پیری یک فرآیند اجتناب ناپذیر است که معمولاً با بیماری های مختلفی همراه است. در نتیجه تحقیقات مربوط به اثرات پیری بر بدن انسان به یکی از موضوعات مهم در دنیای علم تبدیل شده است. دانشمندان به دنبال راه هایی برای کاهش سرعت این فرآیند و به حداقل رساندن اثرات مضر آن بر بدن هستند. یکی از عوامل اصلی پیری از دست دادن تعادل پروتئین در سلول های بدن است که به پروتئوستاز یا هموستاز پروتئین معروف است.
پروتئوستاز و نقش آن در پیری
سلول های بدن مکانیسم هایی دارند که به شناسایی پروتئین های آسیب دیده یا معیوب و تجزیه آنها کمک می کند. این سیستم های کنترل کیفیت پروتئین از تجمع پروتئین های معیوب جلوگیری می کند و باعث ایجاد استرس سلولی می شود که می تواند منجر به مشکلات جدی و طولانی مدت شود.
با افزایش سن، این سیستم ها کاهش عملکرد را تجربه می کنند که می تواند علت بسیاری از بیماری های دژنراتیو مرتبط با افزایش سن و شرایط مزمن باشد. بنابراین، جلوگیری از تغییر مکانیسم های پروتئوستاز ممکن است کلید افزایش امید به زندگی و بهبود کیفیت زندگی افراد مسن باشد.
تحقیقات جدید در مورد سیستم های پروتئوستاز
در همین راستا، یک تیم تحقیقاتی کره جنوبی به سرپرستی پروفسور سئوگانگ هیون از دانشگاه چانگ آنگ، رابطه بین دو سیستم کنترل کیفیت پروتئین کلیدی، یعنی پروتئازوم ها و اتوفاژی را بررسی کردند. آنها موفق به کشف دارویی شدند که می تواند عملکرد این سیستم ها را حفظ کند و اثرات ضد پیری جالبی از خود نشان دهد. یافته های این مطالعه در مجله علمی Autophagy در 15 آگوست 2024 منتشر شد.
پروتئازوم ها گروهی از پروتئین ها هستند که پروتئین های آسیب دیده را به پپتیدهای کوچکتر تجزیه می کنند. در مقابل، اتوفاژی فرآیندی است که در آن سلولها ساختارهای بزرگتر، از جمله تودههای پروتئینی را تخریب و بازیافت میکنند. هر دو سیستم برای کمک به حفظ پروتئوستاز با هم کار می کنند، اما مکانیسم دقیق فعال شدن همزمان آنها برای کاهش اثرات پیری به خوبی شناخته نشده است.
کشف داروی جدیدی به نام IU1
خوشبختانه یک ترکیب جالب توجه پروفسور هیون را به خود جلب کرد. وی در این باره می گوید:
چند سال پیش، در یک کنفرانس علمی شنیدم که دارویی به نام IU1 می تواند فعالیت پروتئازوم را افزایش دهد. این ما را بر آن داشت تا اثرات ضد پیری آن را آزمایش کنیم.
برای آزمایش این دارو، محققان از مدل حیوانی مگس میوه (Drosophila) استفاده کردند که به دلیل طول عمر کوتاه و شباهت فرآیندهای پیری آن به انسان، مدلی ارزشمند برای مطالعه پیری است. آنها مگس های میوه را با داروی IU1 درمان کردند و چندین پارامتر مربوط به رفتار و پروتئوستاز را اندازه گیری کردند.
نتایج امیدوار کننده از مدل های حیوانی و انسانی
نتایج این مطالعه بسیار امیدوارکننده بود. پروفسور هیون در این باره می گوید:
مهار فعالیت پپتیداز 14 اختصاصی یوبیکوئیتین (USP14)، که جزء کمپلکس پروتئازوم است، با استفاده از IU1 نه تنها فعالیت پروتئازوم را افزایش داد، بلکه به طور همزمان فعالیت اتوفاژی را نیز افزایش داد. ما نشان میدهیم که این مکانیسم هم افزایی میتواند ضعف عضلانی مرتبط با افزایش سن را در مگسهای میوه بهبود بخشد و طول عمر آنها را افزایش دهد.
شایان ذکر است که نتایج مشابهی در سلول های انسانی نیز مشاهده شد.
این یافتهها پیامدهای مهمی دارند، به ویژه در رابطه با پیشرفتها در زمینه درمانهای ضد پیری. پروفسور هیون تاکید می کند:
کاهش پروتئوستاز یکی از ویژگی های اصلی بیماری های دژنراتیو مانند آلزایمر و پارکینسون است. نتایج مطالعه ما ممکن است راه را برای توسعه درمان بیماری های مرتبط با افزایش سن هموار کند.
اثرات احتمالی این کشف در آینده
این کشف می تواند مسیر جدیدی را برای درمان های ضد پیری و افزایش عمر هموار کند. علاوه بر این، بهبود کیفیت زندگی افراد مسن با حفظ پروتئوستاز می تواند به کاهش اثرات بیماری های مزمن و دژنراتیو کمک کند. بیماری هایی مانند آلزایمر و پارکینسون که به دلیل تجمع پروتئین های معیوب در سلول های عصبی رخ می دهند، از جمله شرایطی هستند که ممکن است از این کشف سود ببرند. درمان های مبتنی بر بهبود فعالیت پروتئازوم و اتوفاژی ممکن است به کاهش یا حتی پیشگیری از علائم این بیماری ها کمک کند.
راه حل های آینده در زمینه داروهای ضد پیری
مطالعات بیشتر بر روی داروی IU1 و سایر ترکیبات مشابه ممکن است به توسعه استراتژی هایی برای کنترل روند پیری در انسان منجر شود. اگرچه نتایج اولیه امیدوارکننده است، اما برای تایید ایمنی و اثربخشی این داروها در انسان به آزمایشهای بالینی بزرگتری نیاز است. علاوه بر این، تحقیقات باید درک بهتری از مکانیسمهای زمینهای پیری و ارتباط آنها با سایر عوامل مرتبط با سلامتی ارائه دهد.
یکی از سؤالات مهم در این زمینه یافتن راه هایی برای هدف قرار دادن دقیق تر پروتئین های معیوب بدون تأثیر منفی بر پروتئین های سالم است. چالشهای دیگر، مانند محدودیتهای ایمنی و عوارض جانبی احتمالی داروها نیز باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند تا راهحلهای مؤثری ارائه شود که کیفیت زندگی در دوران سالمندی را بهبود میبخشد.
نتیجه گیری
دانشمندان کره ای با کشف داروی جدیدی به نام IU1 که می تواند فعالیت پروتئازوم و اتوفاژی را بهبود بخشد، گام بزرگی در جهت درمان های ضد پیری برداشته اند. این یافته جدید نه تنها می تواند به افزایش امید به زندگی کمک کند، بلکه کیفیت زندگی افراد مسن را بهبود بخشیده و خطر ابتلا به بیماری های دژنراتیو را کاهش می دهد. اگرچه تحقیقات بیشتری برای تایید این نتایج مورد نیاز است، این کشف به عنوان یک نقطه عطف مهم در علم پزشکی شناخته می شود و آینده بهتری را برای مبارزه با اثرات پیری نوید می دهد.