.
در عین حال با رویکرد توانمندسازی و توانبخشی می توان استقلال این افراد را حفظ کرد و از تحمیل هزینه های بالای معلولیت و بستری به مراکز مراقبتی جلوگیری کرد. به گفته متخصصان مغز و اعصاب، بر اساس مطالعات، علت زوال عقل آلزایمر به طور دقیق مشخص نیست، اما عوامل متعددی در ظاهر آن دخالت دارند و اولین و مهمترین آن افزایش سن است. بنابراین سالمندی مهمترین عامل خطر ابتلا به آلزایمر است.
دکتر الماسی در تشریح علل بیماری آلزایمر می گوید: یکی دیگر از عواملی که در بروز این بیماری نقش دارد و در طول زندگی می توان به آن دست یافت و آن را اصلاح کرد، کارکردها و اندوخته های شناختی افراد است که از جمله ذخایر شناختی افراد میزان آن در نظر گرفته می شود. آموزش، مهارت ها، یادگیری زبان های دیگر، خواندن، تحقیق، تعاملات اجتماعی، بازی های فکری، نوشتن، نقاشی و فعالیت های دیگر.
سبک زندگی سالم، پرهیز از مصرف چربی‌های ترانس یا غیراشباع، خوردن رژیم غذایی مدیترانه‌ای سرشار از سبزیجات و میوه‌ها، انجام فعالیت بدنی کافی و توانمندسازی شناختی از جمله عواملی هستند که بر عملکرد مغز تأثیر مثبت دارند. ورزش و فعالیت بدنی از بیماری های قلبی عروقی جلوگیری می کند و از شروع زودهنگام بیماری آلزایمر جلوگیری می کند.
