معیارهای ارزشمند یا کاهش ارزش پول یک کشور چیست و برای مثال دینار بحرین یا پوند جبل الطارق در سال 2023 قویتر یا ارزشمندتر از دلار آمریکا در نظر گرفته شد؟ موضوع این گفت و گو با ایران عصرا است. با منصور بیبایی، روزنامه نگار حوزه اقتصاد. آقای بیطرف در سالهای اخیر سردبیر روزنامه اقتصادی، دبیر گروه اقتصادی روزنامه ایرانیان و عضویت در هیئت تحریریه این روزنامه بوده و اکنون ساکن استانبول است.
آقای بیبر وقتی می گوییم واحد پول فلان کشور قدرتمندترین ارز دنیاست، این گفته بر چه معیاری استوار است؟
چندین عامل ارزش یک سکه را تعیین می کند:
الف- نرخ تورم: اگر به اقتصادهای جهان نگاه کنیم متوجه می شویم که با افزایش نرخ تورم، ارزش پول آن کشور نیز کاهش می یابد. تجربیات تاریخی این را ثابت می کند. نمونه بارز آن در سال های اخیر ترکیه است که با افزایش نرخ تورم، ارزش پول این کشور در برابر ارزهای اصلی به ویژه دلار آمریکا کاهش یافت.
2- نرخ سود: نرخ سود بانکی شاخص قدرت ارز کشور محسوب می شود. البته نباید نرخ سود یک سال پیش ایران یا ترکیه را ملاک قرار داد. زیرا نرخ بهره در واقع با نرخ تورم تعدیل می شود. در اقتصاد کشوری مانند آمریکا می بینیم که نرخ سود بانکی را با توجه به نرخ تورمی که افزایش یافته بود افزایش دادند و در حال حاضر نرخ سود بالاتر از نرخ تورم است و احتمال دارد که نرخ بهره افزایش. کاهش در سال 2024، زیرا نرخ تورم کاهش یافته است.
3- تراز تجاری: در اقتصادهای سنتی مانند اقتصاد کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته تراز تجاری تاثیر زیادی بر ارزش پول ملی کشور دارد. اگر تراز تجاری منفی باشد، ارزش پول ملی کاهش می یابد و در صورت مثبت بودن، ارزش پول ملی افزایش می یابد.
4- تقاضای ارز: تقاضای دلار در بازار نقش مهمی در تعیین ارزش پول ملی دارد. ما می توانیم این را در اقتصاد افغانستان ببینیم. یکی از دلایل مهمی که باعث افزایش ارزش افغانی در برابر دلار شد، محدود کردن تقاضا برای دلار در بازار بود.
چهار عامل فوق را می توان از عوامل اصلی ارزش پول ملی دانست.
چگونه دینار کویت قویتر از دلار یا یورو اعلام شد؟ آیا حذف 4 صفر باعث افزایش ارزش ریال می شود؟
بر اساس فهرستی که اخیرا توسط مجله فوربس منتشر شده است، دینار کویت قدرتمندترین ارز جهان است. اما دینار کویت ظاهراً جایگاه یورو و به ویژه دلار آمریکا را در جهان اشغال نمی کند. چگونه قدرت دینار کویت در برابر دلار آمریکا را تحلیل کنیم؟
در مورد دینار کویت، عوامل متعددی را می توان در نظر گرفت که این ارز را نسبت به دلار آمریکا یا یورو ارزشمندتر می کند: 1- صادرات نفت 2- استفاده صحیح از درآمدهای نفتی 3- تثبیت نرخ ارز در سطح بالا.
صادرات نفت کویت در حال حاضر 1.8 میلیون بشکه نفت در روز با جمعیت 4.3 میلیون نفر است. در مجموع ارزش تولید ناخالص داخلی کویت در سال 2022 بالغ بر 184 میلیارد دلار بوده است که بر اساس این محاسبه درآمد سرانه هر کویتی 46 هزار دلار است.
واردات کویت در سال 2022 معادل 22 میلیارد دلار بوده که عمدتاً مواد مذهبی و کالاهای مصرفی بوده است. با این حساب تراز تجاری کویت معادل 162 میلیارد دلار مثبت است که می تواند ارزش دینار کویت را در برابر ارزهای اصلی مانند دلار افزایش دهد.
در مورد استفاده صحیح از درآمدهای نفتی باید گفت که کویت اولین کشوری در سازمان اوپک بود که متوجه شد درآمدهای نفتی مازاد باید در صندوقی نگهداری شود تا اقتصاد کشور دچار تلاطم نشود (یعنی مقابله با بیماری هلندی). بنابراین، کویت از ابتدای نیمه اول دهه 1950 این صندوق را ایجاد کرد. لذا تنها در مواقع لزوم از این صندوق برداشت می شود و در عین حال از منابع این صندوق نیز در سرمایه گذاری ها استفاده می شود.
در مورد سومین عامل، باید گفت که دینار کویت از ابتدا در سطح بالایی در برابر ارزهای اصلی دنیا محاسبه شده است و دلیل آن درآمدهای بالای نفتی و بالا بودن «نرخ مثبت مبادله تجاری» است. ” مازاد» اقتصاد کویت.
اخیرا خبری منتشر شد مبنی بر اینکه ریال ایران ضعیف ترین واحد پولی جهان است. آیا این یک سوال عینی است که ارز کدام کشور ضعیف ترین واحد پولی جهان است؟ آیا این بدان معناست که هر موسسه ای که در این زمینه تحقیق می کند نتیجه یکسانی خواهد داشت یا اینکه ممکن است نتیجه این تحقیق بسته به محققین متفاوت باشد؟
اساساً محاسبه ارزش ارز به کاهش ارزش پول کشور در برابر دلار یا سایر ارزهای اصلی در یک بازه زمانی معین – معمولاً یک سال – در بازار اشاره دارد. و هر موسسه ای که محاسبه کند به همان نتیجه می رسد. البته ارزش پول به دو صورت محاسبه می شود، یکی بر اساس برابری قدرت خرید (PPP) و دیگری بر اساس بازار آزاد. به همین دلیل موسسات دو قیمت پیشنهاد می کنند. باید دید نرخ برابری را بر چه اساسی محاسبه کرده اند.
آیا حذف چهار صفر تاثیری در با ارزش شدن پول ایران دارد یا فقط تاثیرات روانی مثبتی در سطح جامعه دارد؟
حذف 4 صفر فقط کار را از نظر حسابداری راحت می کند و تاثیری در افزایش ارزش ریال ندارد.
ترکیه و چندین کشور دیگر قبلاً صفرها را از پول خود حذف کرده اند. آیا آنها این کار را فقط برای سهولت حسابداری انجام دادند؟
تا زمانی که تورم کنترل نشود و ارزش پول همچنان کاهش یابد، حذف صفرها فقط برای حسابداری و روانشناسی مفید است. کشورهایی مثل آرژانتین یا زیمبابوه که سعی کردند صفرها را حذف کنند بعد از چند سال صفرها برگشتند و دوباره سعی کردند صفرها را حذف کنند. آرژانتین و کشورهای آمریکای لاتین در این زمینه تجربه دارند. ترکیه با مهارت کمال درویش ابتدا جلوی افزایش تورم را گرفت و سپس صفرها را حذف کرد. به همین دلیل صفرها برنگشتند، زیرا افزایش نرخ تورم مهار شد
فوربس اخیرا 10 ارز قدرتمند جهان در سال 2023 را معرفی کرده و اعلام کرده است که پوند جبل الطارق و دلار جزایر کیمن قوی تر از دلار آمریکا هستند. چگونه می توان این برتری عجیب را توضیح داد؟
بهتر است بگوییم با ارزش ترین پول، نه «قوی ترین پول». در پاسخ به سوال اول به این سوال پرداختم که با ارزش ترین پول چگونه تعیین می شود. قوی ترین ارز در جهان در حال حاضر دلار آمریکا است که بیش از 60 درصد از ذخایر ارزی جهان را تشکیل می دهد و در بیش از 70 درصد تجارت جهانی معامله می شود.
در فهرست منتشر شده توسط مجله فوربس، اگر جبل الطارق و جزایر کیمن را حذف کنیم، هشت کشور دیگر کشورهای غربی و عربی هستند. دلایل این برتری چیست؟
این برتری به دلیل درآمدهای نفتی و درآمد سرانه بالا به دلیل جمعیت کم و مازاد تجاری مثبت است. در نتیجه جمعیت کم، درآمدهای نفتی بالا و مازاد تجاری مثبت ناشی از واردات محدود، تقاضا برای دلار در این کشورها نیز کاهش می یابد و در نتیجه ارزش پول آنها افزایش می یابد.
در سال های اخیر رقابتی بین واحد پول ایران و ونزوئلا از نظر بی ارزشی یا ضعف وجود داشته است. آیا پول ونزوئلا از ریال ایران ارزشمندتر است؟
در حال حاضر یک دلار در ونزوئلا معادل 3 میلیون و 500 هزار بولیوار است و با تبدیل به ریال ایران می توان گفت که هر ریال ایران معادل 85 بولیوار است. بنابراین ریال ایران در برابر بولیوار ونزوئلا ارزش بیشتری دارد. هنگام بررسی ارزش پول دو عامل مهم وجود دارد: نرخ تورم و سطح تقاضا. هنگامی که نرخ تورم افزایش می یابد، ارزش پول تا حدودی کاهش می یابد، بنابراین مردم برای حفظ ارزش پول خود به کالاها یا ارزهای بادوام تر روی می آورند. این امر باعث کاهش بیشتر ارزش پول و در نتیجه افزایش نرخ تورم می شود. اتفاق دیگری در سال 1923 در آلمان افتاد، به طوری که یک دلار آمریکا تبدیل به یک میلیون مارک شد. صندوق بین المللی پول افغانستان را بهترین کشور برای حفظ ارزش پول خود در سال 2022 دانسته است. کاری که بانک مرکزی افغانستان انجام داد این بود که سطح تقاضا برای دلار در بازار را محدود کرد و این باعث شد ارزش افغانی افزایش یابد. در برابر دالر امریکایی و به 66 افغانی می رسد که در 8 سال گذشته بی سابقه بوده است.
قدرت خرید مردم چه ربطی به قدرت پول یک کشور دارد؟
اگر منظورتان برابری قدرت خرید است، باید بگویم که اینگونه محاسبه می کنند که چه نیازهای اولیه ای را می توان در نیویورک با 100 دلار خرید و همان نیازهای اولیه را در تهران با چند ریال می توان خرید. به این ترتیب برابری قدرت خرید به دست می آید. در ایران با توجه به یارانه های ارائه شده، نرخ دلار به دست آمده بر اساس برابری قدرت خرید اندکی کمتر از دلار بازار آزاد است. یعنی ریال ایران بر اساس «برابری قدرت خرید» ارزش بیشتری دارد.
منبع: عصر ایران
