به گزارش بازار، مهدی رهنما رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور درباره تفاوت بارندگی ایران با برخی کشورهای همسایه و همسایه گفت: مهمترین و اصلی ترین دلیل تفاوت محسوس بارندگی در دو طرف مرز ایران و ترکیه همراستایی مرز سیاسی دو کشور با مرز است، طبیعی (جغرافیایی) و حوضه های آبریز در دو طرف مرز سیاسی قرار دارند.
وی ادامه داد: حوضه های دریاچه ارومیه و رود ارس دقیقاً در مرز سیاسی ایران و ترکیه بسته است به طوری که در دو سوی مرز با حوضه های مختلفی مواجه هستیم. منطقه مرتفعی است که آبهای سطحی ناشی از باران و برف یا روانابهای ناشی از ذوب برف به یک نقطه در آن منطقه بسته که محل خروج حوضه است می ریزد.
شرایط توپوگرافی متفاوت و انطباق مرز سیاسی با مرز طبیعی از دلایل اصلی تفاوت بارندگی در دو سوی مرز ایران و ترکیه است.
رهنما افزود: حدود حوضه دریاچه ارومیه و رودخانه ارس با مرز سیاسی ایران و ترکیه منطبق است. به عبارت دیگر، میزان بارش در حوضه های آن چه به صورت باران و چه به صورت برف با حوضه های مجاور واقع در ترکیه متفاوت است.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور تاکید کرد: همچنین باید در نظر داشت که ارتفاعات سمت ترکیه از سمت ایران بالاتر است و این ارتفاعات مانع از عبور باران و در مقیاس کوچک و کوچک می شود. جریان های هواشناسی محلی نمونه بارز آن در فضای داخلی رشته کوه البرز است که مانع از نفوذ رطوبت به دامنه جنوبی البرز شده و باعث تفاوت در میزان بارندگی و نوع پوشش گیاهی دو سوی البرز شده است.
رهنما تصریح کرد: تفاوت بارندگی در دو سوی مرز ایران و ترکیه صرفا به دلیل شرایط توپوگرافی متفاوت و سازگاری مرز سیاسی با مرز طبیعی است.
به گفته رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور، این مشکل در سال های اخیر وجود داشته است و بررسی نقشه های پوشش برفی 20 سال گذشته ایران و ترکیه نیز همین شرایط را نشان می دهد.
بارورسازی ابرها در اقلیم ایران مثمر ثمر نیست
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور در ادامه به موضوع بارورسازی ابرها اشاره کرد و گفت: این روش در دنیا یک روش تحقیقاتی محسوب می شود و بارورسازی ابرها در مقیاس بزرگ در هیچ کشوری گزارش نشده است. .
رهنما تصریح کرد: بارورسازی ابرها روشی است که به تکنیک اصلاح آب و هوا معروف است. این تکنیک با افزایش توانایی ابرها برای تولید به اصطلاح “باران مصنوعی” یا برف، آب و هوا را به طور مصنوعی تغییر می دهد، که می تواند به برآورده کردن نیازهای بارشی یک منطقه خاص کمک کند. با این حال، بارورسازی ابرها سابقه ای تا حدودی بحث برانگیز دارد و نگرانی هایی در مورد اثربخشی و پتانسیل مضر آن وجود دارد. در مبحث مبارزه با تغییرات اقلیمی، این تکنیک بیش از پیش مورد تحقیق قرار گرفته و این سوال پیش می‌آید که آیا بارورسازی ابرها سلاحی موثر در برابر گرمایش زمین است یا واقعاً ضرر بیشتری نسبت به فایده دارد؟
وی افزود: در بارورسازی ابرها با تزریق موادی مانند یدید نقره، یدید پتاسیم، یخ خشک (دی اکسید کربن جامد)، پروپان مایع یا نمک به داخل ابرها برای ایجاد بارش، با پراکندگی این مواد می توان فرآیندهای میکروفیزیکی را کنترل کرد. درون ابرها ابرها تغییر می کنند و بارش بهبود می یابد. ابرها از قطرات کوچک آب یا کریستال‌های یخ تشکیل شده‌اند که وقتی بخار آب در جو سرد می‌شود و در اطراف ذره‌ای از غبار یا نمک شناور در هوا متراکم می‌شود، تشکیل می‌شوند. بارورسازی ابرها با وارد کردن ذراتی که به عنوان هسته یخ عمل می‌کنند و اجازه می‌دهند کریستال‌های یخ تشکیل شوند، این فرآیند را تحریک می‌کند که وقتی به اندازه کافی سنگین باشد، به شکل باران یا برف به زمین می‌ریزند.
شرایط لازم برای ثمربخش بودن روش بارورسازی ابرها
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور ادامه داد: برای شروع یا ادامه عملیات بارورسازی ابرها در هر منطقه ای باید شرایط اقلیمی مناسب و همچنین ویژگی های فیزیکی ابر وجود داشته باشد. بر اساس منابع موجود، اولین و مهمترین گام در بارورسازی ابرها، پیش بینی شرایط موجود است و همچنین باید حداقل 50 درصد مساحت مورد نظر را پوشش داد.
وی بیان کرد: همچنین وجود ابرهایی با ضخامت کافی ضروری است، به طوری که کف ابر حداقل به ضخامت بلندترین قله های کوه منطقه باشد، این شرایط پتانسیل بارش را در مناطق مورد نظر فراهم می کند. بنابراین وجود ابرهای ضخیم یکی از نیازهای پروژه های بارورسازی ابرها می باشد.
رهنما با بیان اینکه دانستن جهت و سرعت وزش باد که برای انتقال ذرات به سمت مناطق هدف استفاده می شود نیز در موفقیت تشکیل ابر نقش بسزایی دارد، افزود: علاوه بر پارامترهای ذکر شده، وجود ابر آب مایع سرد در ابرها شرط لازم برای بارورسازی موفق ابرها است. این پارامتر به طور کلی در همه مناطق هدف اندازه گیری نمی شود، اما باید در تصمیم گیری برای شروع عملیات کوددهی در هر منطقه جدی گرفته شود.
چه کشورهایی از بارورسازی ابرها استفاده کرده اند؟
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور در ادامه تجربه کشورها در استفاده از روش بارورسازی ابرها را برجسته کرد و گفت: بارورسازی ابرها در کشورهایی مانند آمریکا، چین، استرالیا، فرانسه، اسپانیا، آمریکا انجام می شود. . امارات و عربستان سعودی در سطح مطالعاتی و محلی.
وی افزود: مصداق بارز آن آمریکا است که در کالیفرنیا که یکی از ایالت های خشک است از بارورسازی ابرها استفاده می کند و هدف آن افزایش آب در مخازن پشت سدها است و این کار را انجام می دهد. در مقیاس کوچک مقیاس
رهنما یادآور شد: یکی دیگر از ابعاد مهم بحث اثرات هواشناسی بارورسازی ابرها است. این نگرانی وجود دارد که تغییرات در الگوهای بارش در یک منطقه می تواند به طور ناخواسته بر سیستم های آب و هوایی در منطقه دیگر تأثیر بگذارد و باعث تغییرات غیرقابل پیش بینی در آب و هوای محلی شود. این پیامدهای ناخواسته به طور بالقوه می تواند چرخه های آب و هوایی طبیعی را مختل کند و کشاورزی و اکوسیستم های بسیار فراتر از منطقه هدف را تحت تأثیر قرار دهد.
وی افزود: همچنین باید توجه داشت که تاکنون در طرح های بارورسازی ابرها ملاحظات اخلاقی و قانونی لحاظ نشده است. ایده دستکاری آب و هوا سوالاتی را در مورد مالکیت و کنترل منابع طبیعی ایجاد می کند. تضادهای بالقوه بر سر حقوق آب و نگرانی در مورد عادلانه توزیع آب، به ویژه در مناطقی که کمبود آب یک مشکل عمده است، وجود دارد. علاوه بر این، پتانسیل تأثیرات فرامرزی ناشی از عملیات بارورسازی ابرها، چالش هایی را در حقوق بین الملل و دیپلماسی ایجاد می کند.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور اثربخشی و کارایی این تکنیک را آخرین نکته دانست و بیان کرد: گفته می شود این روش بین 10 تا 15 درصد بارش ها را افزایش می دهد اما تردیدهایی وجود دارد. در مورد اثربخشی و کارایی بارورسازی ابرها که نیاز به پاسخگویی دارد. بررسی جامع و کامل است.
وی افزود: در حالی که موارد موفقیت آمیز افزایش بارندگی وجود داشته است، قابلیت اطمینان و پیش بینی کلی این نتایج نامشخص است.
رهنما تاکید کرد: تنوع شرایط ابرها و پیچیدگی فرآیندهای جوی، استانداردسازی و تکرار مداوم عملیات بارورسازی ابرها را با مشکل مواجه می کند.
