بازار؛ گروه بین الملل: نشست اخیر نمایندگان ترکمنستان و امارات متحده عربی جهت گیری مثبت روابط دوجانبه این دو کشور را در حوزه های سیاسی، تجاری-اقتصادی و فرهنگی- انسانی برجسته کرد. هر دو طرف تعهد مشترک خود را برای گسترش همکاری های تجاری و اقتصادی ابراز کردند و سفر هیئت ترکمنستان به امارات نشان دهنده تلاش های مستمر برای تقویت این روابط است. در مقیاس ژئوپلیتیک گسترده تر، کشورهای عرب خلیج فارس به رهبری امارات متحده عربی، عربستان سعودی و قطر، فعالانه به دنبال افزایش نفوذ خود در منطقه بوده اند.
در این زمینه، سیاست خارجی ابوظبی بر اهمیت فزاینده جمهوریهای آسیای مرکزی در ملاحظات استراتژیک امارات در صفحه شطرنج ژئوپلیتیک اوراسیا تأکید دارد.
روابط ترکمنستان و امارات متحده عربی
رشید مرداف وزیر امور خارجه ترکمنستان و معاون کابینه وزیر امور خارجه ترکمنستان در سفر هیئت ترکمنستانی به ابوظبی در تاریخ 11 فوریه 2024 با معاون رئیس جمهور، معاون نخست وزیر و رئیس دادگاه ریاست جمهوری امارات متحده عربی دیدار و گفتگو کرد. طرفین در مورد همکاری در زمینه های گاز طبیعی، برق، انرژی های تجدیدپذیر و لجستیک حمل و نقل گفتگو کردند و تمایل خود را برای گسترش بیشتر همکاری های تجاری و اقتصادی ابراز کردند.
امارات متحده عربی علاقه زیادی به گسترش مشارکت خود در بخش انرژی ترکمنستان، از جمله صنعت نفت و گاز و بخش انرژی های تجدیدپذیر، از طریق سرمایه گذاری عمده شرکت هایی مانند شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC)، دراگون اویل و مصدر دارد. به ویژه، دراگون اویل یکی از سرمایه گذاران اصلی در اقتصاد ترکمنستان بوده و از سال 1999 تقریباً هشت میلیارد دلار در توسعه دریای خزر این کشور سرمایه گذاری کرده است.
در سال 2022 حجم تجارت بین دو کشور به حدود 1.3 میلیارد دلار (بدون احتساب تجارت نفت) خواهد رسید که نسبت به سال قبل تقریباً 50 درصد افزایش داشته است. علاوه بر این، در سال 2021، صندوق توسعه ابوظبی یک سرمایه گذاری مشترک با ترکمنستان با سرمایه هدف 100 میلیون دلار تأسیس کرد.
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس فعالانه به دنبال تقویت نفوذ خود در منطقه بوده اند و در میان رقابت با دیگر بازیگران منطقه، سیاست خارجی امارات در قبال آسیای مرکزی برجسته شده است.
سناریوی ژئوپلیتیکی
آسیای مرکزی به ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 به یک بازیگر کلیدی در چشم انداز ژئوپلیتیک اوراسیا و در صحنه جهانی تبدیل شده است. در نتیجه استقلال جمهوری های آسیای مرکزی توجه قدرت های جهانی از جمله روسیه را به خود جلب کرده است. چین، ترکیه، ایران، آمریکا و برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز فعالانه به دنبال تقویت نفوذ خود در منطقه بوده و در بحبوحه رقابت با دیگر بازیگران منطقه، سیاست خارجی امارات در قبال آسیای مرکزی به ویژه جمهوری های این منطقه برجسته شده است.
رقابت با ترکیه و ایران در زمینه های مذهبی، اقتصادی و انرژی، همراه با حضور استراتژیک ابوظبی در خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی، ماهیت متنوع تعامل امارات را نشان می دهد.
سیاست خارجی ابوظبی نشان دهنده اهمیت روزافزون جمهوری های آسیای مرکزی در برنامه های استراتژیک امارات متحده عربی است. رقابت با ترکیه و ایران در زمینههای مذهبی، اقتصادی و انرژی، همراه با حضور استراتژیک ابوظبی در خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی، ماهیت متنوع تعامل این کشور را نشان میدهد. در حالی که پادشاهی های خلیج فارس به طور استراتژیک از منابع مالی خود برای تقویت نفوذ خود در آسیای مرکزی و از طریق سرمایه گذاری و تجارت استفاده کرده اند، آنها به عنوان یک بازیگر مهم در رشد اقتصادی جمهوری های محلی ظاهر شده اند.
نشست «شورای همکاری آسیای مرکزی + خلیج فارس» که در ژوئیه 2023 در عربستان سعودی برگزار شد، همسویی جدید ژئوپلیتیکی و پروژههای بزرگ در منطقه را تأیید کرد.
تمرکز امارات متحده عربی بر ترکمنستان نشان دهنده راهبردهای گسترده تر آن در آسیای مرکزی است که کشورهای دارای منابع طبیعی، به ویژه گاز طبیعی را در اولویت قرار می دهد. این کشور عربی از طریق صندوق مستقل خود، مبادله، سرمایه گذاری های قابل توجهی در آسیای مرکزی، به ویژه در پروژه های انرژی و زیرساخت های بندری انجام داده است. این امر بر تعهد ابوظبی به ایفای نقش کلیدی در شکلدهی چشمانداز اقتصادی منطقه آسیای مرکزی تأکید میکند.
نشست «شورای همکاری آسیای مرکزی + خلیج فارس» که در ژوئیه 2023 در عربستان سعودی برگزار شد، همسویی جدید ژئوپلیتیکی و پروژههای بزرگ در منطقه را تأیید کرد. این نشست مورد توجه بازیگران بین المللی خارجی و بازیگران منطقه ای قرار گرفته است. در نتیجه، شورای همکاری خلیج فارس اکنون در تلاش است تا رویکردی واحد در تعاملات خود با کشورهای آسیای مرکزی اتخاذ کند و از روند تاریخی پروژههای انفرادی که بهطور مستقل توسط کشورهای حوزه خلیج فارس انجام میشود، فاصله گرفته است.
تحلیل ریسک
علیرغم مسیر مثبت در روابط بین ترکمنستان و امارات متحده عربی، ذینفعان باید خطرات خاصی را برای اطمینان از پایداری تعامل خود ارزیابی کنند. یکی از خطرات اصلی در پیچیدگی های ژئوپلیتیکی منطقه آسیای مرکزی نهفته است، زیرا چندین قدرت جهانی برای نفوذ با یکدیگر رقابت می کنند. ادامه رقابت بین امارات، ترکیه و ایران در زمینههای مذهبی، اقتصادی و انرژی ممکن است باعث نوسانات و تنش در روابط شود. به خصوص اگر رقابت تشدید شود.
سرمایه گذاری های قابل توجه امارات در صنعت انرژی ترکمنستان، به ویژه در گاز طبیعی و نفت، هر دو کشور را در معرض نوسانات احتمالی بازار و تنش های ژئوپلیتیکی قرار می دهد که بر بازارهای انرژی جهانی تأثیر می گذارد.
نکته مهم دیگر وابستگی اقتصادی به بخش انرژی است. سرمایه گذاری های قابل توجه امارات در صنعت انرژی ترکمنستان، به ویژه در گاز طبیعی و نفت، هر دو کشور را در معرض نوسانات احتمالی بازار و تنش های ژئوپلیتیکی قرار می دهد که بر بازارهای انرژی جهانی تأثیر می گذارد. کاهش ناگهانی قیمت نفت یا اختلال در مسیرهای تجارت انرژی می تواند بر قابلیت اقتصادی این سرمایه گذاری ها تأثیر بگذارد.
علاوه بر این، امارات متحده عربی و سایر پادشاهیهای عربی خلیج فارس در صورت تصمیم به سرمایهگذاری در شرکتهای محلی و پروژههای زیربنایی و تقویت حضور خود در منطقه، ممکن است با مخالفت روسیه و چین مواجه شوند. این به این دلیل است که مسکو و پکن علاقه قابل توجهی به پویایی سیاسی، اقتصادی و نظامی آسیای مرکزی دارند.
رقابت بین بازیگران کلیدی بین المللی و منطقه ای می تواند وضعیت محلی را بدتر کند و بی ثباتی و فشار بر دولت های محلی ایجاد کند. در نتیجه، این می تواند بر فضای کسب و کار و سرمایه گذاری نیز تأثیر بگذارد.
