به گزارش گروه فرهنگی اسمارتک نیوز، جشنواره فیلم فجر این روزها در حالی برگزار می شود که تیم ملی فوتبال کشورمان در جام ملت های آسیا نیز حضور دارد و با حضور در مرحله نیمه نهایی، شانس زیادی برای قهرمانی دارد. قهرمانی در این شرایط جشنواره فجر هم لحن فوتبالی پیدا کرده است. به ویژه یکی از فیلم های این دوره از جشنواره موضوعی فوتبالی دارد. فیلم «پرویز خان» به کارگردانی علی ثقفی که مضمون آن برشی از لحظات حساس زندگی پرویز دهداری مربی سابق تیم ملی فوتبال ایران در سال 65 است که در آن 14 بازیکن تیم ملی استعفا دادند. این تیم تبدیل به یکی از پرحاشیه ترین اتفاقات تاریخ تیم ملی شود. ثقفی در این فیلم سعی کرده شرایط آن دوران را به تصویر بکشد و در قالب داستانی جذاب به مخاطب عرضه کند. او که تجربه ساخت فیلم های کوتاه و مستند مختلف را دارد، اولین فیلم بلند سینمایی خود را در ژانر ورزش های سخت ساخت که به نظر می رسد با مضمون فوتبالی اش با استقبال مردم مواجه شود. ثقفی در گفت و گو با «ایران» درباره این فیلم و شرایطی که برای ساخت آن تجربه کرده صحبت کرد.
جرقه «پرویزخان» چگونه به وجود آمد؟
از زمانی که شروع به ساخت فیلم و ساخت چندین مستند درباره فوتبال کردم، علاقه زیادی به ساخت یک فیلم فوتبالی داشتم. من هم فوتبال را خیلی دوست دارم و وقتی بازی ها را می بینم خیلی هیجان زده می شوم. وقتی نام آقای دهداری مطرح شد، با اشتیاق پذیرفتم که از ایشان فیلم بسازم. اتفاقاتی که در تمرین آقای دهداری افتاد از جمله اتفاقات ویژه فوتبال ایران بود که جذابیت روایی داشت.
ساخت فیلم در ژانر ورزشی کار سختی است. چند فیلم مثل «غلامرضا تختی» یا «بیرو» در سینمای ایران ساخته شده است؟ در مورد مراحل ساخت «پرویزخان» و شرایطی که در ساخت آن تجربه کردید، توضیح دهید.
همانطور که اشاره کردید، ساخت یک فیلم ورزشی کار سختی است و فیلم هایی از این دست به ندرت ساخته می شوند، به خصوص فیلم هایی که درام اصلی آنها بر روی مسابقه تمرکز دارد. در حالی که در فیلم ما 30 دقیقه درام در طول بازی رخ می دهد و مهم ترین اتفاقات فیلم در همان مسابقه رخ می دهد.
نقش جلوه های ویژه در فیلم بسیار مشهود است. مثل حال و هوای دهه 60، ورزشگاه سحیم بن حمد دوحه یا ورزشگاه پر آزادی. این جلوه های ویژه چگونه ساخته شد؟
دلیل اینکه می گویم فیلم ما سخت بود این است که این آثار تجربه چندانی در سینمای ایران نداشته اند و برای ساخت آنها باید وارد فضای ناشناخته ای می شدیم. دوربین در این فیلم در مرکز زمین و بین بازیکنان قرار گرفته است. ما حرکات سریع دوربین انجام می دادیم که توپ را دنبال می کرد و ضربه شلاق بود. به همین دلیل کار جلوه های ویژه ما بسیار سخت بود. دوست داشتم جو فوتبالی را ببینم که تا به حال ندیده بودیم. همانطور که می دانید فیلمبردار یک بازی فوتبال برای نشان دادن بازی از زمین مسابقه دور می شود اما ما نمی خواستیم بازی را نشان دهیم و می خواستیم وسط بازی به مردم نشان دهیم.
بازیگران چگونه انتخاب شدند؟
یکی دیگر از سختی های فیلم پرویز خان انتخاب بازیگران بود. باید افرادی را انتخاب می‌کردیم که شبیه هم باشند، هم بازیگر و هم فوتبالیست. این موضوع زمان زیادی را برای تیم ما گرفت و بعد از انتخاب شدن، مدت زیادی با مربی فوتبال تمرین کردند و در عین حال ما به تمرین بازیگری پرداختیم. سکانس های زمین بازی هم زمان زیادی می برد. با وجود اینکه همه این موارد از قبل برنامه ریزی شده بود و با هندی کم فیلمبرداری شده بود، باز هم در حین تولید با مشکلات زیادی مواجه بودیم، اما مشتاقانه به دنبال انجام کارهایی بودیم که نمی شد.
یکی از بازیگرانی که انتخاب کردی و گفتی باید بازیگر و فوتبالیست باشد احمدرضا عابدزاده است که یکی از جذابیت های اصلی فیلم پرویز خان است.
بله، ایشان اولین کارش جلوی دوربین بود و برای این نقش 30 کیلو وزن کم کرد. کلی هم تمرین کرد; هم در فوتبال و هم در بازیگری البته او تنها نبود و تک تک بچه ها زحمت کشیدند. از بازیگر نقش کریم باوی گرفته تا بازیگرانی که در نقش سیروس تایفاران، جواد زرینچه و نادر میراحمدیان بازی کردند، همه درخشیدند. جدا از اینها باید به بازیگران تیم کویت هم اشاره کنم که باید فوتبالیست، عرب و بازیگر بودند. ما نمی توانستیم کسی را انتخاب کنیم. بازیگر نقش موید حداد خیلی خوب بود یا بازیگر نقش گزارشگر عرب.
شما از اسکندر کوتی گزارشگر سابق فوتبال و محمدرضا کربکندی مربی فوتبال در نقش های خود استفاده کردید.
بله، آقای کوتی باعث افتخار ما شد و نقش خود را ایفا کرد. آقای کربکندی خیلی زحمت کشید و از اصفهان آمد و سه ساعت و نیم گریم شد و افتخار داشت در یک صحنه 30 ثانیه ای یک اتفاق تاریخی را در فیلم به تصویر بکشد.
از این بازیگران که بگذریم به سعید پورصمیمی بازیگر نقش اول فیلم پرویز خان می رسیم.
باید بازیگری را انتخاب می کردیم که شبیه آقای دهداری باشد. آقای پورصمیمی می گوید اگر آقای پرویز پورحسینی زنده بود این نقش را بازی نمی کردم، چون بیشتر شبیه آقای دهداری بودم. با تمام وسواس هایی که در انتخاب بازیگر وجود داشت، گفتند فیلمنامه را می خوانند، اگر دوست ندارم عصبانی نشو. خوشبختانه فقط دو روز طول کشید تا بگویند که از صحنه خوششان آمده و آمده اند. بعد از آن حدود سه چهار ماه از تمرینات دورخوانی گرفته تا جلسات پلاتو و آنالیز و تمرین فوتبال برای آشنایی با شخصیت آقای دهداری حضور داشتند. به نظر من آنها بهترین بودند و فکر می کنم چگونه می تواند بهتر از این شود؟ آقای پورصمیمی در هر صحنه حضور داشتند و با این همه دیالوگ، هیچ وقت ندیدم که دیالوگ را تشویق کنند یا حفظ نکنند. ساعت ها درباره این نقش صحبت کردیم و به قول خودشان با این نقش دست و پنجه نرم کردند. عجیب اینکه آقای پورصمیمی نه فوتبالیست بود و نه آقای دهداری را می شناخت، اما از همان روزهای اول شروع به تحقیق در مورد نقش کردند تا به شخصیت نزدیکتر شوند.
در فرآیند تحقیق فیلم از چه منابعی استفاده کردید؟
تحقیق و نگارش این فیلم دو سال طول کشید. کتاب خاصی درباره آن دوره از زندگی آقای دهداری که 14 بازیکن تیم ملی استعفا دادند، نداشتیم. به همین دلیل به منابع مختلف مراجعه می کنیم. باید درباره شخصیت های دیگر فیلم مثل عابدزاده، درباره دهه 60، اتفاقات سیاسی، اجتماعی و ورزشی آن زمان، درباره بازیکنان بازنشسته، درباره خود آقای دهداری و خانواده اش تحقیق می کردیم. ابتدا سوال پرسیدیم و اطلاعاتی به دست آوردیم. از روزنامه های سال 65 تا گفتگو با خانواده آقای دهداری. با آقای رضا وطن خواه، دستیار آقای دهداری مصاحبه ای سه ساعته داشتم. با شاگردانش صحبت کردم. مصاحبه های روزنامه های آن زمان را خواندم.
نظر خانواده شما چه بود؟
ما با دخترش صحبت کردیم که اطلاعات خوبی به ما داد. آقای دهداری و خانواده آقای وطن خواه که نزدیک ترین افراد به فوتبال با ایشان بودند در مراحل ساخت فیلم بودند و خوشبختانه به ما اعتماد کردند و لطف داشتند.
در داستان به گوشه ای از زندگی دهداری اشاره می کنید اما به آن 14 بازیکن مستعفی توجهی نمی کنید و حتی برای یکی از آنها لقب انتخاب کرده اید، چرا این تصمیم را گرفتید؟
شخصیتی که نام وحید غیاب را برای او انتخاب کردیم ترکیبی از چند بازیگر به اضافه تخیل نویسنده است. ما این کار را عمدا انجام دادیم تا به بازیکنان خاصی از آن گروه اشاره نکنیم. او نمی خواست افکار مردم به سراغ کسی برود.
اما شما شخصیت دانش آموزان دهداری را واقعی کردید.
بله بر اساس اسناد واقعی بود. مثلا درست است که عابدزاده نویسنده بود، اما من به شخصیت هایی مثل عابدزاده و زرینچه کمی تخیل اضافه کردم.
آیا سوار شدن به اتوبوس از دهداری و گیرکردن اتوبوس در میان جمعیت عظیم اغراق آمیز نبود؟
نه، خیلی ها می دانند که آقای دهداری با اتوبوس رفت و آمد داشته است. نه ماشین داشت، نه رانندگی بلد بود و نه می توانست تاکسی بگیرد، چیزی که همه شاگردانش می دانند و می گویند.
در مجموع فکر می کنید چقدر با استقبال تماشاگران از فیلم پرویز خان مواجه شود؟
امیدوارم این اتفاق بیفتد. ما تمام تلاش خود را کردیم و برای ساخت فیلم تلاش کردیم. از طراح صحنه و فیلمبردار گرفته تا بازیگر و طراح گریم. روزهایی بود که 80 تا 90 نفر را گریم می کردند و مجبور می شدند لباس های دهه 60 بپوشند، گرمکن های پا بعد از فیلم اصلی طراحی شده بود و نیمکتی که آقای دهداری نشسته بود، همین طور بود. یافتن فیلم دیدار ایران و کویت داستان خاص خود را داشت و آن را در مسیری عجیب پی بردیم. بازیگران باید برای اجرا گرم می کردند و وقتی صحنه قطع می شد، بدنشان سرد می شد و گاهی هم درد می گرفت، اما همه برای درست شدن صحنه ها تلاش کردند. در ساخت فیلم اوج سازمان سینمایی از ما حمایت زیادی کرد که از این مجموعه ممنونم.
دوست دارید بازیکنان تیم ملی فوتبال پرویز خان را ببینند؟
زیاد. آرزوی من این است که وقتی تیم ملی یا هر تیمی می خواهد به میدان برود، مربی می گوید بچه ها این فیلم را ببینیم تا روحیه بگیریم. این فیلم را به بازیکنان تیم ملی تقدیم می کنم که وقتی بازی هایشان را می بینیم از صمیم قلب برایشان آرزوی پیروزی داریم. البته آقای دهداری برای همه الگوست. آنها می توانند ببینند که می توان مانند آنها جنگید و پیروز شد.
