به گزارش خبرنگار مهر، پاییز و زمستان اوج آلودگی هوا به ویژه در شهرهای بزرگ است. این شرایط باعث شده تا نهادها و سازمان ها یکدیگر را مقصر بدانند که البته در سال های اخیر برخی از دلایل آن استفاده از بنزین بوده است. خیر صلاح دانستند اما در اوایل آذرماه سال جاری جعفر سالاری نسب، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی در رابطه با این موضوع گفت: بنزین و گازوئیل توزیع شده در تهران همگی استاندارد یورو 4 و به تعداد هستند. اکتان بنزین تهران 92 است، حتی گازوئیل مصرفی در نیروگاه های تهران استاندارد یورو و میزان گوگرد آن کمتر از 10 ppm است.
حمیدرضا سهرابی، کارشناس انرژی و عضو هیئت مدیره انجمن صنفی GNC نیز در این زمینه گفت: آلودگی هوا و منابع آلاینده در تمام فصول سال وجود دارد اما در فصول سرد سال با تغییرات اقلیمی و بحث وارونگی هوا وجود دارد. ، شاهد تشدید آلودگی هوا در کلانشهرها هستیم. در ایران، معضل آلودگی کلان شهرها در دو دهه اخیر بحرانی جدی بوده و هر سال بدتر می شود. علاوه بر این، منابع آلاینده شامل صنایع، نیروگاه ها، مصارف خانگی و حمل و نقل است، اما مشارکت هر بخش در آلودگی هوا متفاوت است.
به گفته این کارشناس انرژی، سهم مصرف خانوارها در مقایسه با سایر بخش ها از نظر مصرف گاز خانگی ناچیز است، زیرا صنایع و نیروگاه ها نیز در طول سال از گاز به عنوان سوخت برای فعالیت خود استفاده می کنند، اما با توجه به نارضایتی گاز در فصول سرد، مصرف گازوئیل و نفت کوره با بخشی از گاز مصرفی شما جایگزین می شود که بسته به مقدار گوگرد و کیفیت آن، آلودگی محلی ایجاد می کند. بیایید بررسی کنیم، بیشتر آلودگی هوا از بخش حمل و نقل ناشی می شود که بیش از 70 درصد است و تنها حدود 30 درصد از آلودگی هوا به بخش های غیر حمل و نقل مانند نیروگاه ها، صنایع و مصارف خانگی و غیره برمی گردد.
نیروگاه های پایتخت از نفت کوره استفاده نمی کنند، در شهر چطور!
در عین حال، استفاده از سوخت گازوئیل از دیگر موضوعاتی است که بسیار مطرح است و بسیاری آن را عامل اصلی این حادثه می دانند. ناصر اسکندری معاون تولید شرکت مادر تخصصی برق حرارتی زودتر در این بار وی به خبرنگار مهر گفت: استاندارد ملی سوخت گازوئیل کمتر از 0.8 درصد است در حالی که سوخت تحویلی به نیروگاه ها بیش از 3 تا 4 درصد گازوئیل است. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی اعلام کرده بود: در استان های تهران و البرز از نفت کوره در نیروگاه ها استفاده نمی شود. علاوه بر این، بنزین و گازوئیل بر اساس استاندارد یورو توزیع می شود.
سالاری نسب افزود: کیفیت این سوخت ها توسط سازمان ملی استاندارد در پالایشگاه ها و جایگاه ها کنترل می شود و از این رو استانداردها رعایت می شود. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی با بیان اینکه چند سالی است که سازمان ملی استاندارد برای بنزین و گازوئیل استاندارد ارائه نکرده است، اظهار داشت: در حال حاضر در سال 2018 در زمینه بنزین و گازوئیل استاندارد وجود ندارد.
با کاهش دما و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، کارخانجات و صنایع بزرگ و حتی نیروگاه ها برای جلوگیری از تعطیلی، همواره مجبور به استفاده از سوخت مایع یعنی گازوئیل و نفت کوره هستند. هوای تهران چند روزی است که ناسالم است و حتی مدارس تعطیل شده است هستنداین در حالی است که شرکت پخش فرآورده های نفتی سوزاندن نفت کوره در تهران را رد می کند. آلودگی هوا پیش از اوج سردی هوا (24 آذر تا 24 آذر) به حدی رسید که معاون استاندار تهران اعلام کرد «با توجه به آلودگی هوا، کارکنان دستگاه های دولتی مبتلا به بیماری های قلبی عروقی، بیماری های زمینه ای، تنفسی و … امنیت شخصی و زنان باردار در صورت موافقت سازمان می توانند از ظرفیت دورکاری در روز دوشنبه استفاده کنند.
با توجه به اینکه هیچ یک از نیروگاه های تهران از نفت کوره استفاده نمی کنند، علی کار سخت سال گذشته قائم مقام شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی به مهر گفت: ممکن است مقداری آلودگی هوا ناشی از سوخت گازوئیل باشد، اما نمی توان همه مشکلات را ناشی از سوخت گازوئیل دانست زیرا ذرات معلق در هوا کمتر از 2 میکرون هستند. که نمی تواند منبع باشد. سوخت دارد مثلاً گاز به عنوان سوخت پاک در زمستان و استفاده از اجاق گاز باعث آلودگی می شود.
به گفته قائم مقام مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی، نفت و گاز هم اکنون در شبکه حمل و نقل شهرهای بزرگ مانند تهران که یورو ۴ و یورو ۵ است و در شهرهایی که شرایط محیطی مناسبی دارند گازوئیل توزیع می شود. سوخت با گوگرد بیشتر استفاده می شود.
ساختمان های بلند و تنفس سخت.
بر اساس آمار رسمی در ۵ سال گذشته ۷۵ هزار نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست دادند. این امر در شرایطی رخ می دهد که طبق تحقیقات انجام شده در تهران، تراکم ساختمان یکی از عوامل تعیین کننده آلودگی هوا است و اساس این توسعه آسمان خراش، انحصار زمین و عدم گسترش محدوده شهری است.
فرسودگی وسایل نقلیه و ناوگان حمل و نقل مقصر اصلی آلودگی هوا است
در نهایت آخرین گزینه مربوط به آلودگی هوا فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی است که ارقام ضد و نقیضی در این زمینه ارائه می شود. در سال ۱۳۹۷ عیسی کلانتری، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: با توجه بر اساس آخرین گزارش رسمی فرمانده نیروی انتظامی که به وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شده است، 87 درصد مینی بوس، 81 درصد موتور سیکلت، 73 درصد اتوبوس شهری، 60 درصد کامیون، 58 درصد تاکسی، 44 درصد اتوبوس های بین شهری، 27 درصد وانت ها و 4 درصد خودروهای سواری، کشور برچیده شده و 80 درصد این سفرها استاندارد نیست. با اسقاط این حجم خودرو، طبیعی است که هوای سالمی وجود نداشته باشد. در هیچ کجای دنیا چنین آماری را نمی بینید. این آمار نشان از فاجعه ای برای هوای پاک کشور دارد. حتی اگر این ناوگان فرسوده بهترین بنزین دنیا را مصرف کند، باز هم آلایندگی بالایی دارد. 4 درصد خودروهای سواری اسقاط می شوند اما حداقل 80 درصد خودروهای سواری استانداردهای لازم را ندارند. گفته می شود 61 درصد ذرات معلق از منابع متحرک و 83 درصد گازهای آلاینده از صنایع سیار است، در واقع این خودروها نفس مردم ایران را رها کرده اند. متاسفانه صنعت خودرو دچار فساد شده و بازار را در انحصار خود دارد. واردات خودرو ممنوع است و هر محصولی که با هر استاندارد و سطح کیفی تولید شود بازار دارد. به دلیل تحریم ها و محدودیت های پولی هیچ جایگزینی وجود ندارد. برای مثال 81 درصد موتورسیکلت ها یا 11 میلیون باید تعویض شوند. ۹میلیون و 500 هزار موتورسیکلت فرسوده و اسقاط شده است. از طرفی هر موتورسیکلت فرسوده ای کاربراتوری به اندازه دارد ۸خودرو دوچرخه سواری آلودگی ایجاد می کند. وقتی این میزان آلودگی موتورسیکلت محاسبه شود به عدد بزرگی تبدیل می شود.
در ادامه این موضوع گفتنی است داریوش گل علیزاده رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست که در پایان شهریورماه از سرشماری ۲۶ میلیون خودرو در کشور خبر داد. که حدود 7 میلیون خودرو از رده خارج هستند. هستندعلاوه بر این 12.5 میلیون موتورسیکلت سرشماری شده که حدود 10 میلیون آن فرسوده است. هستند و عموما کاربراتوری هستند، سن فرسودگی موتورسیکلت 6 سال تعیین شده و سن فرسودگی خودرو نیز متفاوت است، مثلا رانندگی 20 سال و فرسودگی عمومی 10 سال در نظر گرفته می شود.
به گفته گل علیزاده، وضعیت خودروهای ناوگان حمل و نقل عمومی اسفناک است زیرا بیش از 86 درصد از آنها به سن استفاده رسیده اند. هستند که علاوه بر تولید آلایندگی بالاتر نسبت به خودروهای جدید، مصرف سوخت بیشتری نیز دارند.
وی خاطرنشان کرد: نسبت خودروها به عنوان منابع متحرک در انتشار آلاینده ها از نظر ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در تهران حدود 60 درصد است که از جمله این منابع متحرک خودروهای دیزلی اعم از اتوبوس، کامیون و … است. مینی روسا بیش از 30 درصد از سهم جابجایی منابع را به خود اختصاص می دهند. بر اساس تجزیه و تحلیل های انجام شده، بیش از 70 درصد ذرات معلق رها شده در هوا دوده است که نشان می دهد میزان گوگرد موجود در نفت و گاز سوخت زیاد است و تبدیل به ذرات معلق دوده در هوا می شود که این یک شاخص است. آلودگی در شهرهای بزرگ
با توجه به شرایط کنونی به نظر می رسد دولت باید راه حل جدیدی بیندیشد تا هر یک از سازمان ها دیگری را متهم به آلودگی و افزایش انتشار ذرات معلق در هوا نکنند. مهمترین راه ممکن است مصرف کمتر گازوئیل در مواقع اضطراری و حذف خودروهای فرسوده از وسایل نقلیه عمومی و جایگزینی آنها با خودروهای جدید باشد. حال باید دید راه حل دولت برای برون رفت از این وضعیت چیست و توپ آلودگی هوا همچنان از این سو به سوی دیگر می رود. پاسکاری می توان