به گزارش خبرآنلاین، ترمیم و بازسازی استخوان یک فرآیند مادام العمر است. در این فرآیند بافت استخوانی قدیمی تخریب شده و با بافت استخوانی جدید جایگزین می شود. فرآیند بازسازی استخوان نقش مهمی در سلامت استخوان دارد و در صورت اختلال، تراکم استخوان کاهش می یابد و فرد دچار پوکی استخوان می شود.
همشهری در خبر نوشت: وقتی جوان هستیم، سرعت تولید و بازسازی سلول های جدید بیشتر از تجزیه آنهاست و به همین دلیل تراکم استخوان افزایش می یابد. اما با افزایش سن، سرعت تخریب سلول ها بیشتر از بازسازی آنها می شود و به همین دلیل تراکم استخوان کاهش می یابد و فرد دچار پوکی استخوان می شود. پوکی استخوان به زبان ساده به این معناست که استخوان های بدن به مرور زمان به دلیل کاهش تراکم و استحکام استخوان شکننده شده و با کوچکترین ضربه یا افتادن ساده می شکند.
سوال مهم بسیاری از مردم این است که آیا پوکی استخوان ژنتیکی است؟ و آیا راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد؟
توده استخوانی خود را تا 30 سالگی کامل کنید
پوکی استخوان یکی از مشکلات رایج در میان سالمندان و زنان یائسه است و جوانان را کمتر درگیر می کند. مگر اینکه عوامل ژنتیکی باعث بروز آن در جوانی فرد شود.
دکتر علیرضا اصطقامی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم و استاد دانشگاه به همشهری آنلاین گفت: بیشتر توده های اسکلتی ژنتیکی است. یعنی افراد توده اسکلتی را از طریق عوامل ژنتیکی به ارث می برند. با این حال، عوامل دیگری نیز در ایجاد پوکی استخوان موثر هستند. ورزش، نوع تغذیه، کمبود کلسیم، کمبود ویتامین D، برخی بیماری ها و مصرف برخی داروها بر پوکی استخوان تاثیر می گذارد.
دکتر افشین استوار، رئیس مرکز تحقیقات پوکی استخوان انستیتو تحقیقات غدد و متابولیک دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز درباره نقش ژنتیک و وراثت در پوکی استخوان به همشهری گفت: وراثت در این بیماری بسیار مهم است و افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری در والدین یا بستگان درجه یک آنها بیشتر از سایرین از پوکی استخوان رنج می برند و باید سلامت استخوان خود را جدی تر بگیرند.
دکتر استوار درباره چگونگی کاهش تراکم استخوان و بروز پوکی استخوان توضیح می دهد: تراکم مواد معدنی استخوان تقریبا تا سن 30 سالگی افزایش می یابد. یعنی حداکثر توده استخوانی تقریباً تا 30 سالگی رخ می دهد. سپس با افزایش سن، توده و تراکم استخوان کاهش می یابد و با هر سال افزایش سن، این توده استخوانی کاهش بیشتری پیدا می کند.
آمار چه می گوید؟
جمعیت ایران به سرعت در حال پیر شدن است و هر چه نسبت جمعیت بالای 50 سال بیشتر شود، تعداد مبتلایان به پوکی استخوان بیشتر می شود. قاطعانه می گوید. وی همچنین با اشاره به آمار پوکی استخوان در ایران بیان می کند: 42 درصد زنان بالای 60 سال و 37 درصد زنان بالای 50 سال به پوکی استخوان مبتلا هستند. این سن پس از 75 سالگی به حدود 80 درصد می رسد. یعنی از هر 5 زن بالای 70 سال 4 نفر به پوکی استخوان مبتلا هستند و این یعنی این بیماری در کشور ما شیوع بالایی دارد.
به گفته رئیس مرکز تحقیقات پوکی استخوان پژوهشکده غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، این بیماری مردان را نیز درگیر می کند و تنها زنان را درگیر نمی کند. در حال حاضر 24 درصد از مردان بالای 50 سال در ایران از پوکی استخوان رنج می برند. یعنی از هر چهار مرد بالای 50 سال یک نفر به این بیماری مبتلا می شود.
به گفته این استاد دانشگاه، حداکثر شدت این بیماری عمدتاً در زنان از سن 65 سالگی و در مردان از سن 75 سالگی رخ می دهد.
2 تمرین مناسب برای پوکی استخوان
همچنین به گفته دکتر پیام وکیلی، متخصص ارتوپدی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کردستان، به طور معمول افرادی که از پوکی استخوان رنج می برند مستعد شکستگی های زیادی هستند، اما اگر بیماری آنها قبل از وقوع این شکستگی ها تشخیص داده شود، می توانید به پزشک مراجعه کنید. زود دکتر کنید و دارو تجویز کنید تغییر سبک زندگی پوکی استخوان شما را درمان می کند.
وی با بیان اینکه افراد کم تحرک و کسانی که کمتر ورزش می کنند زودتر به پوکی استخوان مبتلا می شوند، ادامه می دهد: شنا و استخر بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری است و ورزش های دیگر در هنگام بروز آرتروز باعث از بین رفتن غضروف زانو می شود. پوشیدن کفش طبی برای افرادی که زانو درد دارند نیز توصیه می شود، اما در نظر داشته باشید که این افراد هرگز نباید کفش های پاشنه بلند بپوشند زیرا فشار طولانی مدت به مچ پا باعث آرتروز زانو می شود.
وکیلی همچنین با اشاره به موثر نبودن مسکن ها در تسکین درد این بیماری اظهار می کند: تسکین دائمی درد تنها با درمان قطعی پوکی استخوان امکان پذیر است. بنابراین با ظاهر شدن علائم پوکی استخوان به خصوص احساس درد عمومی سریعا به پزشک مراجعه کنید تا این بیماری به طور قطعی درمان شود.
10 راه پیشگیری
اگرچه عوامل ژنتیکی نقش قوی و شناخته شده ای در بروز پوکی استخوان و سایر بیماری ها دارند، اما متخصصان تاکید می کنند که اگر سبک زندگی سالمی داشته باشیم می توانیم تا حد زیادی از این بیماری جلوگیری کنیم یا حداقل بروز آن را به تاخیر بیندازیم. در زیر 10 راهکار بسیار مهم برای جلوگیری از بروز این بیماری آورده شده است.
مصرف کافی کلسیم: شما باید روزانه بین 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم را از طریق منابع غذایی مانند محصولات لبنی (شیر، ماست، پنیر و غیره)، سبزیجات برگ دار و غلات غنی شده مصرف کنید.
مصرف کافی ویتامین D: ویتامین D به جذب کلسیم کمک می کند. منابع غذایی مانند ماهی های چرب (ماهی آزاد، ماهی تن)، تخم مرغ و قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تامین آن کمک می کنند. در صورت لزوم از مکمل های ویتامین D استفاده کنید.
تمرینات را با وزنه انجام دهید: افرادی که تحرک و ورزش بسیار کمی دارند، زودتر به پوکی استخوان مبتلا می شوند. البته در رابطه با پوکی استخوان ورزش های تحمل وزن مناسب است. مانند راه رفتن، دویدن، شنا در استخر و وزنه زدن. این تمرینات باعث تقویت استخوان ها و حفظ تراکم آنها می شود. ورزش های تعادلی مانند یوگا و تای چی نیز مفید هستند زیرا باعث افزایش قدرت بدنی و حفظ تعادل می شوند و می توانند از افتادن های ناگهانی و شکستگی استخوان ها جلوگیری کنند.
کاهش مصرف کافئین: مصرف زیاد قهوه و چای می تواند جذب کلسیم را کاهش دهد و کمبود کلسیم همانطور که گفته شد یکی از عوامل پوکی استخوان است. بنابراین مصرف نوشیدنی های کافئین دار خود را محدود کنید.
سیگار کشیدن ممنوع: سیگار کشیدن می تواند تراکم استخوان را کاهش دهد و خطر شکستگی را افزایش دهد.
اجتناب از مصرف الکل: مصرف زیاد الکل می تواند جذب کلسیم را کاهش داده و استخوان ها را ضعیف کند.
تناسب اندام بمانید: کاهش یا افزایش شدید وزن می تواند تأثیر منفی بر تراکم استخوان داشته باشد. اگرچه داشتن وزن مناسب از فشار اضافی روی استخوان ها جلوگیری می کند.
مصرف پروتئین کافی: مصرف روزانه مقدار کافی پروتئین برای سلامت استخوان ضروری است. سعی کنید از منابع پروتئینی سالم مانند گوشت سفید، ماهی، حبوبات و لبنیات استفاده کنید.
مصرف منیزیم و پتاسیم: این مواد معدنی به سلامت استخوان ها نیز کمک می کنند. مصرف سبزیجات، میوه ها و آجیل کافی را فراموش نکنید.
از رژیم های کم کالری خودداری کنید: رژیم های کم کالری می تواند منجر به مشکلات سلامتی از جمله تراکم استخوان پایین شود. هر رژیم غذایی باید حاوی مقدار مشخصی پروتئین، چربی، ویتامین، مواد معدنی و سایر ریزمغذی ها باشد. قبل از شروع هر رژیمی حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
دو سوم مردم از بیماری خود بی اطلاع هستند
دو سوم بیماران مبتلا به پوکی استخوان از بیماری خود اطلاعی ندارند. زیرا آنها هرگز نمی دانستند که باید برای بررسی سلامت استخوان خود به پزشک مراجعه کنند یا آزمایش تراکم استخوان انجام دهند.
اما از چه سنی باید در این تست شرکت کنیم؟ دکتر اصطقاتی، فوق تخصص غدد و متابولیسم توضیح می دهد: برای آقایان اگر بیماری زمینه ای نداشته باشند، معمولا بهترین سن برای غربالگری تراکم استخوان پایان دهه هفتم یا آغاز دهه هشتم است. در زندگی، و برای زنان، بهترین سن معمولا 65 سال و بالاتر است. البته به شرطی که به هیچ بیماری مبتلا نباشند. در غیر این صورت باید این تست را از سنین پایین شروع کنند.
به گفته این استاد دانشگاه، بیش از 50 بیماری وجود دارد که می تواند توده اسکلتی انسان را تحت تاثیر قرار دهد. این افراد باید غربالگری یا آزمایش تراکم استخوان را در سنین پایین با تشخیص پزشک شروع کنند.
۲۳۳۲۱۷
