اختلال کنترل تکانه (ICD) نوعی اختلال روانی است که در آن فرد نمی تواند تکانشگری و رفتار پرخاشگرانه خود را کنترل کند و خشم او به صورت طغیان خشم یا تخریب اموال منفجر می شود و به خود و دیگران آسیب می رساند. در این مقاله در مورد علائم، علل و روش های تشخیص و درمان اختلالات کنترل تکانه صحبت می کنیم. با ما بمان.
اختلال کنترل تکانه چیست؟
اختلال کنترل تکانه یک میل شدید، ناگهانی و غیرقابل کنترل برای انجام کاری است که حقوق دیگران را نقض می کند یا با هنجارهای اجتماعی در تعارض است. این اختلال توانایی کنترل کنشها یا واکنشهای خشونتآمیز را از فرد مبتلا سلب میکند و رفتار خشونتآمیز میتواند مکررا، سریع و بدون در نظر گرفتن پیامدهای اعمال رخ دهد. علائم اختلالات کنترل تکانه معمولا در دوران کودکی ظاهر می شود و می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. نمونه هایی از این رفتارهای فردی که از اختلالات کنترل تکانه رنج می برد عبارتند از:
- طغیان خشم؛
- جر و بحث
- تخریب اموال؛
- دزدی از دیگران؛
- شورش و نافرمانی؛
- نقض قوانین یا حقوق مردم.
انواع اختلالات کنترل تکانه
در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) انجمن روانپزشکی آمریکا، موارد زیر به عنوان اختلالات کنترل تکانه طبقه بندی می شوند:
- اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD): نوعی اختلال رفتاری است که در آن کودک یا فرد مبتلا دائماً نافرمانی و سرکش است.
- اختلال رفتاری: این اختلال شامل الگوی رفتار پرخاشگرانه نسبت به دیگران است. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است مرزها و قوانین را در خانه، مدرسه و در روابط با همسالان نادیده بگیرند.
- اختلال انفجاری متناوب: این اختلال شامل فوران های مکرر خشم یا پرخاشگری تکانشی است.
- کلپتومانیا: فردی که دارای اختلال شدید کنترل تکانه است، تمایل غیرقابل کنترلی برای دزدی از دیگران دارد. افراد مبتلا به کپتومانیا میدانند که دزدی بد و خلاف قانون است و آنها را به دردسر میاندازد، اما نمیتوانند جلوی آن را بگیرند.
- پیرومانیا: فرد مبتلا به این اختلال میل شدیدی به آتش سوزی دارد. این شخص می داند که آتش زدن بسیار خطرناک است، اما نمی تواند تمایل به شروع این کار را کنترل کند.
علائم اختلالات کنترل تکانه.
اگرچه هر اختلال کنترل تکانه علائم متفاوتی دارد، اما همه آنها یک علامت مشترک دارند: فرد مبتلا قادر به کنترل رفتار مضر خود نیست. اکثر افراد مبتلا به اختلال کنترل تکانه می دانند که رفتارشان اشتباه است، اما نمی توانند میل به انجام آن را کنترل کنند.
یکی دیگر از نشانه های این نوع اختلالات بیرونی بودن آنهاست، یعنی فرد مبتلا با رفتار پرخاشگرانه نارضایتی خود را از دیگران ابراز می کند. برخی از اختلالات مانند اختلالات خلقی یا اضطرابی را شامل می شود و فرد مبتلا ناراحتی خود را ابراز نمی کند، اما در اختلال کنترل تکانه، فرد مبتلا به صورت رفتار خشونت آمیز از خود یا از دیگران ابراز نارضایتی می کند و ممکن است هم به خود و هم به دیگران آسیب برساند.
سایر علائم این اختلال عبارتند از:
- علائم رفتاری: دزدی، دروغ گفتن، آتش زدن، رفتار تهاجمی یا فرار.
- علائم شناختی: افکار وسواسی، اختلال در عملکرد و ناتوانی در تمرکز.
- علائم اجتماعی و عاطفی: عزت نفس پایین، تغییرات شدید در تفکر و خلق و خو، گوشه گیری یا انزوای اجتماعی، اضطراب شدید و احساس گناه یا پشیمانی.
یادآوری این نکته مهم است که همه کودکان در مقطعی نافرمانی می کنند و این رفتار دلیلی بر این نیست که آنها دارای اختلالات کنترل تکانه هستند. آنها می خواهند سعی کنند از این طریق برخی از مرزها را نادیده بگیرند و ببینند عواقب آن چیست. اما اختلال کنترل تکانه در کودکان باعث نافرمانی و سرکشی مداوم آنها می شود و مختص سن یا شرایط خاصی نیست. این رفتارها زندگی روزمره شما را مختل می کند و تاثیر منفی بر روابط شما می گذارد.
علل اختلال کنترل تکانه
تحقیقات محققان برای کشف علل اختلالات کنترل تکانه ادامه دارد و عواملی که تاکنون شناخته شده اند عبارتند از:
- ژنتیک: بر اساس تحقیقات، عوامل ژنتیکی در افرادی که از اختلالات کنترل تکانه رنج می برند، نقش برجسته ای دارد. به عنوان مثال، هنگامی که والدین اختلالات خلقی دارند، احتمالاً فرزندان آنها نیز به اختلال نافرمانی مقابله ای مبتلا می شوند.
- جو: عوامل محیطی مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین، خشونت اجتماعی، آسیب های دوران کودکی، تجربه یا شاهد سوء استفاده، و داشتن همسالان یا دوستان منحرف می توانند بر ایجاد اختلالات کنترل تکانه در فرد تأثیر بگذارند.
- زیست شناسی: برخی از مطالعات تغییرات غیرطبیعی در فعالیت مغز یا هورمونهایی مانند کورتیزول را در افراد مبتلا به اختلالات کنترل تکانه نشان دادهاند.
نحوه تشخیص اختلالات کنترل تکانه
متخصصان سلامت روان اختلالات کنترل تکانه را بر اساس معیارهای DSM-5 تشخیص می دهند. برای تایید تشخیص فرد مبتلا به این نوع اختلال، علائم باید حداقل 6 تا 12 ماه طول بکشد و استرس ناشی از این وضعیت زندگی فرد را مختل کرده است. اگرچه ابتلا به این اختلالات به طور کامل قابل پیشگیری نیست، اما تشخیص زودهنگام و شروع روند درمانی تا حد زیادی از اضطراب و ناراحتی کودک و خانواده می کاهد.
اگر شما یا فرزندتان علائم اختلال کنترل تکانه را دارید، باید با روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید. متخصصان این اختلال را با بررسی علائم، گوش دادن به آن و کمک به درمان آن تشخیص می دهند.
کنترل و درمان اختلال کنترل تکانه.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) هیچ دارویی را برای درمان اختلالات کنترل تکانه تایید نکرده است. در زیر روش های درمان این گونه اختلالات را بررسی کرده ایم.
1. آموزش مدیریت رفتار والدین (PMT)
در این روش متخصص سلامت روان تکنیک هایی را به والدین آموزش می دهد که در بهبود رفتار کودک مبتلا بسیار موثر است. هدف این درمان ایجاد نظم و انضباط ثابت است.
2. درمان چند سیستمی (MST)
در این روش، درمانگر به والدین یا مراقبین آموزش می دهد که چگونه رفتارهای مثبت را تقویت کنند و از رفتارهای منفی در کودک مبتلا به اختلال کنترل تکانه جلوگیری کنند.
3. درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری نوعی روان درمانی ساختاریافته و هدفمند است. در این روش، درمانگر به کودک کمک می کند تا افکار و احساسات خود را به طور کامل درک کند و متوجه شود که افکار او چگونه بر اعمالش تأثیر می گذارد. کودکان مبتلا به اختلالات کنترل تکانه، افکار و رفتارهای منفی را از طریق رفتار درمانی شناختی تشخیص می دهند و یاد می گیرند که الگوهای فکری سالم تری ایجاد کنند.
حرف پایانی
نادیده گرفتن محدودیت ها و پرخاشگری کودکان و نوجوانان رفتاری است که باعث ایجاد اضطراب زیادی در والدین می شود. اگرچه نافرمانی های گاه به گاه در کودکان و نوجوانان یک رفتار طبیعی است، اما بروز مداوم این رفتار ممکن است نشانه ای از ابتلای کودک یا نوجوان به اختلال کنترل تکانه باشد. تشخیص زودهنگام و شروع به موقع روش های درمانی و تمرینات کنترل تکانه بسیار مهم است و اولین قدم برای درمان، مراجعه به متخصص سلامت روان است.
آیا تا به حال نشانه هایی از اختلالات کنترل تکانه را در خود، فرزندتان یا اطرافیانتان دیده اید؟ نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و کاربران عزیز در میان بگذارید.
در افسردگی، غم و اندوه به عمیق ترین لایه های زندگی نفوذ می کند و تغییراتی در احساسات و رفتار ایجاد می کند. اگر احساس افسردگی می کنید حتما با کمک یک روانشناس متخصص ریشه مشکل را پیدا کرده و راه حلی برای آن بیابید. برای تماس با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.
با کمک زبان بدن به آنچه گفته نمی شود بگویید و گوش دهید.