بررسی های بازار از برخی فروشندگان اقساطی نشان می دهد که معمولا نرخ های اعلام شده توسط این فروشگاه ها با نرخ سود موثر تسهیلات آنها متفاوت است. «دنیای اقتصاد» برای بررسی نرخ سود برخی از این مفاهیم از ابزارهای پرداخت استفاده کرده و بر این اساس نشان می دهد که به طور کلی نرخ های اعلام شده با نرخ های اعمال شده متفاوت است. اگرچه بخشی از موفقیت این نرخ های بالاتر را می توان به ناآگاهی مشتری نسبت داد. اما باید توجه داشت که شرایط تورمی نرخ های بالاتر را قابل قبول می کند. شاید یکی از جذابیت های نرخ سود 30 درصدی گواهی سپرده ویژه بانکی، سازگاری آن با واقعیت جامعه باشد.
نرخ سود اقساطی
فائزه پوزش: با کاهش قدرت خرید مردم و رکود اقتصاد ایران، استقبال مردم از خرید اقساطی کالا و خدمات افزایش یافته است. شواهد نشان می دهد که در سال های اخیر به ویژه در سال 1402 فروشگاه ها، شرکت ها و موسسات مختلف فروش اقساطی خود را گسترش داده اند. به این ترتیب افراد جامعه می توانند از اجناس خرد (میوه، سبزیجات و …) تا اقلام لوکس (مبل، لوستر، لوازم خانگی و …) را از طریق موسسات و فروشگاه های عرضه کننده به صورت اقساطی خریداری کنند، اما بررسی ها نشان می دهد که برخی از متقاضیان بدون توجه به سود پرداختی، در طول دوره استهلاک کالا با کارت یا اعتبار، صرفاً بر خرید کالای مورد نظر تمرکز کرده و یا بر اساس انتظارات تورمی خود، حاضر به خرید محصول مورد نظر با سود برابر شده اند. به یا بیشتر از نرخ تورم دریافتی
سهمیه بخریم؟
شواهد نشان می دهد که با نزدیک شدن به ایام عید، تقاضای افراد جامعه برای تعویض لوازم خانگی، خرید خودرو، موتورسیکلت و… در بازار افزایش یافته است. همانطور که در جامعه مشاهده می شود، طبقه متوسط جامعه همچنان از خرید نقدی کالاهای بادوام محروم هستند و مجبورند محصولات خود را از فروشگاه ها به صورت اقساطی خریداری کنند. با تقاضای این افراد برای خرید اقساطی، بازار خرید اقساطی کالا از بازار انحصاری به بازار رقابتی تبدیل شده است. این بازار رقابتی ویژگی هایی دارد که از دید هر فرد می تواند مثبت یا منفی باشد. اما چه عاملی می تواند موسسات و فروشگاه های خرید اعتباری را از یکدیگر متمایز کند؟ نرخ بهره
بررسی ها و بررسی ها نشان می دهد که هنگام بررسی سایت و فروشگاه های اقساطی، سود و مدت پرداخت در نگاه اول توجه افراد را به خود جلب می کند. گفتنی است سود اعلامی برخی فروشگاه ها با سود واقعی آنها متفاوت است که برخی خریداران از آن بی اطلاع هستند. این در حالی است که صاحبان پلتفرم‌های آنلاین و فروشگاه‌های فیزیکی معتقدند با توجه به بی‌ثباتی اقتصاد ایران و همچنین غیرقابل پیش‌بینی بودن نرخ تورم در ماه‌ها یا سال‌های آینده، فروش اقساطی کالا بدون توجه به سود موجب خواهد شد. هیچ سودی برای آنها نداشته باشد. این سخنان درست است اما مشکلی که در این گزارش به آن اشاره شده تفاوت سود اعلامی با سود واقعی تامین کنندگان است که خریداران را به دو گروه تقسیم می کند.
سود اعتبار را نمی دانم
متقاضیان می توانند در طرح های مختلف پرداخت باشگاه شامل (هوشمن فردا، هامر، خرید چک، پایا و طرح پرداخت خودرو) تا سقف 380 میلیون تومان دریافت کنند. این فروشگاه در خصوص ثبت درخواست های اعتباری نرخ سود خرید اقساطی کالا را 18 درصد اعلام کرده است که البته نرخ سود موثر این کالاها از 60 تا 80 درصد متغیر است. به عنوان مثال برای دریافت اعتبار 50 میلیون تومانی برای هر یک از طرح های مذکور، در صورت عدم پرداخت وجه متقاضیان می توانند کالایی تا سقف 33 میلیون و 500 هزار تومان را انتخاب کنند که باید مبلغ 64 میلیون و 651 را بپردازند. هزار تومان در بازه زمانی 24 ماهه یعنی برای دریافت کالای 33 میلیونی به مدت 2 سال هر ماه مبلغ 2 میلیون و 700 هزار تومان از حساب فرد کسر می شود و سود موثر این روش دریافت اعتبار است. به حدود 75 درصد می رسد. البته اگر فردی برای دریافت این سرویس پیش پرداخت کند، سود موثر او کاهش می یابد، چیزی که اکثر خریداران از آن بی اطلاع هستند. البته همانطور که گفته شد مشتریانی که همچنان خریدار این فروشگاه هستند با اطلاع از نرخ سود، انتظارات تورمی و همچنین نیاز به تامین کالای مورد نظر را در نظر گرفته و حاضر به پرداخت چنین سودی هستند.
اجتناب از سود موثر
برخی دیگر از پلتفرم‌های پرداخت آنلاین اقساطی از جمله ازکی وام و دیجی‌شهر سود سالانه ۲۲ و ۲۳ درصدی خود را در قوانین پرداخت اعتباری خود اعلام کرده‌اند. اما باید گفت که این قوانین تا زمان پرداخت هزینه نصب معتبر است. یافته های «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که در مرحله نهایی اخذ تسهیلات 55 میلیونی برای خرید کالا، متقاضیان باید 8.5 میلیون تومان به عنوان هزینه عملیاتی پرداخت کنند. بر این اساس سود موثر سالانه وام از 22 درصد به 44 درصد افزایش می یابد. همچنین در این گزارش به بررسی مراحل دریافت تسهیلات از دیجی شهر که با حمایت بانک شهر فعالیت می کند، پرداخته شده است.
گفتنی است برای دریافت 60 میلیون وام کالا از این بستر، حدود 8 میلیون و 300 هزار تومان هزینه عملیاتی از سرمایه وام کسر می شود. بنابراین سود 23 درصدی اعلامی 31 درصد مؤثر می شود. این همچنین در مورد فرآیند تسهیلات DGP صدق می کند. آمار میدانی نشان می دهد که از 30 میلیون نصب دریافتی دیجی پی که سود آن حدود 23 درصد اعلام شده است، 3 میلیون تومان از هزینه های عملیاتی در مرحله اخذ و استفاده از تاسیسات از مشتریان برداشته شده و در نتیجه سود موثر دیجی‌پی به 44 درصد می‌رسد.
23 درصد سود در لوازم خانگی
در برخی فروشگاه ها از جمله سرای ایرانی و لوازم خانگی شهر، سود موثر در بازپرداخت های مختلف 23 درصد برآورد شده است. سود محاسبه شده دو فروشگاه مذکور بین ۱ تا ۲ واحد درصد با سود بانک متغیر خواهد بود. به عنوان مثال برای خرید 50 میلیون لوازم خانگی از شهرستان در بازه زمانی 20 ماهه، 10 میلیون تومان باید به عنوان پیش پرداخت و مابقی هر ماه به مبلغ 2 میلیون و 420 هزار تومان پرداخت شود. مبلغی در حدود 8.400.000 تومان خواهد بود که سود موثر آن بین 23 تا 25 درصد است.
کارت با مهر در طرف دیگر محصول.
در سایر تسهیلات خرده فروشی، می توان به تسهیلات آنلاین بانک قرض الحسنه مهر اشاره کرد. طبق قوانین این بانک، مشتریان می توانند مبلغ تایید شده توسط بانک را از طریق اعتبارسنجی اینترنتی در باجه مجازی بانک مهر دریافت کنند. مسئولان این بانک اعلام کردند که این کارت محصول با سود 4 درصدی توزیع می شود اما آمارها نشان می دهد سود موثر این طرح برای متقاضیان به نرخ 23 درصد ختم می شود چرا؟ فروشندگان در هنگام خرید در فروشگاه های تحت نظارت این بانک، سود محصولات خود را مطابق با مدت بازپرداخت تسهیلات دریافت می کنند که با محاسبه سود و سود بانکی فروشندگان، سود موثر سالانه این طرح 23 درصد خواهد بود. . .
مزیت خرید اقساطی گوشی موبایل
بررسی های میدانی «دنیای اقتصاد» نشان می دهد که اکثر فروشگاه های کشور سود ماهانه 3 درصد را مبنای خرید اقساطی گوشی تلفن همراه قرار می دهند. اما نرخ بهره واقعی چقدر است؟ لازم به ذکر است، مشتری برای خرید گوشی تلفن همراه به قیمت 42 میلیون تومان با پیش پرداخت 10 میلیونی، 5 فقره چک ماهانه به مبلغ 7 میلیون و 480 هزار تومان پرداخت کرده است. هنگام محاسبه نرخ موثر خود می توان گفت که نرخ سود 5 ماهه شما تقریباً 30 درصد است، یعنی حدود 6 درصد سود واقعی ماهانه شما، یعنی دو برابر سود اعلام شده.
دنیای اقتصاد
