بازار، گروه بین الملل: سایت تحلیل ویژه اوراسیا در مقاله ای نوشت: مسیرهای حمل و نقل جایگزین اتحادیه اروپا به طور فعال در حال بررسی راه های جایگزین برای مسیرهای تحت تسلط روسیه است، با تمرکز بر کریدور میانی (ماورای خزر) و با هدف مشارکت کشورهای آسیای مرکزی در پروژه دروازه. جهان
ترجمه متن مقاله در زیر آمده است.
تحول استراتژی اتحادیه اروپا در قبال کشورهای آسیای مرکزی – از اصلاحات مبتنی بر کمک تا تمرکز استراتژیک بر امنیت انرژی و همکاری بین‌المللی – در سال 2022 وارد مرحله جدیدی شد. با روسیه و نفوذ چشمگیر چین، اتحادیه اروپا را به دنبال مسیرهای حمل و نقل جایگزین، نهادینه کردن روابط و تمرکز بر حوزه های اولویت دار مانند انرژی و فناوری های دیجیتال سوق داده است. کشورهای آسیای مرکزی تعادل استراتژیک را در میان تنش های جهانی از طریق سیاست های چندجانبه حفظ می کنند.
استراتژی اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی
از دهه 1990، مشارکت اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی از اصلاحات اقتصادی داخلی به درک اهمیت منطقه برای امنیت انرژی پیشرفت کرده است. همکاری در زمینه مسائل امنیتی پس از سال 2001 با سند دکترینال 2007 گسترش یافت که حوزه هایی مانند حقوق بشر، اقتصاد، محیط زیست، انرژی، امنیت و حمل و نقل را مشخص می کرد. به روز رسانی استراتژی 2019 تمرکز بر همکاری و منافع تجاری بین کشورها، به ویژه با قزاقستان و ترکمنستان را تغییر داد. آخرین نشست و مجمع، مانند آنچه در آلماتی در ماه می 2023 برگزار شد، راهبرد بروکسل در منطقه و تمایل جمهوری‌های آسیای مرکزی برای تعامل بیشتر با اتحادیه اروپا را تأیید کرد.
استراتژی اتحادیه اروپا برای آسیای مرکزی نشان دهنده اهمیت استراتژیک منطقه است و هدف آن تعمیق همکاری از طریق یک مشارکت مدرن و غیر انحصاری است.
آسیای مرکزی با اهمیت ژئوپلیتیکی غنی، منابع انرژی فراوان و نقش تاریخی خود به عنوان چهارراه بین اروپا و آسیا، صحنه ثابتی برای جنگ بین قدرت های جهانی بوده است. بافت تاریخی منطقه، که مظهر “بازی بزرگ” قرن نوزدهم و پویایی جنگ سرد در قرن بیستم است، بر اهمیت ماندگار آن تاکید دارد. در چشم انداز ژئوپلیتیکی معاصر، آسیای مرکزی در نظریه هارتلند مکیندر مرکزی است و کنترل بر منطقه بر شکل دادن به سرنوشت جهانی تأثیر می گذارد. زبیگنیو برژینسکی بر لزوم جلوگیری از ظهور قدرت های منطقه ای مانند اتحاد جماهیر شوروی در گذشته و چین در حال حاضر تاکید کرد که به طور بالقوه می تواند منافع و برتری جهانی ایالات متحده را به چالش بکشد.
استراتژی اتحادیه اروپا برای آسیای مرکزی نشان دهنده اهمیت استراتژیک منطقه است و هدف آن تعمیق همکاری از طریق یک مشارکت مدرن و غیر انحصاری است. طرح بروکسل با توجه به شرایط و ویژگی‌های مختلف داخلی هر یک از کشورهای آسیای مرکزی در تضاد با سیاست‌های چین و روسیه است و در عین حال ممکن است با استراتژی ایالات متحده آمریکا در منطقه مغایر یا حمایت کند.
در واقع، آسیای مرکزی در طرح یک کمربند و یک جاده پکن که به دنبال ایجاد پلی بین اروپا و آسیا و تقویت روابط تجاری است، جایگاه مرکزی را به خود اختصاص داده است. سرمایه گذاری های چینی در منطقه نقش مهمی در حمایت از توسعه سیاسی و اجتماعی-اقتصادی ایفا کرده است. روسیه منطقه آسیای مرکزی را بخشی از تاریخ و فرهنگ خود می داند و هدف آن حفظ نفوذ با پایگاه های نظامی و آموزش (ترویج مدارس روسی زبان) در این منطقه است.
سیاست اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی منعکس کننده یک تغییر ژئوپلیتیکی است که تحت تأثیر تنش های بروکسل با مسکو و پکن قرار دارد.
اگرچه ایالات متحده در سال 2017 دفتر ارتباط ناتو خود را در تاشکند بست، اما همچنان در منطقه، به ویژه در دیپلماسی فرهنگی و تجارت، با هدف حفظ حضور به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر بازیگران منطقه مانند روسیه، ایران و چین درگیر است. . بنابراین، مرحله کنونی سیاست اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی منعکس کننده یک تغییر ژئوپلیتیکی است که تحت تأثیر تنش های بروکسل با مسکو و پکن قرار دارد. تاکید بر مسیرهای حمل و نقل جایگزین و مشارکت در پروژه گلوبال گیت وی، بر یک دستور کار استراتژیک برای کاهش وابستگی تاکید دارد.
ارزیابی ریسک استراتژی اتحادیه اروپا در منطقه آسیای مرکزی
تحول استراتژی اتحادیه اروپا خطر افزایش تنش های ژئوپلیتیکی در منطقه را به همراه دارد که بر روابط با روسیه و چین تأثیر می گذارد. رقابت بالقوه برای منابع انرژی و مسیرهای حمل و نقل ممکن است پویایی منطقه ای را تشدید کند. کشورهای آسیای مرکزی ضمن بهره مندی از انعطاف استراتژیک، با چالش غلبه بر فشارهای خارجی فزاینده و پیامدهای بالقوه تغییرات ژئوپلیتیکی مواجه هستند.
تحلیل سناریو
تعمیق تعامل بین اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی، نهادینه سازی بیشتر و تلاش های مشترک منجر به تقویت روابط اقتصادی و استراتژیک و کاهش وابستگی به روسیه و چین خواهد شد.
افزایش تنش های ژئوپلیتیکی: تشدید تنش ها بین اتحادیه اروپا، روسیه و چین در منطقه ممکن است یک محیط چالش برانگیز ایجاد کند و بر ثبات اقتصادی و سیاسی تأثیر بگذارد.
اقدام موازنه منطقه ای کشورهای آسیای مرکزی همچنان به دنبال سیاست های چندجانبه است و تعهد بروکسل به روابط با مسکو و پکن را متعادل می کند و در میان عدم قطعیت های جهانی، انعطاف پذیری را تشویق می کند.
استراتژی اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی هم فرصت ها و هم چالش ها را ارائه می دهد. برای کاهش خطرات، تلاش‌های دیپلماتیک پایدار بسیار مهم است. تشویق به مشارکت فعال کشورهای آسیای مرکزی در شکل دادن به تعامل رو به رشد می تواند ثبات را تقویت کرده و به انعطاف پذیری اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه کمک کند.
نظارت بر پویایی آسیای مرکزی با توجه به اینکه همکاری و انسجام منطقه ای برای شکوفایی کلی منطقه ضروری است، از اهمیت بالایی برخوردار است. ثبات منطقه به مدیریت موفقیت آمیز چالش های همسایه افغانستان بستگی دارد که با مسائل منطقه ای مانند کمبود آب ترکیب شده است.
نفوذ بازیگران خارجی مانند روسیه، چین، هند، ایران، ترکیه و پادشاهی‌های عربی خلیج فارس لایه‌ای از پیچیدگی را می‌افزاید. در حالی که تلاش‌های مشترک می‌تواند به ثبات منطقه کمک کند، پتانسیل بی‌ثباتی ثابت است و خطراتی را برای پروژه‌های تجاری و حمل‌ونقل حیاتی ایجاد می‌کند. تعامل این عوامل بر لزوم نظارت دقیق و دیپلماسی راهبردی برای غلبه بر مشکلات احتمالی و اطمینان از باقی ماندن آسیای مرکزی در مسیر توسعه پایدار و انعطاف پذیری در مواجهه با چالش های چند وجهی تاکید می کند.
