به گزارش مانی بان، داشتن فرزند یکی از لذت های زندگی است که هم برای پدر و هم برای مادر می تواند چالش ها و تغییرات ریز و درشت زیادی را شامل شود. اما این اتفاق به قدری عجیب و زیبا است که بسیاری از زوج ها با وجود آن ها همچنان می خواهند آن را تجربه کنند. از بدو تولد نوزاد، والدین با چالش های مختلفی روبرو می شوند که یکی از آنها انتخاب بهترین نام برای فرزندشان است. اما سوال اینجاست که چه کسی حق انتخاب نام فرزند را دارد و شرعاً و شرعی پدر یا مادر حق انتخاب نام فرزند را دارند. برای یافتن پاسخ این سوال با این مقاله همراه ما باشید.
چه کسی حق انتخاب نام کودک را دارد؟
در حال حاضر طبق عرف جامعه ما انتخاب نام کودک به عهده والدین است و بهتر است والدین در مورد انتخاب نام کودک به توافق برسند. در بسیاری از خانواده ها چون مادر سختی های دوران بارداری، شیردهی و تربیت فرزند را تحمل می کند، حق انتخاب نام فرزند به عهده مادر است. اما حق انتخاب نام فرزند از نظر قانون اساسی و آیات و روایات کمی با آداب و رسوم جامعه متفاوت است.
حق انتخاب نام فرزند در آیات قرآن
در آیات و روایات مختلف، پدر حق انتخاب نام فرزند را دارد و در همه آیات قرآن، پدر حق انتخاب نام فرزند را دارد.
در قرآن آیه ای وجود دارد که مبنای بسیاری از احکام حقوق خانواده است; آیه ۲۳۳ سوره بقره. در این آیه آمده است:
مادران دو سال کامل به فرزندان خود – برای هر که می خواهد شیر را کامل کند – شیر می دهند و کودک باید از آنها حمایت کند و شما با آنها مهربانانه رفتار کنید.
و مادران باید دو سال کامل به فرزند خود شیر بدهند، البته هر که بخواهد از شیر دادن به طفل فارغ شود. و بر عهده صاحب طفل (یعنی پدر) است که طبق معمول غذا و پوشاک مادر را تهیه کند.
در این آیه از پدر با عبارت «الا المولود لهو» تعبیر به «الذین الولد» از این تعبیر می شود که اگر چه مادر بر فرزند حق حیات دارد. ، پدر مالک فرزند است و طبق قاعده کلی ملک در شرع، مالک بر اموال خود تسلط دارد و می تواند در امور مربوط به اموال خود اعمال مالکیت کند. فرزند و بر اساس این قاعده، پدر بیش از دیگران، حتی مادر، سزاوار این افتخار است.
اما خداوند در آیه 36 سوره آل عمران از قول حنا همسر عمران فرمود: و هذا نام مریم; صداش کردم مریم.
در روایات ذیل این آیه آمده است که مادر حضرت مریم سلام الله علیها قبل از زایمان شوهرش عمران از دنیا رفت. مرحوم طبرسی به این موضوع اشاره کرده و می نویسد: «عمران هلک ناقل است»; (عمران در حالی که همسرش حامله بود از دنیا رفت) (مجمع البیان، ج 2، ص 281).
بنابراین از این آیه نباید نتیجه گرفت که حق انتخاب نام فرزند متعلق به مادر است. بلکه در این آیه روشن می شود که وقتی پدر در قید حیات نیست، حق انتخاب نام فرزند به عهده مادر است.
سپس روایاتی آورده که با توجه به اصل روایت به زبان عربی و بر اساس ضمیر مذکر، معلوم می شود که پدر حق انتخاب نام فرزند را دارد.
1- امام صادق (علیه السلام) و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده اند: چیزی به نام فولانی وجود ندارد.
برای فرزندت نام نیکو انتخاب کن، زیرا در روز قیامت به همین نام خوانده می شوی و گفته می شود: ای فلان پسر فلانی برخیز و به سوی گام بردار. نور تو و فلانی پس ای پسر فلانی برخیز که نور نداری.
2- همینطور امیرالمؤمنین علیه السلام روایت می کند که فرمود: «رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «اولین چیزی که به یک انسان هلاک می کند. از تو نام نیکی است.» یکی از شما نام پدرتان است.
اولین هدیه ای که هر یک از شما (مردان) به فرزند خود می دهید، نام نیکو است، پس برای فرزندان خود نام نیک انتخاب کنید.
3- امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: «اولین کاری که مرد می تواند انجام دهد این است که نام فرزندش را به نام حسن بگذارد، پس یکی از شما باید به نام پدرش باشد».
اولین لطفی که پدر و مادر می توانند در حق فرزند خود انجام دهند این است که نامی زیبا انتخاب کنند، به همین دلیل لازم است که هر کدام از شما یک نام خوب برای فرزند خود انتخاب کنید.
حق انتخاب نام فرزند در قانون اساسی
بر اساس ماده 16 قانون ثبت احوال مصوب 16/04/1355 شورای اسلامی، اظهار و امضای سند ثبت ولادت به عهده پدر و در صورت عدم حضور پدر به عهده پدر می باشد. مادر با توجه به آنچه در بالا در مورد حق انتخاب نام فرزند در آیات و روایات بیان شد، مشخص می شود که این قانون برگرفته از همین آیات و روایات است و قانون حق نامگذاری فرزند به دلیل ولايت پدر اول به مرد مي رسد و در غياب او مادر مي دهد
پس از مادر و در صورت غیبت او، وصی، ولی، قیم و اشخاصی که قانوناً نفقه طفل را بر عهده دارند می توانند برای او نام انتخاب کنند.
