به گزارش رکنا، شیخ مفید وی فقیه، متکلم و مروج مکتب کلامی شیعه در قرن چهارم میلادی بود. ح. که آثار جاودانه خود را ترک کرد و در رشد فهم و استدلال دینی تأثیر بسزایی داشت. به همین مناسبت 18 آذر ماه به عنوان روز بزرگداشت شیخ مفید در تقویم ثبت شده است.
زندگی مختصر شیخ مفید.
شیخ مفید با نام کامل «محمد بن محمد بن نعمان» در ۱۱ ذی قعده سال ۳۳۶ هجری قمری در بغداد به دنیا آمد. کنیه او اباعبدالله و کنیه معروفش «مفید» بود. وی از بزرگان علم کلام و فقه شیعه به شمار می رود و پیشوای فکری شیعه در زمان خود بود.
شیخ مفید استاد علمای دیگری چون شیخ طوسی و سید مرتضی بود و در علم کلام و فلسفه اسلامی به ویژه در مکتب شیعه جایگاه والایی داشت. او با مناظرات برجسته علمی و دینی که با علما و متکلمان فرقه های دیگر مانند قاضی عبدالجبار معتزلی و قاضی ابوبکر بغلانی اشعری انجام داد، توانست مکتب کلامی شیعه را به اوج تکامل برساند.
وی در میان اهل سنت نیز مورد احترام بود و بزرگان اهل سنت از جمله ابن حجر عسقلانی، ابن عماد حنبلی و شافعی از او تمجید می کردند. شیخ طوسی در کتاب «الفهرست» درباره او می نویسد: «شیخ مفید از بزرگ ترین متکلمان امامیه و بزرگ ترین فقیه زمان خود بود و حافظه ای عالی داشت و همیشه آماده پاسخگویی به سؤالات دینی بود».
مدرسه شیخ مفید
پیش از شیخ مفید، علم کلام و اصول فقه در میان اهل سنت رونق داشت، اما در میان شیعیان، این علم عمدتاً به صورت مناظرات محدود و مکتوب بود. شیخ مفید با استفاده از مبانی کلامی و فقهی توانست راه های جدیدی برای بحث و استدلال در مسائل دینی بگشاید و سبک ساده و تألیفات پیشینیان را به طور منظم و منظم تکمیل کند.
او تلاش‌های پیشینیان خود از جمله ابن جنید سکفی، ابن عقیل و عیاشی را به صورت مفصل و قابل فهم گردآوری کرد و کلام شیعه را وارد مرحله جدیدی کرد. او همچنین کتاب هایی در اصول فقه نوشت که به عنوان منابع مرجع در جهان اسلام شناخته می شود.
آثار شیخ مفید.
شیخ مفید در طول عمر پربار خود بیش از 200 عنوان کتاب نوشت که بسیاری از آنها به مسائل کلامی، فقهی و قرآنی پرداخته است. از مهمترین آثار او می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مبدل
واجبات شرعی
جملات در مورد زنان
الکلام فی دلائی القرآن
چهره های اعجاز قرآن
پیروزی در فضیلت قرآن
اولین مقالات
لغو فضیلت معتزله
افشاگری
توضیح
همه این کتاب‌ها در حوزه‌های مختلف فقهی، کلامی و اصول دینی تألیف شده و تأثیر بسزایی در شکل‌گیری مکتب شیعه در دوران بعد داشته است.
شاگردان معروف شیخ مفید
شیخ مفید شاگردان ممتازی به وجود آورد که هر یک در علم و اندیشه اسلامی تأثیر بسزایی داشتند. از شاگردان معروف وی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سید مرتضی علم‌هادی
سید رضی
شیخ طوسی
هر یک از این بزرگان در فقه و کلام شیعه به مقامات عالی علمی رسیدند و در گسترش و تحکیم مکتب شیخ مفید نقش بسزایی داشتند.
وفات شیخ مفید
شیخ مفید در سال 413 هجری قمری در سن 75 سالگی در بغداد درگذشت. درگذشت او ضایعه بزرگی برای جهان اسلام تلقی شد و مردم و علما از مذاهب مختلف برای تکریم و تجلیل از خدمات علمی وی در تشییع جنازه وی حاضر شدند. شیخ طوسی که خود از شاگردان شیخ مفید بود در تشییع جنازه وی حضور داشت و از کثرت شرکت کنندگان در مراسم ابراز تعجب کرد. گفته می شود چندین هزار شیعه و غیر شیعه در تشییع جنازه او شرکت کردند و سید مرتضی بر جنازه او نماز خواند.
شیخ مفید در حرم امام جواد علیه السلام در بغداد به خاک سپرده شد و در کنار قبر استاد بزرگوارش ابن قولویه آرام گرفت.
شیخ مفید سرانجام با تلاش ها و کارهای علمی خود توانست مرجعیت علمی و دینی شیعیان را در زمان خود تقویت کند و مکتب کلامی شیعه را به یکی از مهم ترین جریان های فکری جهان اسلام تبدیل کند.
