اطلاعیه مهم سازمان هواشناسی در خصوص سانحه بالگرد زیسی

انجمن هواشناسی کشور اعلام کرد: بر اساس بررسی های علمی هیچ گونه موج کوهی که به بالگرد شهید رئیس جمهور آسیب وارد کرده باشد وجود نداشته است.

انجمن هواشناسی کشور برای اطلاع از شرایط لازم و چگونگی شکل گیری امواج کوهستانی و نقش احتمالی آن در سقوط بالگرد، اطلاعیه ای درباره شرایط جوی و احتمال تشکیل امواج کوهستانی صادر کرد. رئیس جمهور فقید ایران که اخیراً از سوی برخی کارشناسان در رسانه ها مطرح شده است، توضیحات زیر را ضروری می داند.

برای تشکیل امواج کوهستانی که به آن امواج “لی” یا امواج باد ثابت نیز می گویند، چندین شرایط خاص در جو مورد نیاز است:

باد نسبتاً قوی و دائمی که به سمت کوه ها یا موانع زمینی می وزد. تعیین حداقل سرعت باد برای ایجاد امواج خطرناک کوهستانی برای هلیکوپتر دشوار است زیرا به عوامل زیادی از جمله نوع هلیکوپتر، تجربه خلبان، شرایط آب و هوایی خاص و ویژگی های کوه بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، هنگامی که سرعت باد به 20 تا 30 گره یا بیشتر (22 تا 33 مایل در ساعت) می رسد، امواج کوه می تواند برای هلیکوپترها خطرناک باشد.

شکل بادگیر باید عمود بر جهت کوه یا با زاویه کمی نسبت به آن باشد. شیب های تندتر باعث می شود که موانع به راحتی موج بزنند.

پایداری اتمسفر پایداری عمودی توده هوا به این معنی است که لایه های هوا به طور ناگهانی با ارتفاع مخلوط نمی شوند، مانند وارونگی دما. پایداری جوی به حفظ امواج در هنگام عبور از سد کوه کمک می کند.

رطوبت رطوبت کم ترجیح داده می شود، زیرا ابر و بارش می تواند امواج را تغییر دهد.

عوامل دیگری نیز ممکن است نقش داشته باشند، مانند ساختار عمودی دما و فشار اتمسفر. اگر همه این شرایط رعایت شود، امواج کوه می تواند در ارتفاعات مختلف بالای کوه یا مانع ایجاد شود و باعث ناهمواری و تلاطم شود که می تواند در عملیات هوانوردی، به ویژه هنگام پرواز در سطوح پایین جو خطرناک باشد.

در حادثه بالگرد حامل رئیس جمهور در 30 اردیبهشت 1403، بررسی میدان باد در سطوح پایینی ارتفاع پرواز هلیکوپتر نشان می دهد که در ارتفاع 850 میلی بار، حدود 1500 متر از سطح دریا، باد می وزد. سرعت بسیار پایین بوده و در زمان وقوع حادثه و ساعات قبل و بعد از آن سرعت باد در این سطح کمتر از 10 گره (پنج متر بر ثانیه) بوده است.

همچنین بررسی میدان باد در سطح 700 میلی‌بار در حدود سه کیلومتر بالاتر از سطح دریا با استفاده از داده‌های تحلیل مجدد نشان می‌دهد که سرعت باد در این سطح با توپوگرافی منطقه برای تشکیل امواج کوه چندان مناسب نیست. و سرعت باد 20 گره یا کمتر است. از سوی دیگر، داده های رادیوسوندی ایستگاه فرودگاه تبریز در ساعت 12 ظهر به وقت گرینویچ، نزدیک ترین زمان داده های رصد جوی فوقانی در زمان وقوع حادثه، سرعت باد را بین 15 تا 20 نات و جو را ثبت کردند. شرایط پایدار را نشان نمی دهد (شرط لازم برای تشکیل امواج کوه).

بنابراین بر اساس داده‌های تحلیل مجدد و داده‌های مشاهده‌ای، در زمان وقوع حادثه و ساعات قبل و بعد از حادثه، به دلیل نبود شرایط لازم، احتمال تشکیل امواج کوهستانی با شدتی وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد هلیکوپتر شود. تصادف بر خلاف نظرات اخیر منتشر شده در برخی رسانه ها پایه علمی محکمی ندارد و امواج کوهستانی را نمی توان عامل مهمی در این حادثه دانست.

بر اساس شواهد رصدی، وجود مه همچنین نشان دهنده عدم وجود بادهای شدید و تلاطم در قسمت های پایین جو و نزدیک سطح زمین است که نشانه دیگری از عدم وجود تلاطم شدید باد و امواج کوهستانی است.